Soldaat van Oranje zingt nog wel even door
6 BINNENLAND
5 vragen over
9 ton tegen
eenzaamheid
Op basis van grootschalige onder
zoeken concludeert het Rijksinsti
tuut voor Volksgezondheid en Mi
lieu (RIVM) dat 38 procent van de
volwassenen in Nederland een
zaamheidsproblemen kent. Van
hen ervaart 8 procent ernstige
eenzaamheid. Onder 80-plussers
ligt dat aantal aanmerkelijk hoger,
wat samenhangt met de afnemen
de mobiliteit op hogere leeftijd.
Nederland telt bijna een miljoen
80-plussers; van hen kampen
meer dan 100.000 met ernstige
eenzaamheid. Deze mensen heb
ben óf überhaupt geen of nauwe
lijks contact met anderen, of ze
ontmoeten wel mensen, maar tot
een gewenst hecht, emotioneel
contact komt het niet.
Omgerekend zou per eenzame
80-plussers nog geen 9 euro be
schikbaar zijn om het isolement
op te heffen. Dat lukt natuurlijk
nooit. Het geld dat nu wordt uitge
trokken is dan ook niet bestemd
voor individuele hulpverlening,
maar voor het opstellen van een
actieplan om eenzaamheid uit te
bannen of ten minste terug te
dringen.
Dat is de vraag, maar in elk geval
worden bestaande netwerken van
bijvoorbeeld het Ouderenfonds
(dat kerstmaaltijden en bood
schappendiensten verzorgt voor
alleenstaanden op leeftijd), Sen-
soor (dat dag en nacht een luiste
rend oor heeft voor mensen die er
gens mee zitten), het Leger des
Heils en Humanitas intensief be
trokken bij het 'geven van een
extra impuls voor het voorkomen
van gevoelens van eenzaamheid'.
Over al bestaande en veelbeloven
de particuliere initiatieven als
zorgcoöperaties en internet-ge-
stuurde projecten als zorgvoorel-
kaar.com rept de staatssecretaris
niet.
Wel kondigt hij aan dat hulpverle
ners worden getraind in het her
kennen van eenzaamheidsver
schijnselen en het helpen bij dit
soort problemen.
4 Dat getuigt van een landelijke
aanpak. Maar is eenzaamheid
niet iets van 'om de hoek', iets dat
ook alleen kan worden opgelost als er
dichtbij hulp kan worden geboden?
Daarom wordt ook in samen
spraak met gemeenten bekeken
wat lokaal kan worden gedaan
aan het verminderen van de een-
zaamheidsproblematiek. Daarbij
krijgen twintig nog aan te wijzen
gemeenten een 'koploperfunctie'.
Deze gemeenten zijn al een eind-
gevorderd bij eenzaamheidsbe-
strijding en hun ervaring kan ook
elders van nut zijn. In de 'Week
van Eenzaamheid' (eind septem
ber) en op het festival 'Vitaliteit
van Ouderen' (begin december)
zal er ook volop aandacht zijn
voor ouderen die alleen zijn.
Morgen is zijn probleem nog niet
opgelost. Maar in het actieplan
van Van Rijn komen ook eenza
me mensen zelf, mantelzorgers
en vrijwilligers aan bod. Zij zul
len direct worden betrokken bij
de uitvoering van het op te stel
len actieplan. Een begeleidings
commissie houdt een vinger aan
de pols. Voor de duidelijkheid:
geen vinger aan de pols van de
eenzame oudere, maar aan die
van de 'uitvoering van het actie
plan'.
„Dat gaan we niet doen", zegt
Edwin de Vries als hem wordt ge
vraagd of hij iets ziet in een musi
calversie van Soldaat van Oranje.
De scenarioschrijver meent dat
het gigantische succes van het
boek van Erik Hazelhoff Roelfze-
ma én de film van Paul Verhoe
ven met Rutger Hauer niet te
overtreffen is.
Co-producer Robin de Levita twij
felt ook: „Je gaat toch geen Duitse
soldaten laten dansen?" Maar be
denker en producent Fred Boot
heeft geloofd in zijn idee. Op voor
malig vliegveld Valkenburg ver
rijst in 2010 een theaterhangar,
waarin plaats is voor een zee aan
water, een historische Dakota,
scheurende motoren en een
draaiende zaal.
Resultaat: elke voorstelling uitver
kocht. Reden voor Boot en zijn
team om volgend jaar april toch
maar niet te stoppen, maar door
te gaan tot in elk geval eind juni.
„Het succes ervaar ik als surrealis
tisch", zegt hij. „Er zijn al
1,4 miljoen mensen komen kijken
en een kwart van hen heeft de
voorstelling twee of drie keer ge
zien. Die mensen nemen weer
nieuwe mensen mee om het ver
haal samen te beleven. Daarmee
voldoet het aan ons streven om
de geschiedenis levend te hou
den. De belangrijkste drijfveer
om de musical te maken is name
lijk de inhoud van het verhaal.
Dat is ook de reden dat regisseur
Theu Boermans heeft gezocht
naar acteurs die ook kunnen zin
gen en niet andersom. Het is de
geschiedenis van ons allemaal en
die moet levend blijven, ook voor
jonge generaties. Families die
naar de voorstelling komen, zien
wat voor invloed die oorlog op
hen heeft gehad, zien waardoor
ze zijn geworden wie ze zijn ge
worden. Bij de ene familie is dat
heftiger dan bij de andere, maar
ze hebben allemaal op hun eigen
Er zijn al 1,4 miljoen
mensen komen kijken; een
kwart van hen heeft de
voorstelling al vaker gezien
manier die periode beleefd. Het
grote verhaal over de Tweede We
reldoorlog wordt daardoor een
verhaal op menselijk niveau, dat
mensen intens met elkaar bele
ven."
De locatie is volgens Boot ook be
langrijk voor het succes, aange
zien die precies valt in de drie
hoek waar Hazelhoff Roelfzema
heeft geleefd. „Vliegveld Valken
burg valt daarmee geschiedkun
dig in het verhaal en dat is anders
dan bij regulier theater", vindt
Boot. Dat is volgens hem echter
geen verklaring waarom bijvoor
beeld het toneelstuk Anne, dat
ook over de oorlog gaat, minder
succes heeft. De Levita, Boermans
en kostuumontwerper Bernhard
Hammer werken ook aan die pro
ductie mee, maar Boot heeft geen
idee waarom 'zijn' musical voor
alsnog zo veel meer aanslaat.
Wel weet hij dat het succes van
de musical voor een deel te dan
ken is aan de vorm, waarbij niet
het decor, maar de tribune met
het publiek beweegt. Ruim drie
uur draait de zaal met 1.100 toe
schouwers van het ene naar het
andere decor. „Daardoor wordt
het publiek het verhaal ingezo
gen, wordt het er bijna onderdeel
van", zegt Boot.
Hazelhoff Roelfzema heeft de op
zet van de musical gezien en drie
liedjes gehoord, maar overleed in
2007, drie jaar voor de première.
Zijn weduwe Karin, inmiddels 85
jaar, komt er meerdere keren per
jaar speciaal voor over vanuit Ha
waï. Boot: „Binnenkort ziet ze de
musical voor de vijfde keer. Dat
beschouw ik als de zegen van
Erik."
Staatssecretaris Martin van Rijn
(Volksgezondheid, PvdA) stelt
9 ton beschikbaar in de strijd te
gen eenzaamheid bij ouderen.
Wat kun je met dat geld?
door Paulus Smits
'l Hoe groot is het probleem van
eenzaamheid onder ouderen in
Nederland?
Als er zo veel mensen eenzaam
zijn, hoe denkt de staats
secretaris dan met 9 ton hun
problemen op te lossen?
3 Dus alweer commissies,
adviezen, nota's en straks
uitvoeringsproblemen. Helpt dat?
5 Klinkt mooi. Maar wat heeft die
oude meneer die vier hoog
woont en nooit iemand ziet daaraan?
door Dick Hofland
KATWIJK - 'Soldaat van Oranje - de
musical' is elke voorstelling uitver
kocht en wordt daarom wederom
verlengd. Deze keer tot juni vol
gend jaar.
Op het speciaal gebouwde podium van de musical 'Soldaat-van Oranje' staat onder meer een oud Dakota-vliegtuig. foto Joris van Bennekom
