Complot: 'bijna'
bewij s voor een
machinegeweer
8 VERDIEPING
ONDERZOEK MH17
De complotdenker laat één woordje weg
uit een citaat en krijgt zo een nieuwe
waarheid over de crash van MH17.
Tik 'MH17' en 'conspiracy'
in op Google en je
krijgt vier miljoen hits.
Sinds het toestel van
Malaysia Airlines crash
te in Oost-Oekraïne houden dui
zenden mensen over de hele we
reld zich bezig met het construe
ren van complottheorieën over
wat er met het toestel is gebeurd.
Dat zijn grotendeels ook mensen
die alternatieve werkelijkheden
koesteren over 9/11, de 'ware be
doeling' achter aids en over de
dood van Lady Di. Het Journaal is
een lachertje in hun ogen, achter
gronden in kranten zijn regerings-
propaganda. Rekening houden
met resultaten van onderzoeken
door experts, is zinloos: die rappor
ten zijn slechts officiële versies,
die de werkelijkheid moeten ver
hullen.
'Veel mensen geloven dat de wer
kelijkheid die de media presente
ren, niet de echte werkelijkheid is.
Wat op het eerste gezicht de wer
kelijkheid lijkt te zijn, is niet meer
dan een facade, het geraffineerde
werk van mensen die er belang bij
hebben dat de ware werkelijkheid
aan het oog wordt onttrokken', al
dus historicus Maarten van Ros-
sem in het voorwoord van het
boek Complot!.
Het complot neemt verschillende
gedaantes aan: van 'MH17 was de
verdwenen vlucht MH370', via het
aanwijzen van de gebruikelijke
verdachten (zionisten, illuminati),
tot 'Oekraïne deed het'. Die laatste
theorie luidt dat niet pro-Russi
sche separatisten MH17 neerhaal
den, maar dat het toestel met
bijna tweehonderd Nederlandse
passagiers aan boord door een ge
vechtsvliegtuig van de Oekraïense
luchtmacht werd neergeschoten
in een operatie om Rusland de
schuld in de schoenen te kunnen
schuiven. Dit verhaal heeft een ze
kere mate van geloofwaardig
heid gekregen omdat jour
nalisten als loost
Niemöller (ex-HP/De
Tijd en Nieuwe Re-
vu) en Robert Parry
(ex-Associated Press
en Newsweek) er on
line stukken over pu
bliceerden die via so
ciale netwerken
werden verspreid.
Uiteindelijk nam
ook de Maleisische
krant New Straits Ti
mes het over; twee dagen la
ter volgde al een ontkennend ver
volgverhaal. Een van de belangrijk
ste 'bewijzen' voor de 'Oekraïne
EP
Nog steeds weten we niet
wat er precies is ge
beurd met rampvlucht
MH17. Een voorlopig ver
slag had er op 17 augus
tus moeten liggen. Er
staat een maand voor,
volgens de regels van Burgerluchtvaartorga-
nisatie ICAO. Dat dat niet ging lukken, gaf
de Onderzoeksraad voor Veiligheid in Den
Haag al snel aan. Oorlogshandelingen in
het Oekraïense rampgebied maakten onder
zoek vaak onmogelijk. Het rapport komt
nu waarschijnlijk begin september. Het
zou een eerste feitenrelaas moeten geven.
Het wachten op onderzoeksresultaten ver
oorzaakt kritiek. Rusland beklaagt zich er
over 'dat de opnames van de zwarte dozen
nog niet zijn vrijgegeven'. Westerse landen
zouden bewijzen achterhouden die de on
schuld van Rusland en de opstandelingen
aantonen. Ook Amerikaanse spionagedes-
kundigen wijzen president Obama erop
dat hij de bewijzen die hij zegt te hebben
voor de betrokkenheid van pro-Russische
separatisten, moet vrijgeven. In het Wes
ten groeit argwaan. De Amerikanen wisten
meteen hoe het zat: Rusland was de schul
dige. Waar blijven de bewijzen dan?
Al ligt er nog geen rapport, met de al be
kende feiten en met logica kan heel veel
worden ontrafeld, stelt generaal-majoor
buiten dienst Frank van Kappen, WD-se-
nator en voormalig militair adviseur bij de
VN. „Kwestie van afpellen van mogelijkhe
den." Verdwijnt een vliegtuig op 11 kilome
ter hoogte in één keer van de radar, dan is
het aantal mogelijke oorzaken beperkt: een
technisch mankement, een bom, een jacht
vliegtuig of een luchtdoelraket.
Een mankement?
De Onderzoeksraad houdt de lippen stijf
op elkaar, maar van de Oekraïense Veilig
heidsraad weten we dat de zwarte dozen
tot op de laatste seconde geen technisch
mankement registreerden. „Dus dat kun je
uitsluiten", aldus Van Kappen.
Een bom
Die krijg je op Schiphol vandaag de dag
niet zomaar aan boord gesmokkeld. Van
Kappen: „De rampplek zou na een bomex
plosie een heel ander beeld geven." De
rampplek in Oekraïne laat zich inderdaad
niet vergelijken met die bij het Schotse
Lockerbie, waar in 1988 een vliegtuig neer
stortte nadat Libische geheim agenten een
bom aan boord hadden weten te krijgen.
Ook uit te sluiten.
Een gevechtsvliegtuig?
Van Russische zijde klinkt de beschuldi
ging dat de Oekraïners een Su-25 hebben
ingezet om vlucht MH17 neer te halen. Dat
gevechtsvliegtuig is echter ontworpen
voor aanvallen op gronddoelen, zoals
tanks, en kan niet hoog genoeg vliegen om
een passagiersvliegtuig effectief te besto
ken. „Ook dan zouden we op de rampplek
een ander beeld van de neergeschoten
Boeing krijgen", zegt Van Kappen. Dat ko
gelgaten in de romp bewijzen dat het gaat
om beschieting door een vliegtuig, zoals
deed het'-these zijn opmerkingen
van Michael Bociurkiw in een
tv-interview op 29 juli. De woord
voerder
van de Organisatie voor Veiligheid
en Samenwerking in Europa (OV-
SE) was een van de eerste wester
lingen op de rampplek. Letterlijk
zegt hij (vertaald): „Twee of drie
stukken van de romp zijn pokda
lig geworden. Het lijkt bijna alsof
machinegeweervuur, heel sterk
machinegeweervuur, deze unieke
sporen heeft achtergelaten." Even
later vraagt de verslaggeefster of
hij resten van een raket heeft ge
zien. Nee, zegt Bociurkiw, 'maar
zelfs als die er waren, hebben wij
niet de ogen die getraind zijn om
die op te merken; maar er zijn nu
experts hier die daartoe in staat
zouden zijn'.
Om Bociurkiw te kunnen opvoe
ren als complotbewijs, laat je het
cruciale woord 'bijna' weg als je
hem citeert en je beperkt de op
merkingen over de raket tot de
ontkenning dat hij resten heeft ge
zien. Dat zijn mensen niet ge
traind zijn om dit soort waarne
mingen te doen, laat je weg.
Inmiddels worden Bociurkiws
woorden weergegeven als 'OV-
SE-monitor: vliegtuig door machi
negeweer neergehaald' en
'OVSE-waarnemer bevestigt: ko
gelgaten'.
door Johan van de Beek
/vliegramp
Nieuws en achtergronden
Afpellen
tot
