Beren op de weg
18 19
ALASKA
Vreemde ogen dwingen. Het is
best interessant als je door
een buitenlander op een bij
zonder stuk Nederland wordt
gewezen, dat ook nog eens op
een steenworp afstand van je
woonplaats ligt.
Zo waren we vorig jaar in de Canadese
hoofdstad Ottawa op bezoek bij de 92-jari-
ge Ted Patrick, een van de laatste nog leven
de Canadese bevrijders van Nederland.
Hoewel zijn gezondheid hem langzamer
hand in de steek liet, deed hij nog steeds
gepassioneerd zijn verhaal. Hij had in heel
Nederland gevochten tegen de Duitsers. Zo
kwam de strijd op de Sallandse Heuvelrug
aan de orde. De indrukwekkende Canadese
begraafplaats op de Holterberg maakte in
druk. De veteraan roemt de wijze waarop
de gemeente Nijverdal elk jaar op grootse
wijze de Canadese bevrijders herdenkt en
eert. Patrick: „Dat levert in Canada enorm
veel waardering op. De relatie tussen beide
landen is daardoor heel bijzonder."
Arend Spijker, gastheer en toezichthouder
van Nationaal Park De Sallandse Heuvel
rug, kan zich die gevoelens goed voorstel
len. „We kunnen makkelijk een dag door
brengen met het bezoeken van de plekken
die herinneren aan de Tweede Wereldoor
log. Elke keer doet het me iets als ik het
monument van onderduiker Marinus Ste
vens passeer. Hij werd op 18-jarige leeftijd
doodgeschoten", verduidelijkt Spijker.
Maar ook Kamp Twilhaar maakt indruk. In
1940 werd het gebouwd om onderdak te
bieden aan werkloze mannen die aan de
slag moesten op de Sallandse Heuvelrug.
Vanaf juli 1942 bood het plaats aan onge
veer honderd joodse dwangarbeiders. Eind
1944 legde de Duitse bezetter in de directe
omgeving van het kamp een startbaan voor
Vi-raketten aan. Een eenvoudig, maar in
drukwekkend monument herinnert nog
steeds aan Kamp Twilhaar.
Een rondgang door het Nationaal Park
voelt als het lezen van een geschiedenis
boek. Zo'n 150.000 jaar geleden bedekte
een immense ijskap dit gebied, die als een
soort bulldozer het landschap boetseerde.
Bij de opwarming van de aarde trok de ijs
kap zich terug en bleef een stuwwal van
stenen, zand en lagen keileem achter. Het
resultaat is een gebied met haast on-Neder-
landse vergezichten over grote, golvende
heidevelden en uitgestrekte bossen.
Buitenlanders raken in verwarring als ze
hier staan, met in hun achterhoofd het ge
ijkte beeld van het vlakke Nederland. Spij
ker moet nog lachen als hij verhaalt over
de Vlaamse filmploeg die hij rondleidde.
„Bij de Oasekop op de Sprengenberg wer
den ze bijna lyrisch. Maar ze vroegen zich
in de camera ook vertwijfeld af of dit nu
WAAR EN WAT
het pannenkoeklandschap van Nederland
was."
Het landschap is inderdaad indrukwek
kend, met prachtige vergezichten vanaf de
vele kenmerkende 'bergen'. Even verras
send is de aanwezigheid van de Palthe-
toren, een prachtig gelegen huis op de
Sprengenberg en begin twintigste eeuw ge
bouwd in opdracht van A. van Wulfften
Palthe van de Palthe-textielfabrieken.
De invloed van de mens was zeer bepalend
voor hoe het landschap er nu uitziet. De
huidige aanblik van het gebied is vooral in
de laatste eeuwen ontstaan. Zandverstui
vingen, veroorzaakt door overbegrazing
van heidevelden, werden begin vorige
eeuw beteugeld door het aanplanten van
bos. Was men eerst vooral jager en verza
melaar, later deed de landbouw zijn intre
de. Daarna ontwikkelde zich heide op de
uitgeputte en voedselarme gronden die
achterbleven.
Om dit open heideterrein weer te vergro
ten en te behouden, zijn beheersmaatrege
len noodzakelijk. Daarvoor werken Staats
bosbeheer en Natuurmonumenten gebroe
derlijk samen. „Ik beschouw het Nationaal
Park als een schilderij, dat ook voor toe
komstige generaties te zien moet zijn. Ik
hoop dat de politiek dat ook onderkent en
hiervoor voldoende budget beschikbaar
stelt", stelt Spijker.
Een klinkende wens voor de toekomst.
De Sallandse Heuvelrug? Dat
zijn prachtige vergezichten
vanaf de Hellendoornse Berg,
de Haarlerberg, de Holterberg
en de Grote Koningsbelt. Met
dank aan de ijskap die 150.000
jaar geleden dit landschap boet
seerde. „Buitenlanders raken
hier in verwarring."
Verwarrende vergezichten
tekst en foto's Jaap van Splunter
Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug ligt op de grens van Twente en Salland, tussen de
gemeenten Hellendoorn en Holten. Het gebied van ongeveer 35 vierkante kilometer is in
eigendom van en in beheer bij Staatsbosbeheer, de Vereniging Natuurmonumenten en
enkele particuliere eigenaren.
Er zijn drie ingangen: Buitencentrum De Sallandse Heuvelrug (Nijverdal), Informatieschuur
De Pas (Haarle) en Natuurdiorama Holterberg.
Het is er heerlijk wandelen, fietsen, mountainbiken en paardrijden. Daarnaast zijn er tal van
natuurgerichte activiteiten en diverse horecagelegenheden. Overnachten kan in hotels, pen
sions, bed&breakfasts en campings in cfe directe omgeving.
Info: www.sallandseheuvelrug.nl
- --—■■ wösöaa De Palthetoren op de Sprengenberg.
SALLANDSE
HEUVELRUG
Het on-Nederlandse uitzicht vanaf de
Oasekop op de Sprengenberg.
