PZC
Nabestaanden MH17 willen op
termijn stichting voor lotgenoten
li
I
I
I
Rouw
66 Ik wens de marechaus
sees veel succes, geen gedoe
met de separatisten en een be
houden thuiskomst.
66 Ik heb gesproken met
nabestaanden. Die gesprekken
vergeet je nooit meer.
66 Is dit zonder risico?
Nee
2 VLIEGRAMP MH17
VLIEGRAMP MALAYSIA AIRLINES
COLOFON
Zonder wapens, helikopters en
garanties beginnen 63 Nederlanders
aan een link avontuur in Oekraïne.
TOMMY WIERINGA
oe moeten we
rouw verstaan? Is
het afgrondelijk
verdriet om een
gestorven gelief
de, of tot niets verplichtend en
gagement met andermans do
den? Afgaande op de berichtge
ving is rouw in dit land iets
van de tweede categorie gewor
den, iets ongedifferentieerds
en algemeens, waar iedereen
die maar wil deel aan kan heb
ben. Het carnaval van de dood,
haak maar in. Op de site van de
NOS verschenen artikelen met
potsierlijke koppen als 'Rou
wen in het buitenland' en 'Rou
wen op de camping'. Ik herin
ner me tips voor rouwen langs
de snelweg. Er was grote be
reidheid om met onbekende
nabestaanden mee te rouwen
om onbekende doden. Verdriet
voor allen.
Er zijn mensen die begrafenis
sen bezoeken van doden die ze
niet gekend hebben, om mee
te lijden met familie en vrien
den die ze nog nooit hebben ge
zien. Pervers genot, treuren
om het verlies van iemand die
je niet mist. Wel de tranen,
niet het verdriet. Je kunt ook
een doormidden gesneden ui
onder je ogen houden.
Door de hoofdstad ging een
witte rouwstoet in een stille
tocht. Men droeg witte ballon
nen en een rode strik op de
borst. Onschuld en bloed, zo
iets. Symboolfetisjisme. Veel
anderen zetten hun facebookfo-
to op zwart. Alleen de foto, ver
der ging het emotieve gekra
keel onverminderd door. We
zijn tot veel offers bereid maar
eens een tijdje je klep houden,
nee, dat nooit.
Een redactrice van 'EenVan-
daag" belde me op. 'Het hele
land rouwt', zei ze, en nu zocht
ze iemand voor haar program
ma die het 'verdriet van het
land mooi kon verwoorden'. Ik
antwoordde dat ik weliswaar
compassie met de nabestaan
den voelde, maar dat de af
stand tussen mij en dat algeme
ne verdriet te groot was, ze
kon beter iemand anders probe
ren. (Dat werd Ingmar Heytze,
die een uitstekend gedicht
schreef. Laat hem de volgende
Dichter des Vaderlands zijn.)
Dat we maar een paar hand
drukken zijn verwijderd van
het noodlot, heeft misschien
onze onbeheerste identificatie
met de slachtoffers en hun na
bestaanden veroorzaakt. Als pa
rasieten boren we ons ander
mans verdriet binnen. Verdriet
is besmettelijk, het grijpt om
zich heen, vaak zijn het pas de
tranen van anderen die onze ei
gen tranen losmaken. Tezelfder
tijd is onze compassie een vera
deming - het geluk dat dit an
deren is overkomen en niet
ons. Dat maakt twee tranen,
een van medeleven en een van
opluchting.
Het afgrijzen over de omstan
digheden waaronder de passa
giers van MH17 de dood von
den is begrijpelijk, en de weer
zin over de bejegening van de
doden door een troep Hunnen
in een korenveld ook, maar
met rouw heeft het weinig te
maken. Rouw is voor de nabe
staanden. De rest leeft mee. Of
herdenkt. Meer niet.
T: 0118- 43 4050
T: 0113- 31 5670
T: 0115- 64 5740
T: 0111- 45 4650
T: 088-0139995
088-0139 999
0900- 6743 836
Bart Pastoor
Camiel Eurlings, KLM-directeur
DEN HAAG - Het moet voor minis
ter-president Mark Rutte een van
zijn moeilijkste besluiten ooit
zijn. De komende dagen laat hij
23 forensisch onderzoekers en 40
marechaussees uit Nederland
speuren naar de lichamen en be
zittingen van omgekomen passa
giers van de MH17. Het team is be
wust ongewapend. Er zijn geen
helikopters die snel tot evacuatie
kunnen overgaan als het op de
rampplek in Oost-Oekraïne te ge
vaarlijk wordt. De marechaussees,
onderdeel van de krijgsmacht, la
ten hun uniformen thuis. Ze zul
len aangepaste kleding dragen.
Het waren moeilijke keuzes, die
allemaal moeten voorkomen dat
de pro-Russische separatisten in
het gebied zich geprovoceerd kun
nen voelen. Nederland wil niet
nog meer slachtoffers.
In de Tweede Kamer stelt Rutte
zich hardop vragen. „Is dit zonder
risico? Nee. Moeten we dit doen?
Ja", zegt hij tegen de commissie
Buitenlandse Zaken. De nabe
staanden van de 194 Nederlandse
doden hebben daar gewoon recht
op.
De hachelijke operatie lijkt hele
maal gebaseerd op vertrouwen.
Vertrouwen in de inlichtingen
diensten, die stellen dat het op de
rampplek momenteel veilig is.
Vertrouwen in Oekraïne en de se
paratisten, die beide een staakt
het vuren rond het gebied heb
ben toegezegd. En vertrouwen in
president Poetin, wiens 'knikje'
nodig is om de crash-site uiteinde
lijk te kunnen bewaken. „Ik heb
al zes keer met Poetin aan de tele
foon gezeten", meldt Rutte.
De aanwezigheid van bewapende
militairen ter plekke is het hogere
doel dat Rutte nastreeft. Maar hij
wil niet op zijn handen zitten tot
het zover is. Bovendien: stel dat
zo'n missie er toch niet komt, dan
Moeten we dit
doen?
Ja
is kostbare tijd verloren gegaan.
Nogmaals stelt hij zich hardop de
vraag: zijn er risico's aan verbon
den? „Ja", zegt hij weer. „Ze zitten
daar niet in Nijkerk of Putten."
De Kamer worstelt met de kwes
tie. Er is grote steun en zelfs waar
dering voor de manier waarop het
kabinet tot dusver handelt. Maar
ongewapende Nederlanders laten
vertrekken naar oorlogsgebied?
„Dat is Russisch roulette", meent
Kamerlid Louis Bontes. Ook de
Marechausseevereniging zet er
grote vraagtekens bij.
Andere fracties zijn welwillender,
al vraagt PvdA-Kamerlid Michiel
Servaes zich af hoe het kan dat de
Australiërs wel al militairen mee
sturen naar Oekraïne. „Ook zij
kunnen niet met lichte handwa
pens het gebied in", zegt Rutte.
„Zij treffen vooral voorbereidin
gen, omdat hun aanvoerlijnen nu
eenmaal langer zijn. Australië ligt
verder weg."
SP-Kamerlid Harry van Bommel
suggereert om de Nederlandse
marechaussees in burgerkleding
te laten meezoeken. Rutte staat
daar voor open: „We moeten prag
matisch zijn."
Pragmatisch zijn betekent in dit
geval ook: wegwezen als de garan
tie op een staakt het vuren toch
niet zo hard blijkt. Een plaatselijk
bestand of niet, de separatisten lo
pen wel gewoon in het gebied
rond. „Wij werken met hen", zegt
Rutte. „Mocht het daar gevaarlij
ker worden, dan moeten we er
uit." Hoe, dat blijft voorlopig de
vraag.
Dat zegt Peter Kempen, voorzitter
van Stichting Herculesramp. Na
bestaanden van MH17 hebben
hem benaderd met de vraag hoe
zijn stichting tot stand kwam en
wat de beste aanpak is. „Als over
een aantal weken het rouwproces
verder gevorderd is, gaan een paar
mensen zich ermee bezighouden.
Wij hebben ook aangeboden te
helpen, mochten ze dat op prijs
stellen", zegt Kempen, die een
broer verloor bij de Herculesramp
in 1996 op vliegbasis Eindhoven.
Kempen denkt dat het een goed
idee is, als de nabestaanden van
slachtoffers van MH17 zich vereni
gen. Voor herdenkingen en het be
zoeken van de rampplek. Maar
ook als belangengroep richting
overheid en bovenal voor het zoe
ken van steun bij elkaar.
De Stichting Herculesramp werd
twee maanden na de crash opge
richt. Alle nabestaanden werden
toen meteen lid. „We hadden be
hoefte om samen op te trekken,
zowel om samen onderzoeken te
volgen, als voor de steun."
De steun van lotgenoten is heel
belangrijk, merkt Kempen. „De
rest van de wereld gaat verder, ter
wijl je eigen gezin nooit meer het
zelfde is. Met lotgenoten kun je
dat blijven bespreken."
„Ik denk nog bijna elke dag aan
de ramp. Soms ook in positieve
zin hoor, bijvoorbeeld omdat we
met de stichting naar Italië zijn
gegaan, waarvandaan de Hercules
toen vertrok. Dat werkte helend."
De nabestaanden van de crash
van Afriqiyah Airways 771 in Tri
poli in 2010 en de Tenerife-ramp
in 1977 zijn ook verenigd. Deze
stichtingen waren niet bereikbaar
voor commentaar.
i
H
Edisonweg 37E, Vlissingen
Postbus 5046, 4380 KA Vlissingen
0118- 43 4000
www.pzc.nl
Uitgever
Erik van Gruijthuijsen
Hoofdredactie
Peter Jansen pjansen@pzc.nl
Arie Leen Kroon (adj.) alkroon@pzc.nl
Centrale redactie
T: 0118- 43 4010
E: redactie@pzc.nl
Redactie Walcheren
Postbus 5046, 4380 KA Vlissingen
E-mail: walcheren@pzc.nl
Redactie Bevelanden-Tholen
E-mail: bevelanden@pzc.nl
tholen@pzc.nl
Redactie Zeeuws-Vlaanderen
Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
E-mail: zeeuws-vlaanderen@pzc.nl
Redactie Schouwen-Duiveland
E-mail: schouwen-duiveland@pzc.nl
Commercieel directeur
Ivo van der Velde
Advertenties
Afdeling Direct Sales regio Zuid
E-mail:
adverteren.zeeland@wegenermedia.nl
Personeelsadvertenties:055-5388000
Familieberichten:
Kleintjes:
Krant niet ontvangen?
Onze excuses. Meld het via
www.pzc.nl/service.
U ontvangt restitutie en u kunt de
krant van vandaag lezen via E-paper.
Vragen? Bel: 088-0139910
Abonnementstarieven
Deze vindt u op www.pzc.nl/tarieven
Abonneren, wijziging vakantie
service?
Informatie kunt u vinden op onze site
www.pzc.nl/service of bel:
088-0139910
Auteursrechten
Alle auteursrechten voorbehouden Uitge
verij Provinciale Zeeuwse Courant, onder
deel van Koninklijke Wegener NV. Publicatie
recht beeldende kunst via Beeldrecht. Voor
meer informatie: copyright@wegener.nl
Gegevensbescherming
PZC is een uitgave van Wegener NV. Weg
ener legt van abonnees gegevens vast voor
de uitvoering van de abonnementsovereen
komst. Deze gegevens kunnen gebruikt wor
den om u op de hoogte te houden van inte
ressante producten en diensten van andere
onderdelen van Wegener en zorgvuldig gese
lecteerde partners.
Indien u geen prijs stelt op informatie van
de PZC of indien u uw toestemming voor
het gebruiken van uw e-mail adres wilt in
trekken, kunt u dit schriftelijk kenbaar ma
ken bij PZC Lezersservice. Zie ook het priva
cy statement op www.pzc.nl
Veilig tot het
tegendeel blijkt
door Laurens Kok
Mark Rutte, minister-president
door Koen Verhelst
EINDHOVEN - Enkele nabestaanden
van slachtoffers van MH17 zijn van
plan een stichting voor lotgenoten
op te richten.
