'Ze kunnen in Rusland
niet zonder onze eieren'
De sancties
tegen Rusland
zullen Poetin
niet verdrijven.
Wel veranderen
ze de verhoudin
gen op het
wereldtoneel.
66 Poetin voelt zich
in het nauw
gedreven. Dat
maakt de situatie
ontvlambaar
VLIEGRAMP MH17 7
BP ziet bui al hangen
LONDEN - Olieconcern BP verwacht weinig
gevolgen van de huidige sancties, maar
vreest verdere, nieuwe maatregelen. „We
gaan ervan uit dat inkomsten, productie en
reserves in de nabije toekomst onder druk
komen te staan", aldus een woordvoerder.
De president van Rusland
zal de sancties van Euro
pa tegen zijn land niet
sidderend hebben aange
hoord.
„De maatregelen zijn
niet dermate draconisch
dat Poetin erdoor in de problemen komt",
zegt hoofdeconoom Wim Boonstra van de
Rabobank. „De sancties bijten niet meteen.
Lopende bestellingen, zoals twee oorlogs
schepen die Rusland heeft besteld bij
Frankrijk, vallen niet onder het wapenem
bargo. Het verbod om nieuwe technologie
te importeren, raakt de olie- en gasindus-
trie pas over een paar jaar. Russische staats
banken mogen geen financiering uit het
Westen meer aantrekken. Maar dat valt ge
makkelijk te omzeilen doordat commer
ciële banken en de staat nog wel geld mo
gen lenen."
Indirect hebben de straffen een groter ef
fect: ze schrikken buitenlandse investeer
ders af. Russische aandelenkoersen zullen
verder dalen, net als de roebel. Het effect
daarvan op de toch al stagnerende econo
mie van Rusland moet echter niet worden
overschat, zegt Boonstra. „Rusland is een
land van overschotten. Omdat het veel ver
dient aan de uitvoer van energie, heeft het
de financiële markten niet heel hard nodig
om geld op te halen. Daar komt bij dat olie
en gas in dollars worden betaald. Boven
dien kan Rusland de rente verder verhogen
om de daling van de roebel te dempen."
De sancties zullen Rusland volgens de Ra-
bo-econoom nooit zo diep in de proble
men brengen, dat Poetin zich gewongen
voelt om af te treden of mee te buigen met
het Westen.
Met sancties werp je sowieso niet zomaar
een regime omver, blijkt ook uit het verle
den. Tijdens de Koude Oorlog was het de
uitputtende wapenwedloop die Moskou de
das omdeed, zegt Boonstra. „Niet de sanc
ties van het Westen. De uitvoer van olie en
graan ging gewoon door en de Europese bo
terberg werd naar de Sovjet-Unie ver
scheept. Voor landen als Noord-Korea en
Cuba gelden al decennia economische sanc
ties-, maar tot een andere leider hebben die
niet geleid. Het is vooral de bevolking van
die landen die daar last van heeft."
De sancties tegen sleutelfiguren in de Rus
sische politiek, zoals het bevriezen van
hun banktegoeden, zijn daarom misschien
wel effectiever, zegt de econoom. „Die pijn
voelen de hooggeplaatse politici zelf."
Dat roept de vraag op of de economische
straffen wel opwegen tegen het nadeel dat
westerse landen er zelf van ondervinden.
De Europese Commissie becijferde dat de
economie van EU-landen dit jaar 40 mil
jard schade van de sancties ondervindt, vol
gend jaar 50 miljard. Landen die sterk af
hankelijk zijn van Russisch gas, zoals Fin
land, kunnen in de problemen komen.
Maar ook Nederlandse ondernemers die za
ken doen met Rusland vrezen represailles.
Niets doen was echter geen optie. „Na Rus-
lands annexatie van de Krim en de inhuma
ne reactie van Poetin op het neerhalen van
de MH17 moest het Westen een grens stel
len", zegt diplomatiedeskundige Jan Melis
sen van denktank Clingendael.
Bij een échte handelsoorlog is echter geen
van beide partijen gebaat, zegt Boonstra.
„Rusland niet, omdat Europa en de VS Poe
tin economisch nog altijd meer pijn kun
nen doen dan andersom. Je lost er de oor
log in Oekraïne niet mee op en het Westen
krijgt er de overleden passagiers niet mee
terug. Op een nieuwe wapenwedloop zit
ook niemand te wachten. De sancties bie
den ruimte voor een diplomatieke oplos
sing waarbij geen van de partijen gezichts
verlies lijdt."
Het is maar zeer de vraag of Poetin op de
zelfde manier redeneert als zijn opponen
ten, zegt Melissen. Hij vreest dat de sanc
ties Rusland en het Westen verder uit el
kaar drijven. De straffen versterken het ge
voel onder de Russen dat de westerse we
reld tegen hen is. „Ondertussen voelt Poe
tin zich ook in het nauw gedreven doordat
hij in Oost-Oekraïne terrein verliest. Hij
wordt langs verschillende kanten bedreigd.
Het beeld dat hij door het Westen in een
hoek wordt gedreven, kan hij zich niet ver
oorloven. Dat maakt de situatie ontvlam
baar."
De crisis rond Oekraïne heeft Europese lan
den doen beseffen dat ze niet afhankelijk
willen zijn van Russisch gas. Rusland zal
op zijn beurt nog meer toenadering zoeken
tot China en andere opkomende economie
ën, verwacht Melissen. „Maar we zullen
nooit terugkeren naar gescheiden economi
sche blokken."
SANCTIES TEGEN RUSLAND: VAN SOTSJI TOT NU
„Als ze de import van
broedeieren stil leggen,
schieten ze zichzelf in de
voet"
Jacques de Lange, voorzit
ter van de Nederlandse Ver
eniging van Exporteurs van
broedeieren en eendagskui-
kens (NVE), hoopt dat zijn
sector niet lijdt onder even
tuele handelsrepresailles
vanuit Rusland. „Die eieren
hebben ze nodig om de kip
penproductie op gang te
houden. Daar kunnen ze
niet zomaar mee stoppen,
er moet voedsel geprodu
ceerd worden. Om kippen
te kunnen fokken hebben
ze onze eieren nodig. Ze
kunnen niet zomaar naar
een ander."
Toch is er ook binnen zijn
sector, die jaarlijks voor mil
joenen naar Rusland expor
teert, wel enige zorg. „Het
is ook afwachten wat er
met de economie gebeurt.
De koers van de roebel ten
opzichte van de euro daalt.
Daardoor wordt de im
port voor de Russen
duurder. Dat kan lei
den tot een lagere
vraag."
De Lange merkt dat
ook de Russen zich
zorgen maken. „Vorige
week was ik in Moskou.
De eieren blijven toch wel
komen, vroegen ze. Ze be
grijpen daar niet zo goed
waar de sancties vandaan
komen. Ze zien heel de dag
op tv dat Rusland niets fout
heeft gedaan."
Februari
April
Mei
Juni
luli
DONDERDAG 31 JULI 2014
www.pzc.nl/vliegramp en
www.bndestem.nl/vliegramp
Bekijk de speciale pagina voor
meer artikelen, achtergronden en
video's en lees een overzicht van
de gebeurtenissen in de tijdlijn.
dan economische prikjes
door Annemieke van Dongen
Jan Melissen, Clingendael
EIER-EXPORT
Vanwege onder meer het ho-
morechtenbeleid in Rusland
gaan de Britse premier David
Cameron en de Franse presi
dent Francois Hollande niet
naar Sotsji voor de Olympische
Spelen. Premier Mark Rutte en
de koning gaan wel. Die laatste
proost met president Poetin.
Rusland annexeert de Krim. De
club van machtige landen G8
royeert het als lid en gaat ver
der als G7. De Europese Unie
zet onder anderen vicepremier
Rogozin op een lijst van Russen
die geen EU-visa meer krijgen
en die niet meer bij hun Euro
pese bezittingen mogen ko
men.
De VS komen ook met een lijst
Russen die sancties krijgen op
gelegd. Onder hen Igor Setsjin,
een van de belangrijkste ge
trouwen van Poetin en tegen
woordig de baas van het staats-
oliebedrijf Rosneft.
De EU breidt haar sanctielijst
uit, maar beperkt zich tot Rus
sen die hebben meegewerkt
aan de annexatie of aan het
tweede conflict in Oekraïne, in
het oosten, dat steeds geweld
dadiger wordt
Oekraïne kiest een nieuwe pre
sident. De VS, de EU, Australië
en Japan zijn bang dat Rusland
de verkiezingen probeert te
beïnvloeden en dreigen met
harde sancties als Rusland een
poging doet. Sowieso krijgen
Russische bedrijven nu ook
EU-sancties opgelegd, iets dat
de VS en andere landen al eer
der deden.
De G7 vergadert in Brussel in
plaats van in Sotsji. De Ameri
kaanse president Barack Oba-
ma en de Duitse bondskanse
lier Angela Merkel dreigen met
meer en zwaardere sancties. Te
gelijkertijd spreken ze uit dat
er 'een diplomatieke oplossing'
moet komen voor de steeds
verder escalerende crisis. Eind
juni roept Italië op 'rustig aan
te doen' met verdere sancties
tegen Rusland.
De EU bepaalt dat Europese
personen en bedrijven geen
geld meer mogen lenen aan
Russische banken. Ook gaat
een wapenembargo van kracht,
al mag Frankrijk een bestelling
van helikopterschepen gewoon
leveren. Verder wordt Rusland
afgesneden van hoogwaardige
technologie en kennis voor
diepzeeboringen en schaliegas
winning. Brussel bevriest van
nog eens acht Russen de bezit
tingen, onder wie de ex-spar-
ringpartner van Poetin tijdens
het judoën, Arkadi Rotenberg.
