interview
SPECTRUM 11"
IRENE HEMELAAR
e heeft de uitstraling
van een showbizz-
vedette en praat
honderduit over van
alles. Met energie als
wapen. „Je krijgt zó
veel voor elkaar als je
gewoon een glimlach opzet en vrien
delijk blijft. Gewoon mensen groeten
geeft de dag al een kleurig randje",
vertelt Irene Hemelaar, één van de di
recteuren van Amsterdam Gay Pride.
Ze weet hoe het werkt, want ooit gaf
ze flirtcursussen. Daar leerde ze zelf
ook veel, vertelt ze. Kom op, even een
tipje. „Ik gaf mezelf een opdracht: je
gaat naar dat café, je blijft minstens
een half uur binnen en je spreekt mi
nimaal twee mensen aan. Weet je dat
het altijd werkt? Want iedereen wil
aanspraak, verkering en seks. Dus
moet je nooit met een boos gezicht
aan de kant blijven staan, maar actief
contact zoeken. Gewoon doen dus. Ik
word nooit teleurgesteld in de dapper
heid die ik mezelf aanpraat."
Toen Hemelaar als tiener vertelde dat
ze op vrouwen viel, dacht haar moe
der 'dat gaat wel weer over'. Want
dwepen met een leuke juf en een aar
dige leidster bij de scouting had haar
moeder zelf ook gedaan. Dat hoort er
toch een beetje bij? Het ging dus niet
over. „Toen ik 19 was, werd ik voor
het eerst echt verliefd op een vrouw,
inclusief de seksuele aantrekkings
kracht. Op dat moment wist ik zeker
dat ik lesbisch was. Dus heb ik mijn
moeder verteld dat het toch blijvend
was, die passie voor vrouwen."
Haar moeder moest het haar vader
maar vertellen. Nadat pa het had ge
hoord, belde hij zijn dochter huilend
op. Tranen van angst, omdat hij vrees
de dat ze bang zou zijn voor een afwij
zing. Veel woorden vielen er niet. Het
was goed. En daarmee uit. Haar vier
oudere broers, haar beschermengelen,
leken het eigenlijk vooral handig te
vinden dat hun enige zus op vrouwen
viel. „Anders zou toch geen zwager
goed genoeg zijn voor mij." Ze voelde
zich gesterkt toen één van haar broers
haar nog even apartnam voor een be
moedigend woord. „Hij liet merken
dat ik op hem kon rekenen als ik het
ooit moeilijk zou krijgen met het oor
deel van anderen. Dat was precies wat
ik nodig had."
Na het gymnasium dacht ze aan een
carrière in het cabaret of de musical
wereld. Ze studeerde een jaar theater
wetenschappen, deed een paar jaar En
gels en werkte in theaterrestaurants
en bij de FNV. Op de universiteit had
ze medestudente Mireille leren ken
nen. „Eerlijk gezegd heb ik een beetje
jacht op haar gemaakt. Ze woonde in
een huis zonder telefoon, dus ik fiets
te maar door de stad om bij haar in
het vizier te komen. Twee maanden la
ter moest ze haar huis uit en trok ze
bij mij in. Dat is typisch voor lesbi
sche vrouwen, om ongeveer bij de
tweede afspraak de verhuiswagen al
te bestellen."
Ruim zes jaar bleven ze samen. Tot ze
elkaar in de weg gingen zitten. „We
waren zó aan elkaar verknocht dat we
onze eigen identiteit kwijtraakten.
Toen hebben we met veel hartenpijn
een punt achter de relatie gezet. Maar
we zijn nog altijd hartsvriendinnen
en gaan samen op vakantie. We ble
ven de pilaren onder eikaars bestaan."
Haar 'aangepraatte dapperheid' kwam
goed van pas toen ze actief werd voor
Amsterdam Gay Pride. Eerst als vrij
williger. „Maar er was zo veel te doen
dat het al mijn tijd opslokte." Twee
jaar geleden vloog het haar aan. Haar
moeder overleed. Als enige dochter re
gelde ze het afscheid. Tegelijk kwam
ze om in het vrijwilligerswerk, zon
der er een cent aan te verdienen. Ze
bedacht dat afstand nemen haar uit
eindelijk zou kunnen helpen om te be
slissen hoe ze verder wilde.
De nacht na de uitvaart van haar moe
der ging ze in haar eentje op vakantie
naar Spanje. Daar schreef ze een plan
voor de toekomst van Amsterdam
Gay Pride. Met daarin de conclusie:
'Dit kan ik niet volhouden. Als jullie
me willen houden, moet het een be
taalde functie worden.' Nu is ze direc
teur content, een betaalde baan voor
twee dagen per week. „Die andere da
gen zijn vrijwilligerswerk."
Ze noemt zichzelf beklimmer van ro
ze barricaden. Maar is zo'n evene
ment nog wel nodig nu de homo
emancipatie lijkt voltooid? Het ant
woord is een overtuigd 'ja'. „Zolang
we het feest verbinden aan inhoud is
Gay Pride belangrijk. Want we moe
ten laten zien dat we staan voor tole
rantie en acceptatie. Die is nog lang
niet bereikt. Homo is nog altijd een
scheldwoord. Iedere dag krijgt de poli
tie aangiftes van homogerelateerde
toestanden. Gelukkig blijft het meest
al bij woorden, maar soms gaat het
om lichamelijk geweld.
„In Amsterdam, vind je een luisterend
oor als je zoiets overkomt. Dan staan
de gemeente, de politie en alle instan
ties achter je. Dus als je strijdt, strijdt
de gemeenschap met je mee. Dat ver
haal vertel ik graag aan de activisten
die deze week uit de hele wereld naar
Amsterdam komen. Voor het buiten
land hebben we daarmee een voor-
e krijgt zó veel voor
elkaar als je gewoon
een glimlach opzet en
vriendelijk blijft
beeldfunctie. Dat is hard nodig. Want
je hoeft maar een paar uur naar het
oosten te vliegen en je ziet dat de ver
draagzaamheid ver te zoeken is."
Qua inkomsten is Gay Pride voor een
belangrijk deel afhankelijk van spon
soren. Zijn die ook nog trots als er bo
ten met halfnaakte, dansende man
nen in het Journaal verschijnen als
ambassadeurs van de homobeweging?
„Ach, dat plaatje van de leerjongens
met hun kettingen valt op omdat de
media graag iets laten zien wat anders
is. Maar dan heb je het over vijf van
de tachtig boten. Het zou jammer zijn
als dat plaatje andere, nog aarzelende
jongeren kopschuw maakt om uit de
kast te komen. Maar die leerjongens
die op tv komen, hebben ook een
functie. Ze laten zien dat er plaats is
voor iedereen en dat ook zij ruimte
krijgen om hun boodschap uit te dra
gen. Die diversiteit laat mijn hart snel
ler kloppen. En trouwens: als ik naar
het zomercarnaval in Rotterdam ga,
zie ik overal halfnaakte meisjes rond
lopen. Ik hoor nooit iemand die dat
een schande vindt."
Ze mijmert wat over het leven. Hoe
ze haar tijd verdeelt tussen haar klus
sen als zangeres, als directeur van Gay
Pride en familie en vrienden. „Juist
daardoor kom ik alleen maar mensen
tegen die de wereld mooier willen ma
ken. Daarmee laad ik mijn accu steeds
weer op."
Maar niet altijd. Ze vertelt over de zo
mer van 2003, toen blinde verliefd
heid haar geluk dwarsboomde. „Ik
was een bloedmooie vrouw tegenge
komen. Echt prachtig! Dat ze psychi
sche problemen had, zag ik niet. Al
thans: niet meteen. Ze eiste al mijn
aandacht op en trok me daarmee hele
maal leeg. Misschien is het begrijpe
lijk dat ik die types een beetje aan
trek, want bij mij brandt altijd een ge-
luksvlammetje dat de motor draaien
de houdt. Daardoor zit er altijd wel
energie in de batterij, ook voor men
sen in mijn omgeving."
Ze kenden elkaar nog maar net toen
Hemelaar in haar eentje naar Frank
rijk op vakantie ging. „Vanaf de eerste
dag stuurde ze me telkens paniekerige
sms'jes. Of ik haar zo snel mogelijk
wilde bellen. En dat deed ik ook nog.
Uit pure verliefdheid hoorde ik haar
verhalen dan maar weer aan en liet ik
me compleet door haar meeslepen. Zo
verstierde ze, zonder dat ze erbij was,
mijn vakantie. De relatie duurde acht
maanden. Tijdens een gezamenlijke
reis naar Thailand gingen mijn ogen
open. Ze eiste zo veel van me dat ik ka-1
pot thuiskwam. Ik dacht: hoe kan ie
mand die zó van me houdt me wil
lens en wetens zó stukmaken? Ze
dreigde zelfmoord te plegen als ik het
uit zou maken, maar ik heb er toch
een punt achter gezet. Ik kon het niet
meer opbrengen en moest weer op
zoek naar mezelf."
Na thuiskomst was het Gay Pride in
Amsterdam. Ze zat met haar beste
vriendinnen op een boot tijdens de
parade door de grachten. „De dag be
gon met een regenbui, maar zodra we
onder de eerste brug door voeren,
brak de zon door. De dj draaide perfec
te muziek en de mensen langs de
kant stonden te juichen. Het voelde
alsof ze daar allemaal stonden om mij
aan te moedigen, om het verdriet uit
me weg te zwaaien. Mijn vlam brand
de weer. Ik was weer van mezelf."
ZATERDAG 2 AUGUSTUS 2014
door Jan Vriend
i
Irene Hemelaar doet de foto
graaf voor hoe haar foto ge
maakt moet worden. „Je moet
altijd actief contact zoeken."
foto Marcel Rob
Irene Hemelaar (Amsterdam, 1967)
studeerde na het gymnasium Theater
wetenschappen en Engelse Taal- en
Letterkunde aan de Universiteit van
Amsterdam. Daarna werkte ze in de
horeca en was ze onder meer secreta
resse bij de FNV.
Sinds 2004 verzorgt ze (solo en als
Duo Wilde Orchidee) muzikaal thea
ter. Ze leidt debatten en presenteert
conferenties voor ideële instellingen
en het bedrijfsleven.
Hemelaar houdt zich bezig met vrou
wen- en LHBT- (Lesbisch, Homo-, Bi-,
en Transgender) emancipatie. Verder
geeft ze media- en stemtraining, orga
niseert ze evenementen met als uit
gangspunt diversiteit, creativiteit en
community building.
Hemelaar was tot 2013 directeur van
de Stichting ProGay. Sinds begin dit
jaar is ze directeur content van Am
sterdam Gay Pride.
©reageren?
spectrum@depersdienst.nl
