Meldpunt erfgoed Zeeland
-
16 BUITEN
i Cultureel
Erfgoed
I Stichting
Bedreigd erfgoed
i Zeeland
EELAND
De wisent of bizon (Bison bonasus) is een bedreigde soort die ooit in ons deel
van Europa voorkwam. Een eeuw geleden bijna uitgestorven, geniet hij nu
internationale bescherming. Wereldwijd zijn er zo'n vijfduizend, waarvan een
groot aantal in dierenparken leeft.
Het pilot-project in de Kennemerduinen wijst uit dat de wisent goed gedijt in
open gebied. Zelfs als er wandelpaden zijn. Honderden hectaren zand,
grasland, water en struweel. En maar grazen en rollen, knabbelen en hollen.
Dat kan ook hier, in onze provincie. Dus ja: wanneer komt hij?
In de ochtendschemering na
dert vanaf de weg een klein
konvooi. Behoedzaam over
het smalle pad. Een perso
nenauto voorop, een vracht
wagen erachteraan. Stap
voets het duingebied in,
zwaar ronkend, tot zandheuvels
met lichte begroeiing en kleine
bomen de voertuigen omringen.
Ver uit het zicht van de bewoon
de wereld houden ze stil bij een
gereedstaande kraanwagen.
Portieren zwaaien open. Sportief
geklede mensen stappen uit, strek
ken hun ledematen. Hoge "schoe
nen, rugzakken, fototoestellen. Ze
kijken elkaar vrolijk aan. De sfeer
is opgetogen, zelfs iets gespannen.
En dan wentelen van de vrachtwa
gen de deuren opzij. Daar staan
ze, in de laadbak. Naast elkaar.
Een aantal hoge smalle kisten
met kijk- en luchtopeningen. Ze
worden er voorzichtig uitgetakeld
en neergezet in het zand. Boven
op elke betimmering neemt ie
mand plaats. De handen aan de
schuif die de achterkant afsluit.
Ze zullen die tegelijkertijd om
hoogtrekken. Na het afgesproken
sein.
„Je hoeft niet bang te zijn, als je
maar enige afstand bewaart", zegt
Yvonne Kemp (33), ecoloog en
werkzaam bij ARK Natuurontwik
keling. Zij is drie dagen per week
coördinator van het in 2007 gestar
te pilot-project 'wisenten in het
Kraansvlak', dat in samenwerking
met PWN Waterleidingbedrijf
Noord-Holland en een aantal
stichtingen in het bijna 300 hecta
re tellende gebied nabij de Kenne
merduinen met veel succes plaats
vindt: „Het doel is om in de Ne
derlandse natuur kennis en erva
ring met deze dieren op te doen.
Wetenschappelijk onderzoek ver
richten we in samenwerking met
een aantal universiteiten en hoge
scholen", vertelt Kemp enthou
siast. „Hoe gebruiken de dieren
het terrein? Wat eten zij het
liefst? Hoe is hun gedrag ten op
zichte van elkaar? En wat is het ef
fect van hun aanwezigheid op an
dere dieren en planten?" Als coör
dinator is zij verantwoordelijk
voor het welzijn van de ruim
twintig wisenten. „Dan kun je
denken aan hun algemene ge
zondheid, hun conditie. En we
houden de genetische basis in de
gaten. Voor dit laatste aspect wer
ken we samen met het officiële
wisentenstamboek in Polen waar
in men gegevens van alle wisen
ten bijhoudt."
Daarnaast werkt Kemp bij Rewil-
ding Europe, een initiatief om
meer ruimte aan wilde natuur te
geven, in samenhang met het ont
plooien van nieuwe economische
activiteiten. „Verdwenen diersoor
ten, zoals wilde paarden, wisen
ten, runderen en wilde herten,
zullen worden teruggebracht naar
de gebieden waar ze vroeger ook
voorkwamen, zodat Europa een
meer oorspronkelijker uitstraling
krijgt in de context van de moder
ne tijd."
De wisenten tussen Bloemendaal
en Zandvoort struinen rustig
rond in het omheinde gebied
waardoorheen men ook wandelex
cursies organiseert. „Bezoekers
zijn razend enthousiast als ze hen
spotten", lacht Kemp. „We zijn er
indertijd met zes gestart. Gezien
het huidige aantal hebben ze het
naar hun zin. Dat merk je aan
hun vitaliteit en aan de sociale
structuur: ze hebben het goed
met elkaar en maken een ontspan
nen indruk. Wij monitoren voor
al. En bijvoederen is onnodig; ze
scharrelen prima hun eigen kostje
bij elkaar."
De wisenten schromen dan ook
niet om de struiken flink onder
handen te nemen: „Begrazing is
een van de fundamentele land-
schapsvormende processen om
het dynamisch evenwicht in de
natuur in stand te houden", legt
Kemp uit. „Hierdoor ontstaat
meer openheid die andere dieren
en planten een kans geeft."
Er is veel belangstelling voor het
succesvolle project. Vanuit de di
recte omgeving, maar ook bij na
tuurbeheerders in binnen- en bui-
tenland. En om gezonde popula
ties op te bouwen zijn in een vol
gende fase grotere gebieden no
dig. Dus heeft Leo Linnartz (52),
landschapsecoloog en voorlichter
bij ARK Natuurontwikkeling, op
verzoek van Stichting Het Zeeuw
se Landschap een aantal terreinen
hier in de provincie bezocht om
te kijken of deze misschien ook
geschikt zijn: „De Slikken van de
Heen lijkt goed aan de voorwaar
den te voldoen", vertelt hij desge-
W'
Historische schuren, unieke
waterputten en oude bakketen.
Veel cultureel erfgoed in Zeeland
wordt bedreigd. In deze serie laten
we zien wat er dreigt te verdwijnen.
Op de foto's: een
vervallen schuurtje,
aardappel- of ijskelder
en rechts een
voetveeg,
foto's SCEZ
De wilde wisent
reikt over grenzen
Het Wereld Natuur Fonds en ARK
Natuurontwikkeling laten met de serie
Zeeland, wilder dan je denkt zien dat
Nederland een unieke delta heeft De reeks
artikelen neemt u mee op een reis langs
veertien bijzondere en spannende
diersoorten. Het gaat steeds beter met de
natuurlijke rijkdom van ons land. Allerlei
diersoorten komen terug, ook jn Zeeland.
Het Wereld Natuur Fonds en ARK zetten
zich in voor een natuurlijke,
klimaatbestendige en economisch vitale
delta. De Nederlandse delta kan een
voorbeeld zijn voor delta's wereldwijd wat
betreft de problematiek rondom veiligheid
en natuurlijk herstel.
door Jacoline Vlaander
