De kans op extreem weer is fors toegenomen, waarschuwt het KNMI.
Tijd om ons te wapenen tegen de waterhausse.
Roestvrijstalen
poort houdt
rioolwater uit
de kelder
10 VERDIEPING
WATEROVERLAST
Al sinds 1980 woont Hans
van den Broek in een
mooie onderkelderde
woning in Deurne. Wat
hij zich niet gerealiseerd heeft bij
de aankoop, is dat het huis in een
dalletje ligt. Zeker met de kelders
eronder is dat de laatste tijd een
probleem geworden. Vroeger was
wateroverlast geen issue, zegt hij.
Nu wel.
Als er weer eens een extreme re
genbui over Deurne trekt en de
rioolputten een paar straten ver
derop overstromen, zit hij met de
gebakken peren. Het water vloeit
richting zijn straat, rechtstreeks
In juli 2011 viel in de Deense hoofd
stad Kopenhagen een bui van jewel
ste: 150 millimeter in twee uur tijd.
De hevige regenval had grote gevol
gen voor het dagelijkse leven: door
gaande wegen waren lange tijd niet
begaanbaar, het openbaar vervoer
lag stil, geparkeerde auto's spoelden weg,
kantoorgebouwen stroomden over en hui
zen werden weggevaagd. De geschatte scha
de bedroeg circa 1 miljard euro.
Zo erg als in Kopenhagen is het in Neder
land nog nooit geweest, maar zulk extreem
weer kan zich ook in ons land voordoen.
Op 28 juni 2011 registreerde het KNMI-
weerstation Herwijnen in een uur tijd
ruim 79 millimeter neerslag. Een record.
Nooit eerder was zo veel neerslag in een
uur gemeten.
De meest extreme buien zijn de afgelopen
vijftien jaar gevallen. En het gaat allemaal
nog veel erger worden, voorspelt het
KNMI. Elke graad opwarming van de aarde
zorgt dat bij extreme buien de hoeveelheid
neerslag per uur met ongeveer 12 procent
zal toenemen. De kans dat een zeer extre
me bui in jouw achtertuin neerdaalt en je
huis blank zet, is weliswaar nog relatief
k^ein, stelt Geert Lenderink van het KNMI.
„Maar de kans op extreme neerslag per uur
is nu wel twee of zelfs drie keer zo groot
als twintig of dertig jaar geleden." Bezoe
kers van Pinkpop hebben dat onlangs nog
kunnen ervaren. De stranden langs de
Noordzee op Ameland en Schiermonni
koog zijn gistermorgen nog uit voorzorg
ontruimd, nadat meerdere waterhozen wa
ren langsgetrokken.
Niet alleen krijgen we te maken met extre
mere buien, ze zullen ook steeds vaker
zeer lokaal vallen. Het is nog altijd moeilijk
te voorspellen waar exact de ergste schade
te verwachten is. Opvallend is dat sommi
ge plekken vaker met stortregens te maken
hebben dan andere. Zo staan plaatsen als
Clinge, Tholen en Deventer elk jaar wel
een keer blank. Lenderink: „Naar die lokale
verschillen zijn al studies gedaan, maar we
weten nog weinig over het waarom."
Het Westland, ten noorden van Rotterdam,
is ook zo'n beruchte plek. „De wind komt
daar vaak uit het zuiden. Een theorie is dat
de stad warmer is, de lucht daarboven op
stijgt, afkoelt en dan condenseert. Het kan
ook dat de luchtvervuiling extra condensa
tie veroorzaakt in een wolk. Een andere ver
klaring is dat vochtige lucht eerst door de
wind over een relatief glad oppervlak
wordt geblazen en door de bebouwing van
de stad omhoog gaat, waardoor een bui ont
staat die boven het Westland uitregent. Per
soonlijk denk ik dat de eerste theorie het
meest waarschijnlijk is. In augustus 2006 is
het langs de kust extreem nat geweest, ter
wijl het tot en met juli dat jaar heel heet
was. Dat lijkt ook te zijn gekomen door het
opgewarmde Noordzeewater."
Overheden, maar ook particulieren, zullen
zich voor de toekomst beter moeten wape
nen tegen schade door wateroverlast na
een stortbui. Dat bewustzijn begint eigen
lijk nu pas te komen. Gemeenten die al eer
der met overlopende riolen en tijdelijke
zwembaden op straat te maken hebben ge
had, nemen het voortouw met initiatieven.
„Toen ik nog als ambtenaar voor de ge
meente Rotterdam werkte, raakten een
keer door een stortbui de kelders in de stad
onder water en trad de Westersingel bui
ten zijn oevers", vertelt Daniël Goedbloed,
tot voor kort betrokken bij projecten die
Rotterdam klimaatbestendig moeten ma
ken. „Natuurlijk informeerde de verant
woordelijke wethouder naar de kans dat
zo'n bui nog eens zou komen en wij ant
woordden: eens in de honderd jaar. Een
jaar later kreeg de stad nog zo'n bui te ver
werken. Toen zeiden we: eens in de vijftig
jaar. En een jaar later was het weer zover.
Tja, hoewel het theoretisch klopt, valt het
moeilijk uit te leggen."
Om te voorkomen dat delen van de stad
nog eens onder water zouden lopen, zijn
in Rotterdam diverse maatregelen getrof
fen. Zo is op een deel van het Benthem-
plein in Noord een waterplein aangelegd,
dat eruit ziet als een klein amfitheater. Het
grootste deel van het jaar is het er droog en
kunnen de buurtbewoners elkaar daar ont
moeten, maar bij een regenbui loopt het er
fasegewijs onder. En in de loze ruimte on
der de schuin op- en aflopende inritten
van de parkeergarage onder het Museum
park zijn waterbergingen gemaakt.
Goedbloed is inmiddels overgestapt naar
het project Amsterdam Rainproof, waar hij
zich ook bezighoudt met een regenbesten-
dige stad. Zo brengt hij onder meer in
beeld wat de mogelijke wateroverlast doet,
mocht er een bui van pak-hem-beet 100
millimeter per uur over de stad neerdalen.
„Het voordeel van Amsterdam is dat de
grachten veel overtollig regenwater kun
nen bergen, maar bij extreem weer zie je
toch dat delen van de stad onderlopen."
Maar niet alles kan van overheden komen.
Projectontwikkelaars en architecten heb
ben ook een taak bij het ontwerp van het
gebouwen die een gebied zullen verstedelij
ken. Goedbloed: „Zij kunnen bijvoorbeeld
op daken planten laten groeien die hemel
water vasthouden vertraagd afvoeren. Een
mooi voorbeeld is ook een simpel dijkje op
het dak dat 70 millimeter water kan vast
houden." Ook particulieren zullen initiatie
ven moeten ontplooien: een regenton on
der de dakgoot, om later met het hemelwa
ter de plantjes in de tuin water te kunnen
geven. Niet de hele tuin voor het gemak
volstorten met tegels. Juist de stukken
waar gras, bomen en planten groeien kun
nen meer overtollig regenwater verwerken.
Goedbloed: „Het is belangrijk dat er meer
bewustwording komt."
I Schuilen
op
Pinkpop,
10 juni.
foto HH
I Onder
Utrecht
CS, vorig
najaar.
foto HH
door Lilian Dominicus
Met
bakken
uit de
hemel
