Zorg-zzp'ers woest op verzekeraars nu banenverlies dreigt
44 Straks doe je met
je DigiD aangifte
van inbraak én stel
je een vraag aan
de Belastingdienst
8 BINNENLAND
BAS EENHOORN
interview Bas Eenhoorn wordt de eerste
Nationaal Commissaris Digitale Overheid.
Maar de overheid en ICT, dat is geen
gelukkige combinatie.
Bas Eenhoorn (67) geeft het
toe: hij is nog steeds bang
om op het verkeerde knopje
op zijn tablet te drukken en
al zijn bestanden kwijt te ra
ken. „Ik ben van die genera
tie." Toch wordt hij per 1 au
gustus de eerste Nationaal Commissaris Di
gitale Overheid. „Ik was voorzitter van de
commissie Informatica bij de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten en ben nu be
zig met digitalisering van de openbare bi
bliotheken", licht Eenhoorn zijn benoe
ming toe.
De commissaris moet alle lagen van de
overheid op hetzelfde digitale pad brengen.
De rijksoverheid, provincies en gemeen
ten, maar ook uitvoeringsinstanties zoals
het UWV en de Rijksdienst voor het Weg
verkeer moeten allemaal aangesloten wor
den op eenzelfde digitale basisinfrastruc
tuur. Waar systemen nu nog opereren als
eilandjes, moeten ze straks met elkaar kun
nen 'praten'.
Een zware taak. De overheid staat niet be
kend om haar successen op het gebied van
ICT. Sterker nog, een parlementaire onder
zoekscommissie probeert juist nu uit te
zoeken hoe het komt dat grote ICT-projec-
ten van de overheid zo vaak mislukken en
er ettelijke miljoenen in een zwart gat ver
dwijnen. Werk.nl van uitkeringsinstantie
UWV, de OV-chipkaart en het communica
tiesysteem C2000 voor hulpverleners zijn
enkele van de (deels) mislukte projecten
die de commissie onder de loep neemt.
Nieuwe debacles dienden zich intussen al
weer aan. Defensie ontwikkelde het sys
teem SPEER dat bijna 1 miljard euro kostte
en maar 30 procent doet van wat het moet
doen. De Belastingdienst trok onlangs de
stekker uit een project waarin al ruim
200 miljoen euro was geïnvesteerd.
Eenhoorn denkt dat de overheid kan bespa
ren als er meer wordt samengewerkt en
diensten van eikaars fouten leren. Als Na
tionaal Commissaris gaat hij daarom om
de tafel met alle overheden om afspraken
te maken over hoe systemen in de basis
worden gebouwd en hoe ze beveiligd wor
den. Zo moet er op internet naar de burger
en ondernemer toe één overheid ontstaan.
Eenhoorn: „Ik stel me voor dat we straks
met één DigiD aangifte kunnen doen van
een inbraak bij de politie, aangifte kunnen
doen van een geboorte bij de gemeente en
een vraag kunnen stellen aan de Belasting
dienst. Goed beveiligd, zodat niet overal
kan worden ingebroken, maar één sterke,
beveiligde poort. Want cybercrime is echt
een punt van zorg." Met databases die op el
kaar aansluiten, kan verder fraude, zoals
met toeslagen, eerder worden opgespoord.
Een ambitieuze doelstelling, waar de kri
tiek juist luidt dat de overheid vaak te veel
hooi op de vork neemt als het gaat om ICT:
ze wil het nieuwste van het nieuwste en
het moet alles kunnen. „Er zijn veel valkui
len", bevestigt Eenhoorn.
„Ik zat destijds in de stuurgroep van
C2000. Daar concentreerden we ons op
één mooi systeem inclusief hardware dat
met elkaar moest kunnen communiceren.
Het moest klaar zijn in 2000. Maar wat wil
de de brandweerman, politieman of ambu-
lancechauffeur eigenlijk zelf? Dat wisten
we niet. En we bouwden in 1993 iets voor
2000, terwijl in zeven jaar de wereld er to
taal anders uitzag. Ondertussen was er de
mobiele telefoon. Het leerde ons dat je niet
iets kunt maken dat af is."
Als Nationaal Commissaris wil hij die fout
niet nog een keer maken. Zijn devies: zet
een stip aan de horizon en probeer die stap
voor stap te halen. Maar er is nog een lange
weg te gaan. „Ik zie het nu bij jeugdzorg.
Er zijn aparte databases: de eerste zegt wat
over een criminele jongere in het gezin, in
een tweede is terug te vinden dat het gezin
in de schuldhulpverlening zit en weer een
ander systeem vertelt dat er nog een kind
is met een verstandelijke handicap. Als we
die informatie kunnen koppelen, zie ik gro
te voordelen voor dat gezin. Afgezien nog
van het feit dat we als overheid veel effi
ciënter kunnen zijn."
Klinkt dat niet als een al te grote Big
Brother-overheid? „Privacy gaat er vooral
om dat er geen ambtenaar in het systeem
kan kijken die er geen mieter mee te ma
ken heeft. Je moet geautoriseerd zijn. En
we moeten kunnen nagaan wat iemand
heeft gezien. Ik heb dat meegemaakt in Al
phen aan den Rijn: wat wist die politie
agent die de wapenvergunning heeft ver
leend over Tristan van der V.? Dat was niet
terug te vinden."
Gemeenten moeten alle informatie goed
beveiligen, maar het feit dat een derde van
hen nog gebruikmaakt van het oude, deels
niet meer ondersteunde besturingssys
teem Windows XP is weinig vertrouwen
wekkend. Eenhoorn beaamt dat daar nog
een wereld te winnen is.
In 2017 moet volgens het kabinet alle com
municatie met de overheid digitaal moge
lijk zijn. In principe moeten ook digibeten
aan de bak. „Zelfs in de niet-gedigitaliseer-
de maatschappij zijn er mensen die niet
meedoen, omdat ze bijvoorbeeld analfa
beet zijn." Maar ook digibeten moeten mee
kunnen doen, meent Eenhoorn. „Daar
moet je als overheid iets voor bedenken."
Doordat mensen met een zorgbe
hoefte langer thuis blijven wo
nen, komt personeel van grote
zorginstellingen op straat te
staan. Daarom zijn medewerkers
aangemoedigd zich als zzp'er te
vestigen, om zorg aan huis te
gaan bieden.
Nog afgelopen voorjaar heeft
staatssecretaris Martin van Rijn
(Volksgezondheid, PvdA) groen
licht gegeven om extra zzp'ers in
de zorg aan de slag te laten gaan.
Tot hun takenpakket behoort het
vaststellen van de hoeveelheid
zorg waarop iemand recht heeft,
en het coördineren van die zorg.
Dit zijn taken die zijn voorbehou
den aan (wijk)verpleegkundigen
met een hbo-diploma. Andere
werkzaamheden kunnen door la
ger opgeleide verpleegkundigen
of verzorgenden worden verricht.
De zorgverzekeraars sluiten voor
al contracten af met zorgorganisa
ties met voldoende hoogopgelei
de medewerkers, en niet met indi
viduele zzp'ers op mbo-niveau.
Zo moet de aanwezigheid van vol
doende gekwalificeerd personeel
worden geborgd, stelt zegsman
Wouter Kniest.
Belangenorganisatie De Zorgpro
fessional vindt dat de zorgverzeke
raars misbruik maken van hun
machtspositie. Woordvoerder Ka-
rel Hoenderdos: „Het leidt tot
duurdere zorg. En het risico be
staat dat de cliënten veel verschil
lende zorgverleners aan hun bed
krijgen, terwijl dat net een schrik
beeld was en is. En we horen van
onze leden dat ze échte zorg wil
len bieden en geen coördinerende
rol ambiëren."
De vakorganisatie voor verpleeg
kundigen V&VN vindt dat de
zzp'ers te gemakkelijk worden af
geserveerd. V&VN wil daarom
snel overleg met de verzekeraars.
'Privacy? Zolang
ambtenaar maar
niet rondneust'
door Freke Remmers
Bas Eenhoorn
Bas Eenhoorn denkt dat de overheid flink kan besparen op ICT. foto David van Dam/HH
door Paulus Smits
UTRECHT - Zelfstandigen zonder
personeel in de zorg vrezen voor
hun baan. Ze zijn woest op verzeke
raars die lak zouden hebben aan re
cente afspraken over de zorg aan
thuiswonende cliënten. Lager opge
leide zzp'ers zouden de dupe zijn.
