SPECTRUM 11
actueel
Bonnie en Clyde, ofte
wel Enise B. en Mar
co van der P., trekken
twee weken rovend
en schietend door Ne
derland en Duits
land. Ze deinzen ook
niet terug voor een ontvoering. Na
hun arrestatie blijkt dat Van der P. al
vanaf zijn 14e misdrijven pleegt. Als
kind is hij uit Brazilië geadopteerd.
Hij is niet de enige bij wie een ver
band lijkt tussen adoptie en criminali
teit.
In Nederlandse komen adoptiekinde
ren vier keer zo vaak in aanraking
met politie en justitie als gemiddeld.
Daarbij spannen jongens uit Brazilië
en Colombia de kroon. Behalve Van
der P. staan momenteel nog twee uit
Brazilië geadopteerde broers voor de
rechter; zij worden verdacht van drie
roofmoorden in Drente.
Adoptiekinderen volgen drie keer zo
vaak speciaal onderwijs, worden zes
keer zo vaak uit huis geplaatst en een
kwart van hen heeft op de een of an
dere manier professionele hulp nodig.
Volgens een Zweeds onderzoek heb
ben adoptiekinderen uit Zuid-Ameri-
ka een vijf keer grotere kans om aan
drugs verslaafd te raken en plegen ze
drie keer zo vaak zelfmoord als ande
re kinderen.
„Ik zie het allemaal voorbij komen, be
halve zelfmoord", zegt Lyda Groot
van de Landelijke Oudervereniging
Gezinsproblematiek Adoptie (LOGA).
„Bijna alle adoptiekinderen zijn boos
op de wereld. Ze voelen zich alleen op
de wereld en vinden dat je niemand
kunt vertrouwen. Je ziet het niet aan
ze, maar van binnen zijn ze allemaal
onzeker. Gelukkig gaat het met de
meesten goed, maar er is ook een be
hoorlijk aantal met een probleem, dat
zich openbaart als ze in de puberteit
komen en dat meestal is terug te voe
ren op hechtingsproblemen. Het kun
nen relatief kleine problemen zijn, zo
als geen vrienden hebben, maar ook
ernstige zoals als psychiatrische- en
gedragsstoornissen, waardoor ze in de
criminaliteit terecht komen. In extre
me gevallen zijn het jongens zonder
geweten. Door daar aandacht aan te
schenken, kunnen de problemen in t
een vroeger stadium worden gesigna
leerd en kan ook sneller hulp worden
geboden."
Erik Jongman werkt ruim twintig jaar
met adoptiekinderen in jeugdinstellin-
gen. „Ze hebben niets te verliezen,
zijn iedereen kwijt en hebben schijt
aan alles", zegt hij. „Ik schrik soms
van hun gigantische woede. In het be
gin van een therapie krijg je weieens
het gevoel dat ze je willen vernieti
gen."
Emeritus hoogleraar adoptie René
Hoksbergen stelt dat kinderen er niet
om vragen om te worden geadop
teerd. Hij weet hoe ze kunnen worste
len met hun identiteit, met de vraag
wie ze eigenlijk zijn, waarom ze zijn
afgestaan, hoe anderen hen zien en
waarom het allemaal zo is gegaan in
hun leven.
Adoptie ontstond kort na de Tweede
Wereldoorlog toen veel kinderen
wees waren geworden en onderdak
kregen bij familieleden. Daarna
kwam de adoptie van 'zielige, honge
rende Afrikaanse kindjes' die mensen
op televisie hadden gezien. In 1980
werden 1.599 kinderen geadopteerd,
een aantal dat nooit meer werd be
reikt. In de loop van de jaren tachtig
ontstond een toename van het aantal
stellen dat geen kinderen kon krijgen,
en door middel van adoptie dat geluk
alsnog hoopte te vinden. Toen bleek
dat voor dit doel zelfs kinderen wer
den ontvoerd en alleenstaande Kore
aanse vrouwen werden gedwongen
hun kind af te staan, zagen veel kandi-
daat-ouders af van adoptie. Tegen het
eind van de vorige eeuw deed China
kinderen in de aanbieding voor adop
tie, maar dan wel kinderen die iets
mankeerden, van een hazenlip tot een
zware lichamelijke of psychische han
dicap. Vandaag de dag komen de
meeste geadopteerde kinderen uit
China; vorig jaar waren dat er 136. De
laatste jaren is er een verschuiving
van heteroseksuele stellen naar homo
seksuele partners die een kind willen
adopteren.
In de ogen van Hoksbergen is er veel
ten goede veranderd vergeleken met
ongeveer een halve eeuw geleden. Er
wordt kritischer gekeken naar de mo
tieven van kandidaat-ouders en hun
geschiktheid, naar het belang van de
biologische ouders en naar de gevol
gen voor het geadopteerde kind. Dat
laat onverlet dat een toenemend aan
tal adoptiekinderen speciale zorg en
begeleiding nodig heeft. Een groot
deel van hen is verwaarloosd door
hun biologische ouders, die vaak ver
slaafd of zwak begaafd waren of psy
chische problemen hadden. Veelal is
er ook sprake van seksueel misbruik.
Jongman benadrukt dat dit niet per
definitie betekent dat ze op latere, leef
tijd ontsporen. „De genetische aanleg
speelt een belangrijke rol. Maar de
schade die het kind oploopt, is ernsti
ger naarmate die vroeger is ontstaan.
De kinderen die ik in mijn praktijk te
genkom, zijn al in hun eerste levens
jaar ondervoed en totaal niet gekoes
terd door hun ouders. Het zijn kinde
ren die jaren op straat hebben geleefd
en zich niet kunnen aanpassen aan
het leven dat de adoptieouders voor
ogen staat."
De meeste adoptieouders zijn volgens
Jongman betere opvoeders dan de ge
middelde ouders, maar het adop
tiekind heeft niet hun genen terwijl
het zich wel moet aanpassen aan de
ouders. „Die kinderen cijferen zich
zelf weg tot ze jong volwassen wor
den. Dan komt de enorme clash tus
sen hoe ze werkelijk zijn en wie ze
zouden moeten zijn. Dat gaat gepaard
met heel heftige emoties. Niettemin
komt het met veel van deze jongeren
goed, mede omdat ze in het gezin so
ciale vaardigheden hebben geleerd. r
Een therapeut kan daar bij helpen,
maar die moet er dan wel verstand
van hebben en niet schrikken van hef
tige emoties."
Voormalig hoogleraar Hoksbergen
voorziet de komende jaren meer exces
sen, omdat een aantal geadopteerde
kinderen nu de leeftijd bereikt waar
op ze ontdekken dat het leven niet
heeft gebracht wat ze hadden gehoopt
en er niemand is om ze te begeleiden.
Dat veel kinderen er slechter aan toe
zijn dan gedacht, is een van de rede-
nen waarom het aantal buitenlandse
adopties de afgelopen tien jaar over
de hele wereld fors is afgenomen. In
Nederland daalde het aantal van ruim
1.300 in 2004 tot 401 vorig jaar. Wer
den er in 1996 nog 81 Braziliaanse kin
deren geadopteerd, drie jaar geleden
waren dat er nog maar drie.
Voor de komende jaren verwacht de
Stichting Adoptie Voorzieningen een
verdere daling, omdat er niet genoeg
aspirant-ouders zijn en het aanbod af-
neemt omdat diverse landen binnen
landse adoptie bevorderen. Boven
dien weten ouders met een kinder
wens dat de.slagingskans bij IVF gro
ter is geworden en is, zeker in crisis-
tijd, adoptie duur. „Toch als snel
15.000 euro", zegt Groot. „En dan
moet je nog maar hopen dat het goed
afloopt."
ZATERDAG 16 AUGUSTUS 2014
de wereld
door Dick Hofland illustratie Censuur
Marno Duursma heeft net „met mijn
droomvrouw" een foto laten maken
in Volendams kostuum. En op zijn
profielfoto voor Facebook zit hij met
zijn gezin aan tafel terwijl ze patat
met een kroket eten. Hollandse tafe
relen in het leven van de man die ei-
gènlijk jumarma heet en in Jakarta is
geboren. Hij schreef enkele boeken,
waarvan de meest recente Gevangen
in onvoorwaardelijke liefde heet. „Ik
ben één van de eerste mannen die
schrijft over adoptie en de problemen
die dat met zich meebrengt"
Het leven van een adoptiekind noemt
Duursma een zoektocht waar hij in
middels als een gelukkige man is uit
gekomen. Naast schrijven is hij voor
zichzelf begonnen ais coach voor
adoptiegezinnen en coach/begeleider
van een jeugdvoetbalteam dat be
staat uit adoptiekinderen.
fd
Een stel adopteert een 2-jarig meisje
uit China. Na amper drie weken heb
ben ze geen zin meer om voor haar
te zorgen en brengen ze het meisje
naar een pleeggezin. De adoptieou
ders melden dit niet bij de organisa
tie die de adoptie heeft geregeld.
Het meisje worstelt met hechtings
problemen en heeft speciale zorg no
dig. Dat was al gebleken toen één van
de adoptieouders naar China was ge
reisd om kennis te maken. Het meisje
wees deze ouder af. Die kon daar niet
goed mee omgaan, maar het stel zet
te de adoptie toch door.
Het pleeggezin heeft ook moeite met
het meisje, maar met intensieve hulp
van Jeugdzorg kan ze daar vooralsnog
blijven wonen.
De adoptieouders zijn uit de ouderlij
ke macht gezet en jeugdzorg heeft
de voogdij over het meisje.
reageren?
W spectrum@depersdienst.nl
Emeritus hoogleraar adoptie René
Hoksbergen pleit al jaren voor meer
nazorg voor adoptiegezinnen, zodat
problemen eerder kunnen worden
herkend en problematisch gedrag kan
worden voorkomen.
Volgens Lyda Groot van de Landelijke
Oudervereniging Gezinsproblematiek
Adoptie (zie: www.logadoptie.nl) krij
gen ouders veel hulp vóór en tijdens
de adoptie, maar stopt deze na een
jaar. „Dan is het officieel jouw kind
en heeft het geen stempel meer. In te
genstelling tot een pleegkind, dat al
tijd een pleegkind zal blijven en waar
voor je hulp kunt krijgen tot het vol
wassen is." De enige nazorg voor
adoptiekinderen is een video van de
Stichting Adoptievoorzieningen, waar
op tips staan om de band met het
kind te versterken en zijn of haar ont
wikkeling te stimuleren.