PvdA-leider Diederik Samsom is ongeduldig. De achterban roert zich
na twee verloren verkiezingen op rij. Hij snakt naar resultaat. „We hebben
niet de luxe om tijd te verspillen. De werkloosheid is nog veel te groot."
44 Het is de taak van
politici om mensen
mee te nemen. Dat is
nog niet gelukt
Diederik Samsom is gestopt met
twitteren. Dat mag wel in de
krant. Na ruim 23.000 berich
ten in vijfjaar gaf hij er op 9
mei plotseling de brui aan. Een
hoogoplopende discussie over
het kinderpardon culmineerde
in een tweet van Brusselaar Huib Roethof: 'Zou
Anne Frank onder kinderpardon van Samsom zijn
gevallen? #Nietsgeleerdvan40_45'. Het bleek de
druppel. 'Kan veel hebben', twitterde Samsom te
rug, 'Maar er zijn grenzen. Dag'.
De twitterstilte bevalt, bekent hij op terras van
het de Leidse Hortus Botanicus, om de hoek bij
zijn huis. Het was de 'hyperventilerende hijgerig
heid' van het sociale medium dat hem even te
veel werd. „Toen ik ermee begon, was Twitter nog
een liever stukje internet."
Samsom was de politicus die met alles en ieder
een in discussie ging, met een volharding die bij
collega's tot verbazing en bewondering leidde.
„Als ik me nu meld, duikt er meteen een man of
vijftig bovenop. Het zijn reacties die je ook onder
berichten op de Telegraaf-website tegenkomt. Ze
dragen nergens aan bij. Maar wie weet keer ik er
ooit nog eens terug."
Hij gaat drie weken op vakantie. De eerstkomende
weken werkt hij nog: mensen spreken, nadenken.
Hij ziet de zomer als een uitgelezen moment om
te bedenken wat de tweede helft van deze kabi
netsperiode moet brengen. „Er ligt nog ontzet
tend veel werk." Hij is niet de enige die meent dat
het kabinet een nieuwe agenda moet ontvouwen.
U heeft met deze coalitie nogal wat overhoop ge
haald. Veel van de hervormingen, bijvoorbeeld in de
thuiszorg, moeten nog uitgevoerd worden. En u zint
alweer op nieuwe plannen.
„Natuurlijk gaat het om de uitvoering. Den Haag
is soms heel trots op zichzelf dat er zo veel wets
voorstellen door het parlement zijn geloodst.
Maar voor de mensen betekent het pas echt iets
als alles goed wordt uitgevoerd. En: niemand heeft
de wijsheid in pacht. Er zullen ook dingen niet
goed gaan. Niet elke gemeente zal adequaat reage
ren. Er zullen zorginstellingen zijn die een been
moeten bijtrekken. Als er mensen tussen wal en
schip raken, moet het kabinet actie ondernemen."
Houdt u uw hart vast?
„De stap die we maken is doodeng. Het mag niet
mislukken. Er bestaan veel angstbeelden. Vorige
week had ik een discussie met SP-Kamerlid Sadet
Karabulut. Die zei plompverloren dat vreemde
vrijwilligers straks de rug van ouderen moeten
wassen. Maar die verzorging is juist een verzekerd
recht, uitgevoerd door een professionele wijkver
pleegkundige. Dat gaan we nu juist regelen. Wel
is het zaak dat, wanneer iets niet goed gaat, je fou
ten toegeeft.
Kijk, veel mensen hebben de wens om zo lang mo
gelijk thuis te blijven wonen, met enige verzor
ging als dat nodig is. Die mensen willen wel de ze
kerheid dat, als het echt niet meer gaat, er een
plek voor hen en hun partner is in een verzor
gingshuis. Daarom hebben we alsnog 300 miljoen
euro vrijgemaakt, onder andere om die zekerheid
te bieden."
De angstbeelden zijn wel hardnekkig. Kennelijk lukt
het u niet mensen te overtuigen.
„Het is de taak van politici om mensen mee te ne
men. Dat is nog niet gelukt. Het helpt natuurlijk
niet dat een burgemeester in Wageningen zegt
dat mensen die in een verzorgingshuis wonen op
zoek moeten naar een nieuwe woning. Dat is een
rare kronkel. Daar heeft de staatssecretaris ook in
gegrepen. Of dat partners horen dat ze uit een
huis moeten vertrekken. Dat is zelfs tegen de wet.
Ook daar is ingegrepen. Nogmaals, er zal wel eens
iets misgaan. Maar kijk nog even waar we vandaan
komen. We zagen al tien jaar dat er in verpleeghui
zen veel mis ging. Eenzaamheid, te weinig verzor
ging, doorligwonden. En toch heeft tien jaar lang
de angst om in te grijpen ons weerhouden er echt
wat aan te doen. Ik proef nog steeds bij sommige
partijen dat we die rotzorg die we nu hebben
maar moeten houden. Ik wil terug naar de mense
lijke maat. Er passen zes gehaktballen in een koe
kenpan. Dan bestaat zo'n bewonersgroep dus uit
zes mensen."
De PvdA-leider heeft haast. Hij wil resultaten boe
ken. Die heeft hij hard nodig. De afgelopen twee
verkiezingen kreeg zijn partij grote klappen, in
tern groeit de onvrede, op straat krijgt Samsom
het soms ook flink te verduren. „Die gesprekken
zijn leuk. Maar ook zwaar. Er zijn mensen in de
bouw die al drie jaar thuis zitten. Natuurlijk ver
wijten ze ons dat. Ik had ook gewild dat het alle
maal sneller beter ging."
In maart zijn de Provinciale Statenverkiezingen. Is
het dan erop of eronder voor deze coalitie?
„Ook na die verkiezingen moeten we in de Eerste
Kamer op zoek naar 38 van de 75 zetels. Er zijn
ook andere partijen waarmee we kunnen samen
werken. Het was lastig het afgelopen jaar, we
moesten met veel kunst- en vliegwerk een krappe
meerderheid zien te vinden. Het wonderlijke was
dat uiteindelijk soms wel vijftig senatoren ons
steunden. Die van GroenLinks vaak, CDA'ers ook.
Ik zie daar dus geen muur staan. SP en PW heb
ben tot dusver hun steun consequent geweigerd.
Ik hoop vooral dat de SP nog verandert."
De SP lijkt tegenwoordig vooral te willen besturen
zonder de PvdA. Zie het Amsterdamse stadsbestuur
en de Brabantse Staten.
„Dat zou geen gezonde houding zijn. Ik geloof
nog steeds dat we goed kunnen samenwerken. Bij
voorbeeld als we straks het wetsvoorstel behande
len waardoor schoonmakers weer in dienst van de
overheid komen."
Waarom is het zo belangrijk dat dit kabinet de rit uit
zit? Het regeerakkoord is bijna uitgevoerd.
„Bij nieuwe verkiezingen stokt alles weer een jaar.
Er komt een campagne, daarna is er een formatie.
Eén van de oorzaken van de vertrouwenscrisis is
dat kabinetten hiervoor steeds alweer vielen voor
ze hun werk konden uitvoeren. We hebben niet
de luxe om weer tijd te verspillen. Daarvoor is de
werkloosheid veel te groot. Kiezers zeggen me
ook: 'kom niet opnieuw naar ons voor verkiezin
gen. Los het op'."
Zou Alexander Pechtold een goede premier zijn?
„Dat bepaalt iemand anders dan ik. Namelijk de
kiezer. Volgens mij moet niemand, ook Pechtold
zelf niet, daarop vooruit lopen."
De vakbonden willen stoppen met het verhogen van
de AOW-leeftijd. WD-fractieleider Halbe Zijlstra
eist dat u dat plan afwijst.
„De vakbonden hebben 58 voorstellen gedaan. De
verhoging van de AOW-leeftijd is jaren geleden
ingezet, dat draaien we niet meer terug. Maar hun
plan gaat óók om meer investeren, vermogens en
bedrijfswinsten meer belasten, de lasten op arbeid
verlagen. Daar ben ik het allemaal wel mee eens.
Ik wil me niet concentreren op wat allemaal niet
kan. WD en PvdA hebben elkaar juist gevonden
om samen te doen wat wel kan. Maar ik snap dat
Zijlstra wel eens chagrijnig wordt van plannen die
hem niet aanstaan."
Wordt u ook soms chagrijnig van WD-plannen?
Lacht. „Ik las laatst over mensen in de bijstand die
niet op vakantie zouden mogen. Tjonge jonge. Ge
lukkig is dat plan al weer van tafel."
U zegt steeds: mijn horizon reikt tot 2025. U lijkt bezig
aan een marathon. Intussen moeten er wel steeds
sprintjes gewonnen worden, in de vorm van verkiezin
gen.
„Dat is een, eh, ingewikkelde opdracht."
Korte stilte.
„Maar het omgekeerde is ook waar: je kunt de ma
rathon niet uitrennen als je halverwege uitstapt.
Dat hebben kabinetten de afgelopen tien jaar te
vaak gedaan. We hebben nu de opdracht om din
gen te verbeteren. Voor de mensen die goede zorg
nodig hebben. Dat gaat dus niet in een paar wet
ten en ook niet in een paar jaar."
ZATERDAG 5 JULI 2014 VERDIEPING 11
'Het is doodeng, dit
mag niet mislukken'
door Niels Klaassen en Laurens Kok
Diederik Samsom