Heuvels met mysterieus verleden
14&15 WALES
De Bokkenrijders vormden
een goddeloze roversben
de. Het geheime genoot
schap - een 'bande van in
brekers, naghtdieven, kne-
velaers ende movers' - had
volgens de gemeenschap
een verbond met de duivel en opereerde
van 1734 tot 1777 in wat wij nu Zuid-Lim
burg noemen.
In een vreedzame poging oude tijden te
doen herleven, maakte de Sjtichting Gene-
alogiek Sjènne veel werk van de geschied
schrijving over de Bokkenrijders. Frits
Schoonbrood bracht de historie van Schin-
nen én de Bokkenrijders in kaart. Hij
maakte lange dagen in de archieven, be
steedde vele uren aan het ontcijferen van
processtukken uit de achttiende eeuw.
TUssendoor vond hij tijd voor een wandel-
gids. In het begin 2014 verschenen boek
werkje, met historische, maar o zo levendi
ge sfeertekeningen uit een duister verle
den, staan vier wandelroutes. Deze volgen
de gangen van de Bokkenrijders. De Dode
Handroute is de langste (18,7 kilometer),
maar valt in te korten tot 12,4 kilometer.
De Galgenveldroute (11,9 kilometer), Lei
dersroute (11 kilometer) en Gehuchtenrou
te (9,1 kilometer) zijn iets korter.
Persoonsbeschrijvingen van een groot aan
tal bendeleden en uiteenzettingen over te
rechtstellingen verlevendigen het naslag
werk. Langs de glooiende en vanwege al
het natuurschoon zeer attractieve routes
staan op diverse plekken informatiebor
den, met een logo van 'Bokkenrijders met
de dode hand'. De heren zwoeren voordat
Beelden we het ons
in, of loopt het echt
zwaarder? Wellicht
torsen we de ge
schiedenis met ons
mee als we in Schin
nen de Danikerberg
beklimmen. Hier
kwam in de acht
tiende eeuw menig
Bokkenrijder aan
zijn eind.
WAAR EN WAT
ze op dievenpad gingen trouw aan deze
'Doode hand'. Dat was letterlijk een afge
hakte hand van een van de vroegere met
gezellen. In de handpalm werd een kaars
gebrand. Dit zou voorkomen dat bewo
ners tijdens de inbraak wakker werden.
De wegen gaan omhoog en omlaag. Aan
weerszijden van de Geleenbeek en haar
dal liggen flinke plateaus. Wij volgen de
Galgenveldroute. Dit is de route die de ter
dood veroordeelde Bokkenrijders vanaf
Kasteel Terborgh, waar 'recht' werd gespro
ken, richting het galgenveld volgden.
Het pad voert door het geaccidenteerde
Stammenderbos. Over een prachtige weg,
langs een eeuwenoud kruisbeeld dat be
woners van Schinnen moest beschermen,
naar het galgenveld op de Danikerberg.
Hier, waar het nu vredig is, werden in
1743 de eerste Bokkenrijders uit Schinnen
terechtgesteld. De lijken bleven lang han
gen, als waarschuwing aan ander gespuis.
Dat het huidige Zuid-Limburg destijds
ten oosten van de Maas in soevereine sta
ten was opgedeeld, dat er veel oorlog was
en de sociaal-economisch situatie, bepaald
niet florissant, maakte dat velen de wet
ontdoken. Schoonbrood is er echter van
overtuigd dat lang niet alle veroordeelden
daadwerkelijk Bokkenrijders waren. Een
geschil over een stukje grond werd al snel
gevolgd door verdachtmakingen.
Het regende destijds bekentenissen, ook
van onschuldigen. Hoe dat kwam, onder
vinden we aan den lijve. We zitten net in
het proeflokaal van de Alfa Bierbrouwerij,
rustpunt tijdens de wandeling, of Schoon
brood draait ons letterlijk de duimschroe
ven aan. En dat waren nog de meest vrien
delijke van de martelwerktuigen uit die
tijd. „Tortuur maakte dat iedereen
bekende", zegt Schoonbrood.
Op 28 september vindt in Schin
nen en omgeving een cultuurhis
torische manifestatie plaats,
waarbij een verhoor, rechtszaak
en terechtstelling worden nage
speeld én kleding uit het
Bokkenrijders-tijdperk wordt ge
dragen. Lokale horecaonderne
mers en Alfa hebben bovendien
een aantal (culinaire) arrange
menten bedacht, met gerechten
uit de achttiende eeuw.
'Doode
hand'.
De Bokkenrijders achterna
Op weg naar het Danikerveld, vroeger het galgenveld, foto's Suzanne Laman
De Sjtichting Genealogiek Sjènne heeft wandelgids In het spoor
van de Bokkerijders (12,50 euro) samengesteld, met vier routes
in de omgeving van Schinnen. Op www.sjtigs.eu staat waar de
gids te koop is. De site geeft informatie over de Bokkenrijders
én de speciale arrangementen die worden aangeboden.
Op www.alfabier.nl is onder meer ook een bezoek aan de brou-
Schinnen
Maastricht
door Edward Swier
