Vreemdeling
Niet alle
Duitsers
waren
in de
oorlog
fout.
Dat be
wijst de
misluk
te aan
slag op
Hitier
70 jaar
geleden.
SPECTRUM 11
standplaats Spanje
Pauline Blom
buitenland
tair aan zijn eed van trouw. Hij nam
deel aan de bezetting van het Tsjechi
sche Sudetenland en vocht in 1940
aan het front in Frankrijk.
De massamoord op de Joden en de na-
zi-terreur in Oost-Europa, in combina
tie met de militaire blunders die Hit-
Ier beging, dreven hem in de richting
van het verzet. Maar hij bleef worste
len met dat 'verraad'. In zijn teksten
rechtvaardigt Stauffenberg zijn daad
door zich te beroëpen op zijn gewe
ten: niets doen zou pas een histori
sche misdaad zijn geweest.
Ook StaufFenbergs jongste zoon, de in
middels 76-jarige Franz Ludwig, vindt
dat de moord op Hitier gerechtvaar
digd zou zijn geweest. Dat zijn vader,
anders dan de meeste officieren, niet
voor zo'n aanslag terugdeinsde, was
in zijn ogen „de noodzakelijke voor
waarde om weer tot recht en recht
vaardigheid terug te kunnen keren",
zei hij op de Zwitserse televisie. „Het
was noodweer."
Aanvankelijk zinde het de familie
maar niets dat Tom Cruise in de rol
van Stauffenberg de aanslag bij een in
ternationaal en jong publiek onder de
aandacht wilde brengen. „Cruise is
een overtuigd scientologist", waar
schuwde de oudste zoon, Berthold
von Stauffenberg, die net als zijn va
der diende in het leger. „Zo iemand
heeft niet het recht om mijn vader te
spelen. Laat hem een berg beklimmen
of gaan surfen in de Cariben."
Dat stug vasthouden aan principes
kenmerkt de familie. StaufFenbergs
weduwe, Nina Freiin von Lerchen-
feld, was 31 jaar en zwanger toen haar
man werd gedood. Zij werd opgepakt
en geïnterneerd, net als haar vier kin
deren. De jongste dochter werd in ge
vangenschap geboren. Het gezin over
leefde de oorlog. Nina hertrouwde
nooit. Geen man kon, in haar ogen, de
plaats van Claus innemen.
George, die pleitte voor een nieuw, op
hoogstaande culturele waarden geba
seerd Duitsland, dat hij 'Geheim
Duitsland' noemde. Tot aan zijn exe
cutie bleef Stauffenberg trouw aan
Georges gedachtegoed en aan het idee
dat grote historische persoonlijkhe
den het 'echte, geheime Duitsland'
vertegenwoordigen. Dat uitgerekend
deze charismatische man, vertegen
woordiger van een ander, 'beter'
Duitsland, het als zijn persoonlijke op
dracht zag om de Führer, de verper
soonlijking van het Kwaad, in diens
bunker op te blazen, is stevig materi
aal voor mythe-vorming.
Aanvankelijk was ook Stauffenberg
een bewonderaar van Hitier. Maar hij
zou in gewetensconflict komen met
de nationaalsocialisten en hun rassen
waan, hoewel ook zijn maatschappij
opvattingen bijzonder elitaristisch wa
ren. Zo wees hij bijvoorbeeld de parle
mentaire democratie af. Toen adellij
ke vrienden hem in 1939 vroegen zich
aan te sluiten bij een mogelijke mili
taire putsch tegen Hitier, wees hij dit
idee nog af. Stauffenberg hing als mili-
Ik heb het geprobeerd, echt waar. Ik wilde
mijn verantwoordelijkheid nemen als moe-
der en als inwoner van ons kleine dorp. Maar
na drie jaar trekken aan een dood paard heb
ik het opgegeven en mijn bijbaan als vrijwilli
ger in de ouderraad van de lagere school opgezegd.
De Spaanse muur van beleefde inactiviteit viel voor
mij als buitenlander niet te slechten. Natuurlijk, in
Madrid, San Sebastian en Barcelona wemelt het van
de particuliere initiatiefnemers. Daar is inmiddels
een overschot aan fietsenverhuurders en is de con
currentie voor stadswandelingen met 'authentieke
zwervers' moordend.
Maar buiten de steden ligt dat andere Spanje, waar
nog altijd het grootste gedeelte van de ruim 46 mil
joen Spanjaarden leeft. Als pro-actief opgevoede en
ingestelde Hollander heb je het daar niet makkelijk.
In de ouderraad verzandden vergaderingen steevast
in kakelende discussies over de beste bereiding van
een tortilla. Ouders die hulp zoeken bij een conflict
met de schoolleiding worden sussend toegesproken
en de door mij georganiseerde sportdag liep uit op
een mega-chaos. Ondanks voorbesprekingen, een in
kleur getekende plattegrond en strak
ke instructies vooraf. Vooral dat laat
ste werd me niet in dank afgenomen.
Want hoe geïntegreerd je als buiten-
lander ook bent, op het Spaanse plat
teland blijf je altijd guiri, vreemde
ling. Helemaal als je blond bent en
ten minste een kop groter dan de rest
van het dorp. Dan zijn tenen ineens
een stuk langer.
Daar is Martin Verfondern ongetwij
feld ook tegenaan gelopen, alleen dan
vele malen harder. De soepel Spaans
sprekende Nederlandse boer probeerde in een klein
dorp in Galicië op z'n Hollands de zaken te regelen.
Afspraken maken, zeggen waar het op staat, recht
door zee, desnoods met behulp van de rechter. De
laatste gaf hem bij een conflict gelijk, maar de jaren
lange strijd heeft hem zo goed als zeker zijn leven
gekost. Het onderzoek loopt nog, maar de politie
gaat er inmiddels van uit dat hij vermoord is door
'bekenden uit zijn omgeving'.
Een dergelijke, ultieme afrekening met guiris komt
in Spanje gelukkig zelden voor. Er zijn meer subtie
le, maar bijzonder effectieve manieren om vreemde
lingen op hun plaats te wijzen. Dat ondervonden
Nederlandse vrienden met een Bed Breakfast. De
grote hotels hadden 'lasf van hun succes en tipten
de inspectie. Die rukte pas uit bij de start van het
toeristische hoogseizoen, de eerste week van juli,
en sloot stante pede het gezamenlijke zwembad;
het hart van de B&B. De inspecteur besefte alleen
niet met wie hij te maken had. Binnen een dag was m
de drie pagina's lange actielijst afgewerkt en na een
week stalken bij zijn kantoor kon de inspecteur niet
anders dan de rood-witte linten weer weg halen.
Want af en toe winnen de guiris..Al kunnen sommi
ge Spanjaarden daar slecht tegen. Onze Nederlandse
vlag op het balkon werd, na de 5-1 winst op het WK,
dezelfde nacht nog in de fik gestoken.
PS: Guirim, de bijnaam voor vreemdeling, is ooit be-<r»
dacht voor de kreeftrode, te veel drinkende, amper
Spaans sprekende Engelsen, die massaal vakantie ko
men vieren in Andalusië.
ZATERDAG 19 JULI 2014
reageren?
spectrum@depersdienst.nl
