Kleine historische I II 16 BUITEN ft Bedreigd erfgoed Kleine historische objecten vormen het zogenaamde onmisbare 'garnituur' van de monumentale 'hoofdschotels van Zeeland', om in culinaire ter men te spreken. In de voorgaande artikelen van deze reeks hebben we het als Meldpunt voorname lijk gehad over deze monumenta le 'hoofdschotels' zijnde de grote re historische bouwwerken en an dere elementen in het Zeeuwse landschap, zoals kerken en kerkto rens en grote boerenschuren. Ook watertorens, delen van oude spoortrajecten/lijnen en indus triële bouwwerken zijn hier aan de orde geweest. Deze monumen tale objecten vragen om zoveel aandacht en (ook financiële) mid delen van overheden en van parti culieren waardoor er voor de klei ne en vaak toch wel heel bijzonde re elementen nauwelijks nog wat overschiet. Toch zijn deze elemen ten onmisbaar voor de totale bele ving van een historische omge ving. En om in culinaire termen te blijven spreken, geven zij de no dige 'smaak' aan, en dragen zij bij aan de emotionele beleving van de eerder genoemde monumenta le 'hoofdschotels' van de provin cie. Ook wordt hiermee het 'to taalplaatje' van de 'historische maaltijden' compleet gemaakt. De onderhoudskosten hiervan zijn relatief gering en overzichte lijk, terwijl de aandacht van het 'grote publiek, voor hun voortbe- ZEELAND De Atlantische steur (Acipenser sturio), met een uiteindelijke lengte van 3,5 meter lang, heeft een vergelijkbare levensverwachting als een vitaal mens. Het is de grootste vis die tot de jaren vijftig nog in de binnenwateren van West Europa zwom. Vervuiling en het indammen van rivieren eisten hun tol. En niet te vergeten: onze hang naar kaviaar. Wat betekent een mogelijke terugkeer van dit dier voor de Zeeuwse wateren? En: wat wil de steur? Het is alom bekend als 'de wet van de remmende voor sprong': jarenlang voor de troepen uit het schaarse product succesvol als delicatesse op de markt breng en, kan ertoe leiden dat er weinig stimulans is om intussen verbete ring of vooruitgang te organise ren. Wie niet tijdig omkijkt, ziet eigenlijk zelf al af van exclusivi teit, omdat vroeger of later de fei ten je inhalen en dat waarvoor je gaat niet meer bestaat. Dit is ook het geval met de Atlan tische steur. Vanwege overbevis- sing om die exquise kuit is het op peil houden van de visstand gene geerd, ondanks het positief stimu leren en onderhouden van omge vingsinvloeden. Dat de reuzen- roofvis eieren voor zijn geld kiest, ervandoor zwemt of in hoog tem po in aantal afneemt, is een lo gisch maar zorgelijk gevolg. En met het verdwijnen van dit bij zondere dier gaat een belangrijke indicator voor een zich herstel lend ecosysteem verloren. Ooit was in Europa de Rijn een van zijn belangrijkste leefgebie den. Nu komt deze trekvis alleen nog voor in de monding van de Gironde, bij Bordeaux, waar hij voor verder uitsterven wordt be hoed dankzij de inspanningen van Franse natuurorganisaties. Hij herstelt er langzaam. En in de winter verblijft zelfs een klein deel van de populatie op de Noordzee. Maar ondanks het reik halzend uitkijken naar hun komst, richten alle steuren in het begin van het voorjaar zich weer op de route de Gironde: de Neder landse rivieren worden door hem nog niet als paaigebied en geboor tegrond herkend. Als geen andere diersoort maakt de Atlantische steur duidelijk hoe belangrijk Jhet is dat een rivier, de monding en de zee als samenhan gende natuur functioneren, en ook gezond en bereikbaar zijn. Want gedurende hun lange leven hebben zij deze hele omgeving nodig om zich te voeden, voort te planten en op te groeien. Dit lukt niet als de waterkwaliteit drama tisch slecht is. Zoals in de Rijn, die sinds de jaren zestig lozingen van chemicaliën, zout en ther misch afval te verstouwen kreeg, waardoor nagenoeg al het leven eruit verdween. Internationaal overleg tussen de milieuorganisa ties en overheden die zich in het stroomgebied bevonden, resulteer de in afspraken en strengere regel geving. En met succes: de zalm is er inmiddels teruggekeerd. Waar een voorsprong remt, kan een achterstand dus stimuleren, constateerde Erik van der Hoeven al in De wet van de stimulerende achterstand (Uitgeverij Bert Bak ker, Amsterdam, 1980). Hij formu leerde dit gegeven als basis voor een industriële strategie, maar ver klaarde dat het ook opgaat voor in novatieve ideeën. Omdat elke ach terstand tot een stimulans uit daagt, zijn vooral visie en onder nemingslust nodig. En - niet on belangrijk - er moet zijns inziens ook voldoende vraag naar het pro duct bestaan omdat toekomstige activiteiten afhankelijk zijn van de succesvolle vernieuwingen in deze tijd. In dit licht bezien betekent de in ternationale samenwerking aan een veilige, gezonde en toekomst- bestendige Rijn- en Maasdelta een goede manier om inwoners van de lage landen tegen het hoge water te beschermen. Ook flora en fauna vinden er duurzame leef ruimte. Bij de stimuleringspro gramma's rondom de weder komst van de steur is het zelfs - cB Historische schuren, unieke waterputten en oude bakketen. Veel cultureel erfgoed in Zeeland wordt bedreigd. In deze serie laten we zien wat er dreigt te verdwijnen. Kleine waardevolle historische elementen Het Wereld Natuur Fonds en ARK Natuurontwikkeling laten met de serie Zeeland, wilder dan je denkt zien dat Nederland een unieke delta heeft. De reeks artikelen neemt u mee op een reis langs veertien bijzondere en spannende diersoorten. Het gaat steeds beter met de natuurlijke rijkdom van ons land. Allerlei diersoorten komen terug, ook in Zeeland. Het Wereld Natuur Fonds en ARK zetten zich in voor een natuurlijke, klimaatbestendige en economisch vitale delta. De Nederlandse delta kan een voorbeeld zijn voor delta's wereldwijd wat betreft de problematiek rondom veiligheid en natuurlijk herstel. Als delicatesse door de delta door Jacoline Vlaander De Atlantische steur (Acipenser sturio)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2014 | | pagina 16