Verstoring plaats
delict soms funest
66 Moskou is de wortel van
het probleem en het is al lang tijd
dat we opstaan tegen het
Russische regime.
66 Ik weet zeker dat soldaten
geen criminele orders zullen
opvolgen.
66 Poetin en zeker dat zooitje
ongeregeld in Oost-Oekraïne zijn
alleen onder de indruk van macht
en kracht.
4 BINNENLAND
VLIEGRAMP MALAYSIA AIRLINES
Militiemannen rond het rampgebied
zijn dreigend en soms behulpzaam.
Lucht van de dood hangt overal.
Kami?iiiiabue MHÖ1 7
Jannes Klrdhick, blogger
Viktor Janoekovitsj, pro-Russi
sche oud-president Oekraïne
Dick Berlijn, oud-commandant
Hulpverleners, omwonenden, mi
litanten en journalisten struinen
door het gebied waar de brokstuk
ken verspreid liggen. Bagage
wordt verplaatst. Er wordt met li
chamen gesleept. Dat alles beïn
vloedt het onderzoek naar de oor
zaak van de ramp negatief.
„Het liefst hebben we natuurlijk
dat een gebied zo onaangetast mo
gelijk is, als wij aankomen", stelt
woordvoerster Sara Vernooij van
de Nederlandse Onderzoeksraad
voor Veiligheid. Een team van die
raad is met lokale en internationa
le collega's in het rampgebied.
Het terrein in Oekraïne moet
echt als een 'plaats delict' behan
deld worden, vindt ook directeur
Sebastiaan Huntjens van The
Maastricht Forensic Institute. Al
les wijst erop dat hier sprake is ge
weest van een misdrijf.
Om dat te bewijzen is het van
groot belang dat alle brokstukken,
maar ook koffers en menselijke
resten gefotografeerd, gemarkeerd
en geregistreerd worden, voordat
iemand ze aanraakt. „De grootste
stukken zijn niet altijd de interes
santste. Als er sprake is geweest
van een raket, kun je daar mis
schien onderdelen van terugvin
den. Maar ja, de rebellen hebben
nu alle kans gehad om bewijsma
teriaal te manipuleren."
Het letsel aan een gevonden
lichaam en de plek waar het werd
gevonden, kunnen duidelijkheid
verschaffen over de oorzaak van
de ramp, stelt Huntjens. Hoe lang
je een lichaam kunt laten liggen
voor onderzoek, is afhankelijk
van plaatselijke omstandigheden,
voegt hij eraan toe.
Aantasting van de 'plaats delict' is
niet altijd funest voor een onder
zoek, stellen Vernooij en Hunt
jens. Toen in 2010 een toestel met
veel Nederlanders aan boord neer
stortte bij de Libische hoofdstad
Tripoli, liepen ook veel mensen
over het rampgebied voordat de
onderzoekers ter plaatse waren.
„Het is toch gelukt om de oorzaak
van de ramp te achterhalen,"
Dat de regering van Oekraïne
geen zeggenschap heeft in het
rampgebied, maakt het onderzoek
zeer gecompliceerd. Huntjens: „Je
moet de brokstukken bij voor
keur ergens in de buurt verzame
len in een loods. Vervolgens kun
je proberen alles weer in elkaar te
puzzelen. In dit geval kan men de
brokstukken beter naar veilig ge
bied brengen. Zo voorkom je dat
rebellen ingrijpen als de resulta
ten van het onderzoek in hun
ogen de verkeerde kant op wij
zen. Tja, als iemand met een auto
matisch geweer daar om vraagt,
ben je toch sneller bereid je me
ning aan te passen."
ROSIPNOJE/GRABOVO - Igor is be
hulpzaam. De pro-Russische re
bel beschijnt een greppel, op twin
tig meter afstand. „Kijk", zegt hij
tamelijk onbewogen. „Daar ligt er
een, en daar tussen de tenten nog
een:" Verbijsterd staart een clubje
journalisten naar twee verminkte
lijken die eerder onzichtbaar ble
ven in het halfdonker.
De omgeving lijkt zo vredig: het
tarwe staat hoog, in de verte groe
ne heuvels en de fraaie avond
lucht erboven. Maar het gebied is
sinds donderdagavond een horror
landschap.
Tlissen het graan liggen nog
steeds menselijke resten.
Militielid Igor vertelt bij hem
thuis in Torez, een stadje op 10 ki
lometer van de rampplek, dat het
Oekraïense leger dit 'natuurlijk'
op zijn geweten heeft. „Die heb
ben doelbewust een passagiers
vliegtuig uit de lucht geschoten
om de schuld aan ons te kunnen
geven", debiteert hij de bijna mis
selijkmakende beschuldigingen
zonder de geringste twijfel.
De volgende ochtend, terug bij de
korenvelden in Grabovo, blijkt
een deel van het vliegtuig vlak
naast de weg te zijn neergeko
men. De aarde is verschroeid. De
puinhoop onbeschrijfelijk: overal
liggen delen van het vliegtuig, red
dingsvesten, koffers, tassen, docu
menten, kleding, schoenen. Het
ergste: overal nog lichamen, half
of geheel ontkleed, sommige nog
redelijk intact, andere zwaar ver
minkt.
Een aantal lijken is op een hoop
neergekomen, soms liggen ze al
leen. De weeë lucht van de dood
hangt overal, ondanks het open
landschap en de wind.
Links en rechts van de weg zijn
in de uitgestrekte korenvelden
tientallen witte vlaggetjes ge
plant door de veiligheidsdiensten.
Ze geven aan waar nog lichamen
liggen, twee dagen na de ramp.
Het leger van toestromende jour
nalisten groeit gestaag. Ze kun
nen gewoon door de velden strui
nen, van enige begeleiding is
Paranoia regeert
door Paul Bots
DEN HAAG - De beelden die zijn ge
maakt in het Oekraïense gebied
waar donderdag vlucht MH17 neer
stortte, bezorgen onderzoekers
kopzorgen.
pzc.nl/vliegramp en
bndestem.nl/vliegramp:
Volg het laatste nieuws op de
speciale pagina en zie op de
kaart waar de Nederlandse
slachtoffers vandaan kwamen.
OVSE-onderzoekers, met geheel rechts hun teamleider Alexander Hug, in
discussie met een separatist, foto Petr Shelomovskiy/HH
REPORTAGE
RAMPPLEK
door onze correspondent
Joost Bosman
