6 BUITENLAND
5 vragen over
spionage van VS
in Duitsland
Een 31-jarige medewerker van
de Duitse buitenlandse veilig
heidsdienst, de Bundesnachrichten-
dienst (BND), zou tegen betaling
van 25.000 euro over een periode
van twee jaar geheime informatie
hebben geleverd aan Washington.
Pikant is dat tussen de meer dan
200 verkochte stukken, die de
man naar de Amerikanen door
sluisde, zich vertrouwelijke infor
matie bevindt over de parlemen
taire commissie die zich buigt
over mogelijk illegale spionage-ac-
tiviteiten van de Amerikaanse
NSA op Duitse bodem. De man
wordt in de media aangeduid als
'Markus'. Hij zou zijn diensten
puur om het geld hebben aangebo
den. Hij werd vorige week gearres
teerd.
Volgens bondskanselier Ange
la Merkel (CDU), die op bezoek is
in China, is het incident 'een se
rieuze zaak': „Als het waar mocht
zijn, is dit in duidelijke tegen
spraak met wat ik vertrouwensvol
le samenwerking noem." Presi
dent Joachim Gauck reageerde in
een interview in fellere bewoor
dingen: „Zo is het wel genoeg", al
dus Gauck. De bondsregering
heeft van Washington ophelde
ring geëist. Politici van Merkels
christen-democratische CDU/
CSU pleiten ervoor om Ameri
kaanse geheim agenten het land
uit te zetten. Dit zou een unicum
zijn in de geschiedenis van de na
oorlogse Duits-Amerikaanse be
trekkingen. Uitwijzen gebeurt in
de regel tussen landen die elkaar
wantrouwen.
De Duits-Amerikaanse be
trekkingen, normaal gesproken
een anker van het Westerse bond
genootschap, staan al langer on
der druk sinds bekend werd dat
de NSA massaal Duitse burgers
bespioneert. Zelfs de handy, de
smartphone van kanselier Merkel,
werd afgetapt. Die informatie, die
aan het licht kwam dankzij klok
kenluider Edward Snowden, riep
in Duitsland grote verontwaardi
ging op. Duitsers hebben herinne
ringen aan twee dictaturen - Hit-
Ier en het communisme - en zij
zijn bijzonder gevoelig voor de
schending van hun privacy.
Angela Merkel wordt verweten
dat zij niet hard genoeg bij presi
dent Obama aan de bel trok over
de Amerikaanse spionage. Obama
heeft zich weliswaar voor het af
luisteren van Merkels telefoon ver
ontschuldigd, maar de Amerika
nen lijken zich al met al van de
Duitse kritiek weinig aan te trek
ken. Merkel wil de kwestie niet te
zeer op de spits drijven, mede om
dat wegens de crisis in Oekraïne
en het toenemende geweld in het
Midden-Oosten de Verenigde Sta
ten en Duitsland een hecht blok
dienen te vormen. Duitse politici
en commentatoren vinden desal
niettemin dat de maat nu vol is.
De VS gedragen zich als een 'digi
tale bezettingsmacht', zei een
CSU-woordvoerder. Als Merkel
ook deze nieuwe affaire laat voort-
sudderen, redeneren zij, dan zet
de kanselier Duitslands geloof
waardigheid op het spel.
De NSA spioneert in bijna 200
landen, waaronder ook Neder
land, en analyseert miljarden data
van - meest - gewone burgers.
Duitsland is mede een doelwit,
omdat in Hamburg de voorberei
dingen werden getroffen voor de
terreuraanslagen op de Twin To
wers en het Pentagon op 11 sep
tember 2001.
Israël mobiliseert na raketaanvallen uit
de Gazastrook. Sommigen vinden
premier Netanyahu te bedachtzaam.
BE'ERSHEVA - Op het centrale bus
station van Be'ersheva, een woes-
tijnstad van zo'n 200.000 inwo
ners op 40 kilometer van de Ga
zastrook, wemelt het van de solda
ten. Dit is een centrale verkeersa
der voor legerverkeer in het land;
vanuit hier reizen geüniformeer
de jongens en meisjes met de bus
naar afgelegen legerbases in de
snikhete Negevwoestijn.
Maandag kwam voor het eerst dit
jaar een Grad-raket vanuit de Ga
zastrook in een open veld aan de
rand van de stad terecht. In Israëli
sche steden en dorpen op kleine
re afstand van de door de radicaal-
islamitische Palestijnse Hamas-
beweging bestuurde kuststrook
kwamen de afgelopen week tien
tallen raketten neer. Zondag
avond voerde de Israëlische lucht
macht aanvallen uit waarbij ne
gen Palestijnse militanten in Ga
za zouden zijn gedood. Directe
aanleiding voor het toenemende
geweld is de moord op drie Israëli
sche tieners op de Westelijke Jor-
daanoever vorige maand. Israël
houdt Harnas daarvoor verant
woordelijk en pakte honderden
Palestijnen op die het van betrok
kenheid bij Harnas beticht. Ha
rnas ontkent verantwoordelijk
heid voor de moorden en eist de
onvoorwaardelijke vrijlating van
de arrestanten. Bemiddelingspo
gingen door Egypte leidden voor
lopig tot niets. Israël en de Pales-
tijnen lijken, na een week met
vergeldingsmoorden en hevige rel
len op verschillende plaatsen in
het land, in een spiraal van haat
en geweld beland.
Yehonatan Cohen (19), een ge
vechtssoldaat die deze week bij
de Gazastrook zal worden gele
gerd, ziet de ontwikkelingen met
lede ogen aan. „Wij soldaten moe
ten ervoor zorgen dat het stopt. Ik
zit pas vijf maanden in het leger
en ben eigenlijk nog in training,
maar ze hebben ons nu nodig. Ik
sta erachter, ook al kost het me
mijn leven."
Het leger riep gisteren 1500 reser
visten op. Daarnaast wordt een
groeiend aantal dienstplichtige
soldaten naar de grens met Gaza
gestuurd. Premier Netanyahu kon
digde dreigend meer luchtaanval
len aan, maar volgens minister
van Buitenlandse Zaken Avigdor
Lieberman toont Netanyahu
zwakte. Lieberman, wiens rechts-
nationalistische partij 'Israël Ons
Huis' in de afgelopen verkiezin
gen samenging met de conserva
tieve Likud-partij van Netanyahu,
kondigde gisteren een scheiding
aan. Zijn partij gaat nu weer onaf
hankelijk verder. „Ik steun geen
beleid waarbij 1,5 miljoen Israë
liërs onder de constante dreiging
van raketvuur moeten leven", zei
hij. Lieberman, een ambitieuze ri
vaal ter rechterzijde van Netanya
hu, pleit voor hardhandig optre
den, wellicht zelfs een grondope-
ratie. Geen goed idee, vindt Ida,
een jonge verkoopster in een tele
foonwinkel in Be'ersheva. „Na
tuurlijk zijn mensen hier boos en
bang, maar ze zijn wel wat ge
wend. Totdat er bij ons gewonden
vallen, moeten we kalm blijven.
Vergeet niet:
Harnas schiet
vooral lullige
raketjes die
weinig uitrichten
Vergeet niet: Harnas schiet vooral
lullige raketjes die weinig uitrich
ten."
Er circuleren wilde, onbevestigde
geruchten over ontvoerde Joodse
kinderen. Steden met een overwe
gend Arabische bevolking zijn
het toneel van aanhoudende rel
len en twee verdachten van de
moord op de drie Joodse tieners
op de Westelijke Jordaanoever
zijn nog altijd voortvluchtig. In
de dichtbevolkte Gazastrook,
waar ruim 1,5 miljoen Palestijnen
wonen in een gebied ter grootte
van Texel, bereiden burgers zich
voor op een verdere escalatie. „De
afgelopen dagen werd er alleen 's
nacht gebombardeerd, maar van
daag ging het af en toe ook over
dag los", laat een bewoonster per
telefoon weten. Even daarna kon
digt het Israëlische leger aan de
luchtaanvallen op Gaza op te
gaan voeren. Bij de bus die hem
naar zijn basis brengt, wordt sol
daat Yehonatan Cohen emotio
neel als hij aan de toekomst
denkt. „We moeten nu oorlog voe
ren. Om vrede te bereiken."
Een nieuw spionageschandaal zet
de relatie tussen Duitsland en de
VS verder onder druk. Duitse poli
tici willen Amerikaanse spionnen
het land uitzetten.
door onze correspondent
Wierd Duk
Wat is er aan de hand?
Hoe reageren de Duitsers?
3 Wat ging eraan vooraf?
4 Waarom heeft Berlijn niet eer
der ingegrepen?
5 Waarom bespioneren de Ameri
kanen hun bondgenoten?
door onze correspondent
Jan Franke
Ida, verkoopster in Be'ersheva
Medici vechten voor het leven van een bij een Israëlische luchtaanval gewond geraakte Palestijn, foto Belal Khaled/HH
