m
Een sterk
raadsel
opwerpen
is de kunst
Rosero's
verhalen
ontregelen
DIZZIE 37
Khaled Hosseini weet
waar beperkingen liggen
KHALED
In de bedankjes achterin het boek staat hoe
zijn jongste zoon Dylan elke ochtend even
zijn vaders kantoor binnenliep om de
nieuw gemaakte teksten te bekijken. 'Goed
zo papa', was steevast de reactie van het
toen 4-jarige ventje. Nu is hij 7. Hayes en
zijn vrouw hadden besloten dat hij en zijn
twee jaar oudere broertje te jong waren
voor deze thriller. In tegenstelling tot hun
twee oudere zussen, mochten zij het boek
niet lezen. „We vonden de jongens op een
bepaald moment in de garage. Ze zaten in
de auto met het luisterhoek van Ik ben Pel
grim. Dat geeft te denken: vier hoofdstuk
ken hadden ze al gehoord en ze stelden
geen enkele vraag. Die weten meer dan we
denken."
E-books tijdelijk met
korting te koop op Dizzie
Dizzie.nl dijt uit tijdens
Boekenmarkt Deventer
Cilia en Rolf Börjlind schreven
onder meer de scripts voor 26 af
leveringen van de politieserie
Beek. Het Zweedse echtpaar
vond het toen tijd worden zelf
thrillers te schrijven.
Eerst scenario's, nu thrillers. Is dat
de logische volgorde?
Cilla: „Voor ons is dat logisch. An
dersom is in ieder geval veel min
der vanzelfsprekend. Schrijvers
kunnen niet automatisch een
goed scenario schrijven."
Rolf: „We zien veel scripts van
schrijvers die hun eigen boek heb
ben bewerkt. Het lukt bijna nooit.
De reden is altijd dat ze niet ge
noeg afstand van het eigen materi
aal kunnen nemen."
Cilla: „Wij snijden naar hartelust
in verhaallijnen van anderen en
strepen zo - ratsj - hun persona
ges weg. Wij hebben veel boeken
bewerkt. Een nostalgische of sen
timentele band met de tekst of de
personages hebben we niet. We
zien het gewoon als werk."
Dus jullie gaan niet zelf een script
van jullie thrillers 'Springvloed' en
'De derde stem' schrijven?
Cilla: „Ha, ha, ha. Dat gaan we
dus juist wél doen. Het derde deel
van de reeks boeken is klaar. Nu
wordt het tijd voor een scenario
van ons eerste boek. Dus doen we
precies dat waarvan ik net zei dat
het niet kan."
Rolf: „Het wordt een avontuur. Ik
weet niet zeker of het wat wordt.
Springvloed wordt een tv-serie
van tien uur. Hoeven we niet veel
te snijden, denk ik."
Cilla: „We kunnen altijd nog de
regisseur de schuld geven."
Altijd al geweten dat jullie boeken
zouden gaan schrijven?
Rolf: „We schrijven samen sinds
de jaren negentig. Ooit, vroeger
of later, zouden we dit doen."
Cilla: „We hebben het uitgesteld.
Omdat we zo veel te doen had
den. Drie jaar geleden waren we
klaar met de scripts voor Arne
Dahl. Toen werd het tijd voor een
eigen universum. Twee series had
den we gemaakt die helemaal van
ons waren. We hebben 26 Martin
Beck-f]ilms gedaan. Nu konden we
alles zelf beslissen. Een schrijver
is veel vrijer."
Even terug naar 'Beek'. Jullie hebben
eerst de thrillers van Sjöwall Wah-
löö bewerkt en daarna verhalen mo
gen bedenken rond de bestaande ka
rakters. Hoe was dat?
Rolf: „Martin Beck is in feite een
standaard politieman. Niet echt
opwindend als persoon. Een goed
mens, een goede agent, een hart
voor mensen. Ik hoefde hem niet
te veranderen, niet eens na dertig
jaar. Zijn tegenpool Gunvald Lars-
son was moeilijker. Hem moesten
we moderniseren."
Cilla: „Ook hebben we meer vrou
wen de serie in geschreven. Het
moest 'nineties' worden, maar dat
beperkte ons niet."
Rolf: „Maj Sjöwall las alles. Ze
was zeer betrokken. Niet alles
mocht. Beek mocht een onbeken
de zoon hebben. Ik speelde met
het idee Larsson te laten naden
ken over zelfmoord. Nee, nee,
vond Maj, dat zou hij nooit doen."
Hoe werken jullie samen?
Cilla: „Om en om een zin. Nee,
grapje. We praten veel, maken
een schema aan de muur. We den
ken het verhaal uit. Dan gaan we
ieder naar onze kamers en schrij
ven de verhaallijnen naar keuze.
Daarna lezen we eikaars werk en
voegen het ineen."
Rolf: „We herschrijven of geven
commentaar. Tot je niet meer
kunt zien wie wat heeft geschre
ven. Dan gaan we er nog een keer
helemaal doorheen. Samen schrij
ven is makkelijk. Je hebt meteen
een eerste lezer. Je hebt nu een
maal een muur nodig om een bal
tegenaan te gooien."
Bepaalt het karakter van de speur
der wat de misdaad zal zijn?
Rolf: „Zo heb ik er nog nooit over
nagedacht. Je wilt dat de misdaad
van het niveau van de speurder is.
Een te simpele misdaad werkt
niet. Om de held uit te dagen,
moet je een misdaad bedenken
die veel van hem vraagt of zelfs
zijn kunnen te boven gaat."
Cilla: „Dat gezegd zijnde: wij zijn
bij deze boeken met de misdaad
begonnen. Een brute scène op het
strand. Pas toen vroegen we ons
af hoe en door wie dit zou wor
den opgelost. Ook hadden we
geen idee wie het had gedaan."
Rolf: „Om die raadsels gaat het.
Bij misdaad is een sterk raadsel
opwerpen de kunst. Dat is de mo
tor die de lezer meeneemt door
het verhaal. Hoe beter het raadsel
is bedacht, hoe gretiger de lezer
wordt, want die wil het weten."
De Latijns-Amerikaanse litera
tuur is er op het eerste gezicht
een van grote romans. Garcia Mar-
quez' Honderd jaar eenzaamheid,
Vargas Llosa's Gesprek in de kathe
draal en De oorlog van het einde
van de wereld. Van Cortazars
Raguela. Van Bolano's 2666 en De
wilde detectives. Van Neumans De
eeuwreiziger. En dan nu een prach
tige nieuwe vertaling van Evelio
Rosero.
Maar in het begin was er Borges,
die nooit een roman schreef. Zijn
verhalen, poëzie en essays zijn
bron en basis van de Latijns-Ame
rikaanse literatuur. Ook vele ande
ren schreven verhalen, met dezelf
de ongrijpbare eigenheid. Denk
aan Dalton Trevisan (89 jaar oud
en hier vergeten), maar in 2012
nog winnaar van de Prémio
Camöes in Brazilië. Denk ook aan
Cortazar, want hij was een schrij
ver die zich niet tot één genre be
perkte. Net als Evelio Rosero. De
Colombiaan schrijft romans,
maar nu is er een verhalenbundel
van zijn hand vertaald en die over
treft alles wat ik van hem heb ge
lezen. De bundel 34 zeer korte ver
halen en een vogelkat bevat precies
dat wat de titel belooft: korte ver
halen, gemiddeld anderhalve pagi
na lang. Laat de vogelkat een aan
wijzing zijn: hier, in dit boek, is
niets normaal. Een man ver
dwijnt in een schilderij. De Vin
der is iemand die je moet hebben
als je één bepaalde mier zoekt, hij
kent ze namelijk allemaal.
Hier heet een verhaal: Instructies
voor het stukslaan van een gitaar
en ook lezen we over een non die
niet kan bewegen. Zij zou familie
kunnen zijn van een man die om
hoog is gesprongen om een plas
te ontwijken, maar toen is blijven
zweven en die nu niet meer naar
beneden kan komen. Het is bizar,
surreëel, ontregelend. En dat alles
in oogstrelende zinnen. In een
bundel die een subtiele opbouw
kent. Aan het begin is de sfeer har
der dan achterin. Als je denkt:
'Doe er nu maar een paar met hu
mor', volgen er prompt drie om te
lachen. En de vogelkat? Die pro
beert af en toe zichzelf op te eten.
VRIJDAG 8 AUGUSTUS 2014
INTERVIEW
AANBIEDING
„ledereen moet zijn beperkingen accepte
ren en daarbinnen werken. Ik heb het sta
dium bereikt dat ik weet wat ik kan." Al
dus Khaled Hosseini. Het interview met
de schrijver van En uit de bergen kwam de
echo is te lezen op Dizzie.nl
COMMUNITY
En uit de
bergen kwam
de echo
de kant
begint met een brute moord in een obscuur
hotel in Manhattan (archieffoto), foto HH
Een derde stem
Cilia en Rolf
Börjlind
Vertaling
Corry van Bree
360 blz.
A.W. Bruna
19,95 euro
Koop dit boek op
Dizzie.nl
EVELIO ROSERO
S4 "tr ktrtt verhalen
en een vogclhai
*ll
6
34 zeer korte
verhalen en een
vogelkat
Evelio Rosero
Vertaling
Henk van Driel en
Luc de Rooy
104 blz.
Karaat
15,95 euro
Vijf e-books zijn tot 29 augustus met kor
ting te koop op Dizzie.nl: Khaled Hossei
ni (En uit de bergen kwam de echo), Philippe
Claudel (Kleine mechanieken), Emma Mars
(Hotelle kamér 2), James Patterson (Minna
res) en Justin Go (De onverbiddelijke tijd).
Bijna tweehonderd mensen hebben zich
afgelopen zondag tijdens de Deventer
Boekenmarkt aangemeld als lid van Diz
zie. Dat brengt het totale aantal op 6.550
leden. Wil je ook bij de community? Ga
naar Dizzie.nl en meld je aan!
INTERVIEW
door Theo Hakkert
Schrijversechtpaar Rolf en Cilla
Börjlind. foto Mariel Kolmschot
VERTAAIDE VERHALEN
door Theo Hakkert
