'Dus vanwege subsidie,
geven we zelf geld uit?'
Na de zomer eerste
bootjes in jachthaven
Noordpoolexpert op bezoek
28 WALCHEREN
BOLWERKEN
Hoe staan de Middelburgse
bolwerken erbij, vijfjaar na de
voltooiing van de renovatie.
Het plan behelst namelijk niet al
leen de inrichting van het plein,
dat op de kruising tussen Boule
vard Evertsen en de Nolledijk is
ontstaan na het weghalen van het
oude frietkotje. Ook vernieuwing
van camping De Nolle, inclusief
camperplaatsen, hoort erbij en uit
breiding van de midgetgolf aan
de Van Woelderenlaan.
Het zou de gemeente Vlissingen
niet zijn als er geen subsidie mee
gemoeid zou zijn. Ongeveer een
derde komt van de provincie, al
zijn de cijfers geheim. Gefluisterd
wordt over twee ton subsidie. De
rest moet de gemeente Vlissingen
dus zelf bijleggen.
Wat zijn de voorwaarden, wilde
LPV'er Pim Kraan gisteravond
van het college weten. „En in de
plannen staat dat de camping 24
of zelfs 26 hotelkamers wil creë
ren. Dit lijkt me niet passen bij de
planologische plannen, laat staan
bij het bestemmingsplan. We lo
pen op de muziek vooruit, terwijl
ik meer duidelijkheid wil."
Eén van de voorwaarden, zei wet
houder John de Jonge, is dat de
werkzaamheden na de zomer star
ten. „We krijgen nü de kans het
plan deels door derden te laten be
talen." Hij herinnerde de raad er
ook aan dat de gemeente 'ten min
ste de morele plicht' heeft het
Koopvaardijmonument van Wes-
sel Couzijn terug te zetten op de
plek waar, al dan niet zo onge
veer, het vandaan komt.
Een andere voorwaarde is dat er
minder traditionele kampeerplek-
ken op de camping komen.
Maar zo ver is de raad nog niet.
Niek Peters van D66 vroeg zich af
of de kruising niet veiliger kan
voor fietsers, Coen van Dalen van
de Christenunie zette vraagte
kens bij de veiligheid van de trap
met glijbaan naar het Badstrand
en Barend de Lange van de PvdA
betwijfelde het plan in zijn ge
heel. „We hebben geen geld. Maar
omdat we subsidie, zeg maar kor
ting, krijgen, gaan we toch geld
uitgeven. Is dat wel nodig?"
MIDDELBURG - De wandeling met
Marc van der Zwet begint bij De
Hoop, de grote witte molen die
als een baken oprijst vanaf het
Vlissings Bolwerk. „De molens
zijn iconen van het bolwerk en de
stad."
Van der Zwet is senior ontwerper
bij Copijn Tuin- en Landschapsar
chitecten te Utrecht. Tien jaar ge
leden maakte hij dezelfde wande
ling. Als verkenner voor zijn bu
reau dat uiteindelijk de opdracht
kreeg om het renovatieplan voor
de beplanting van de bolwerken
te maken. Onlangs was hij nog be
trokken bij de renovatie van het
Toorenvliedtpark.
Van der Zwet: „Openbare parken
zijn voor ons de pareltjes. Zoals
een museum of een schouwburg
dat voor een architect is."
De Middelburgse parel, een offici
eel rijksmonument, moest drin
gend worden gereinigd en ge
poetst. Van der Zwet: „Het was
een bush-bush. In de jaren zeven
tig was besloten de bolwerken
ecologisch te beheren. Wildgroei
van bomen, struiken en kruiden
was het gevolg."
Het kappen van bomen en verwij
deren van bosschages wekten
weerstand. Vooral bij de molens
moesten bomen wijken. Bij de
Seismolen op het Langeviele Bol
werk houdt Van der Zwet even
halt. Hij herinnert zich een bijeen
komst met omwonenden. De mo
len was ingesloten door een wind
scherm van hoge kastanjes. „Ik
heb de mensen mee naar de mo
len genomen. Vanaf de stelling za
gen ze hoe de takken de wieken
raakten."
Landschapsarchitect is een lastig
beroep. Anders dan bij een ont
werp voor een gebouw, duurt het
jaren, soms decennia, voordat het
eindresultaat zichtbaar is. Voor-
beeld zijn de vier hemelbomen
die zijn geplant waar de Seissin-
gel het bolwerk doorsnijdt. De bo
men zullen uiteindelijk een groe
ne poort naar het wandelpad vor
men, maar zijn nu nog beschei
den boompjes.
Doel van de renovatie was om het
idee dat landschapsarchitect
Broerse na de oorlog had, terug te
brengen: een langgerekt park met
fraaie doorkijkjes aan de buitenzij
de en dichte begroeiing aan de
binnenzijde. Copijn wilde ook
een historische laag laten zien.
Van der Zwet wijst naar de riet
kragen. „Door die te verwijderen
zou zichtbaar worden hoe scherp
de oude verdedigingswerken in
het water steken. Dat is niet over
al gebeurd. Anderzijds hebben die
rietkragen hun waarde doordat ze
veel watervogels aantrekken." Co
pijn wilde ook de toegankelijk
heid verbeteren. Bij Klein Vlaan
deren wijst hij op een paadje dat
als een doorsteek naar de stad is
gemaakt. Twee mannen zijn bezig
met onderhoud. „Het langste park
van Nederland", zeggen ze trots.
Die gaan binnen twee weken het
water in, vertelt Jorgen Geurts
van AW Beheer die de jachtha
ven aanlegt. „Dat is op verzoek
van de gemeente Vlissingen. Nu
Damen positief meedenkt, bij
voorbeeld over hoe we proble
men met de Koningsbrug kunnen
omzeilen, gaat het bij de gemeen
te ook een stuk vlotter. Het nieu-
„Maar wel veel werk."
Even voorbij de Noordpoort valt
Van der Zwets mond open van
verbazing. Hij ziet het kantoorge
bouw van het Gasthuis, dat enke
le jaren geleden pal tegen het
wandelpad is neergezet. Bij de
bouw is zelfs een stukje van het
bolwerk afgeknabbeld. „Ongeloof
lijk. We praten hier wel over een
rijksmonument dat zo wordt aan
getast." Die schending van het
aangezicht van het park valt in
het niet bij de Stadsschouwburg.
De bakstenen klomp steekt al
tientallen jaren met zijn door graf
fiti bezoedelde achterzijde in het
bolwerk. „We hebben voor dit
deel geen plan gemaakt, omdat er
toen nog onzekerheid was over
de toekomst van het gebouw. Het
zou natuurlijk prachtig zijn als dit
gebouw zou verdwijnen en het
bolwerk kan worden hersteld."
De laatste van de vijf doorsnijdin
gen van het langste park van Ne
derland is de Koepoort. Langs het
Veerse Bolwerk toont het park
zich weer van zijn fraaiste zijde.
Op het hoogste punt, de laatste
klim voordat het pad eindigt bij
de Nederstraat, staan de enige bo
men die de inundatie van 1944
hebben overleefd: twee kastanjes,
anderhalve eeuw oud, en nog in
goede gezondheid.
Van der Zwet ziet dat het groen
hier en daar verslonst. Zaailingen
schieten omhoog, bramen pieken
door de beplanting „De gemeente
koestert haar bolwerken, dat is
mij wel duidelijk. Het gras wordt
gemaaid, de paden schoongehou-
den. Maar een park moet niet al
leen onderhouden worden, maar
ook beheerd. Dat gaat een stap
verder en vergt een andere ma
nier van werken en soms meer lef
om af en toe stevig in te grijpen."
Op de terugweg ziet Van der
Zwet op het uitzichtpunt boven
op de doorlaat een vrouw in lotus
houding over de Langevielesingel
uitkijken. Honden worden uitgela
ten. Scholieren genieten van het
zonnetje. Af en toe passeert een
jogger. Van der Zwet: „Best veel
mensen voor een doordeweekse
ochtend. Het park wordt goed ge
bruikt. Daar ben ik heel blij mee.
Hier doen we het tenslotte voor."
we bestuur pakt dit goed op. Wij
zijn heel optimistisch."
Als de eerste drijvers het water in
zijn gegaan, legt AW de stroom
aan en dan komen de ankerpun
ten. Een week later is het de beurt
aan de loopplanken. Daarna volgt
de rest van de drijvers, de houten
sanitairgebouwen en de inrich
ting van het glazen huis als haven
kantoor met café. Daarvoor moet
nog een exploitant worden gevon
den.
De gemeente Vlissingen toont
zich even optimistisch als AW
over de tijdelijke jachthaven. Die
zegt de eerste bootjes na de zo
mer te zullen verwelkomen.
OOSTKAPELLE - Poolreiziger Mare Cornelissen bracht donderdag een bezoek
aan de Eben-Haëzerschool in Oostkapelle omdat een leerlinge van de school
de meeste stemmen kreeg op een door haar ontworpen etiket voor een
doucheproduct Het etiket moet mensen aansporen minder lang te douchen.
De school gaat nu door naar de finale van WaterSpaarders. foto Lex de Meester
door Wendy Wagenmakers
VLISSINGEN - De glijbaan naar het
Badstrand mag dan leuk lijken, Vlis-
singse raadsleden zijn er nog niet
over uit. Sowieso over het plan
voor het Nolleplein niet.
Werk in langste
door Theo Giele
Het Gasthuis heeft een hapje uit
het bolwerk genomen.
door Wendy Wagenmakers
VLISSINGEN - Het lijkt erop dat de
gemeente Vlissingen haar belofte
van een tijdelijke jachthaven in het
Dok nu wél nakomt. De eerste drij
vers staan in de verf.
f
Komen kijken naar internationaal toptennis? Entree gratis!
Volgonsviawww.fecebook.com/ChaliengerZeelandof
www.OriekleurChallengerZeeland.nl
Héf internationale topsportevenement
van Zeeland voor alle Zeeuwse
tennis- ensportfans,
als deelnemer en toeschouwer.
Uw 3-jarige bijna naar school
Welkom op één van onre BSO'sl
www.kinderopvangwalche
