66 Het is gewoon
triest dat er
veteranen
buiten de
boot vallen
66 De koning zei dat
een vriend ook
PTSS had: tien jaar
na zijn missie werd
hij ineens agressief
VETERANENDAG
4 BINNENLAND
Gestolen
pantservoertuig
rijdt op snelweg
Glastuinbouw
betaalt minder
voor gas
Tbs-vrouwen
dodelijker
dan mannen
reportage De nazorg van militairen
die terugkeren van een missie kan
beter, blijkt ook op Veteranendag.
T HARDE - Een 52-jarige man
wordt verdacht van joyriden met
een pantservoertuig van defensie.
De verdachte zou de de pantser
wagen van het type YPR hebben
gestolen uit de Johannes Postka-
zerne in Havelte en was ermee
gaan rijden. Dat maakte de Ko
ninklijke Marechaussee zaterdag
bekend.
De politie had een melding gekre
gen dat er een militair voertuig
op de A28 zou rijden. Agenten
troffen de wagen aan op een par
keerplaats langs de snelweg. De
bestuurder, een man zonder vaste
woon- of verblijfplaats, werd aan
gehouden.
Volgens de marechaussee was het
pantservoertuig buiten dienst ge
steld en stond het klaar om afge
voerd te worden. Hoe het
mogelijk is dat de verdachte het
militaire voertuig aan de praat
heeft gekregen, wordt volgens de
Marechaussee nog onderzocht.
DEN HAAG - Tliinders betalen tot
en met 2024 een verlaagd energie
belastingtarief op aardgas. Per glas
tuinbouwbedrijf kan het tiendui
zenden euro's schelen, het voor
deel van de sector wordt geschat
op circa 115 miljoen euro per jaar.
Staatssecretaris Sharon Dijksma
(Economische Zaken) maakte za
terdag bekend dat de Europese
Commissie heeft ingestemd met
haar verzoek voor het verlaagde
energietarief. Voorwaarde is wel
dat de glastuinders steeds minder
van het vervuilende CO2 in de
lucht laten komen. Wordt er toch
te veel van het broeikasgas uitge
stoten, dan krijgen de bedrijven
een heffing opgelegd.
De bewindsvrouw is tevreden. De
doorgaans kleinschalige glastuin
bouwbedrijven verbruiken veel
energie. Vanaf 2015 betalen tuin
ders tot een verbruik van 170.000
kubieke meter 3,1 cent per kubieke
meter gas in plaats van 19,3 cent.
DEN HAAG - Vrouwen die tbs heb
ben gekregen, pleegden relatief va
ker levensdelicten dan mannen
en ook stichtten ze veel vaker
brand. Mannelijke tbs'ers hebben
meer gewelds- en zedendelicten
op hun naam. Dat meldt Nieuws-
uur, na onderzoek van de Utrecht
se Van der Hoeven Kliniek. Die
onderzocht hoe het 275 vrouwen
is vergaan die de afgelopen dertig
jaar tbs kregen. Nederland heeft
ongeveer 140 vrouwen met tbs en
1800 mannen. Het aantal tbs-op
leggingen aan vrouwen stijgt.
Uit het onderzoek blijkt ook dat
vrouwen met tbs relatief veel va
ker dan mannen een persoonlijk
heidsstoornis hebben. Ze lijden
aan depressies, eetstoornissen of
posttraumatische stressstoornis
sen. Ze zijn wel minder vaak nar
cistisch of antisociaal.
DEN HAAG - „Mijn gevoel was ja
renlang uitgeschakeld, anders had
ik de missies niet aangekund",
zegt Stefan Sens. De Bosnië- en
Kosovo-veteraan heeft zo'n beetje
alles meegemaakt na thuiskomst,
vertelt hij op het Haagse Malie
veld, waar deze zaterdag de Natio
nale Veteranendag plaatsvindt.
Hij blijkt te kampen met een post
traumatisch stresssyndroom
(PTSS). „Ik heb een tijd op straat
geleefd, was verslaafd aan de he
roïne, zat in klinieken en heb her
belevingen gehad die soms een
week duurden."
Zijn vrouw Dianne Muis schreef
een verhaal over zo'n herbele
ving: 'Hij draait zijn gezicht naar
me toe. Ik schrik van zijn ogen.
Die eindeloze diepte, de kilheid
maar tegelijkertijd ook de angst',
tekende ze op. Het verhaal werd
geselecteerd voor een boekje dat
oud-Kamervoorzitter Gerdi Ver
beet op Veteranendag overhan
digt aan koning Willem-Alexan-
der. Sens spreekt met de koning:
„Hij zei dat een vriend van hem
ook PTSS had. Tien jaar na zijn
missie werd hij ineens agressief."
De veteraan zit vol dubbele gevoe
lens over de nasleep van zijn tijd
bij defensie. Hij wil benadrukken
dat hij 'een goeie tijd heeft gehad
en dat er enorm veel leuke dingen
waren'. Sens is blij dat er erken
ning en hulp voorhanden zijn. Te
gelijkertijd heeft hij kritiek. Je
moet veel zelf uitzoeken om hulp
te vinden. En uiteindelijk staan er
zoveel instanties om je heen, dat
het chaotisch wordt.
Sens kreeg regelmatig tegenstrijdi
ge berichten of beslissingen te ho
ren. Volgens hem bewijst dat dat
het er voor al die hulpinstanties
ook niet simpeler op is geworden.
Inmiddels gaat het beter met
hem, met dank aan een sterk
thuisfront, psychotherapie bij het
Sinaïcentrum - dat gespeciali
seerd is in psychische veteranen-
zorg - en de ongedwongen contac
ten met mede-veteranen. Hij
heeft inmiddels veel minder her
belevingen en ze zijn minder hef
tig. Of, zoals Muis het tegen hem
zegt: „Je bent weer gaan voelen.
En nog niet zo lang geleden had
je hier niet kunnen rondlopen.
Veel te druk."
Druk is het inderdaad op de Natio
nale Veteranendag 2014, de tiende
editie van het evenement. Oude
veteranen moeten soms in rolstoe
len worden gereden, want het Ma
lieveld is stoffig en de bandenspo
ren van jeeps en pantservoertui
gen maken het terrein ongelijk.
De sfeer is gemoedelijk, als op
een popfestival. Veteranen vlie
gen elkaar om de hals, als verlo
ren gewaande vrienden. 'Gelijkge
stemden' is een woord dat vaak
valt.
Plaatsvervangend Nationale Om
budsman Frank van Dooren ver
kondigde eerder op de dag in ver
schillende media dat defensie ac
tiever moet zijn met nazorg voor
de teruggekeerde militairen. „Het
door Koen Verhelst
Abraham Digger, Infidel Nation
Stefan Sens, veteraan met PTSS
Missie
laat veteraan
