Zeeland in
lezingen
Eggermont
schreef
Kleine Bever
DIZZIE 43
SIGNALEMENT Ad Tramper,
gemeentearchivaris van Vlissingen, duikt in
het Zeeuwse slavernijverleden en geeft een
beeld van het leven op een slavenschip.
Landschapskunst in de Wilhelminapolder
Gekaapte brieven 1672
Ad Tramper behaalde in
2010 zijn master ge
schiedenis aan de Uni
versiteit van Leiden.
Hij deed dat met de
scriptie Slaven in Zeeuw
se handen - reilen en zei
len van een slavenschip in de tweede helft
van de achttiende eeuw. Nu, niet toevallig
pal voor de nationale herdenking van
de afschaffing van de slavenhandel in
Middelburg, verschijnt een enigszins be
werkte en uitgebreide versie van zijn
werkstuk als boek, getiteld: Een Zeeuws
slavenschip. Na de kust van Guiné om sla
ven, de wind oost.
Op de één of andere manier komt Ad
Tramper over als een archivaris, die vol
doende eigen inzichten heeft om zo
hier en daar eens een afwijkend geluid
te laten horen. Wat hij doet is over het
algemeen verrassend, net iets anders
dan je zou verwachten. Met zijn scriptie
moest hij zich natuurlijk in het studie-
stramien van de Leidse universiteit voe
gen, maar ook daarbinnen vindt hij
ruimte voor een lekker losse aanpak.
Tramper geeft een zakelijk inzicht in de
slavenhandel van de Middelbursche
Commercie Compagnie (MCC). Het
snauwschip komt aan bod, de handel
voor de kust van Guinee, de doorsteek
naar Zuid-Amerika, het leven aan boord
voor zowel de bemanning als de slaven.
Het heeft er alle schijn van dat de
Zeeuwse slavenhalers niet de hardvoch-
tigsten waren. In elk geval vergeleken
met veel Franse en Engelse collega's.
Extra aandacht is er voor de Vlissingse
medicus David Henri Gallandat, die
voor het Zeeuwsch Genootschap een
uitgebreid artikel schreef over de slaven
handel. Tramper denkt dat Gallandat
een win-win situatie zag: „De meeste
slaven waren gevangenen, een gevolg
van de voortdurende oorlogen tussen di
verse stammen in Afrika. Meestal wer
den gevangenen gedood. Door de slaven
handel bleven deze 'nuttige menschen'
in leven en de slaven hadden aan de an
dere kant van de oceaan een beter leven
dan in hun eigen land. De zwarte slaven
waren ook nog eens beter geschikt voor
het werk op de plantages. Ook de apos
tel Petrus liet in één van zijn zendings-
brieven zien dat overwonnen volkeren
tot slaaf worden verkocht, iets wat niet
strijdig is met het evangelie. Voor Gal
landat was het een optelsom van voorde
len. Voor de 'negervolkeren als voor de
slaven, voor de kooplieden in 't alge
meen, en voor de volksplantingen in 't
byzonder' (pag. 71).
Het grote MCC-boek van Ruud Paesie
verschijnt vandaag (zie elders in deze
krant). Ad Tramper baseert zich op het
zelfde bedrijfsarchief, maar beperkt zich
tot de slavernij.
In het Bulletin van de Oudheid
kundige Kring De Vier Ambach
ten in Hulst (aflevering 2,2014)
klinkt, zoals steeds in de afgelo
pen nummers, de Eerste wereld
oorlog door. Een fragment uit het
dagboek van de Belgische mili
cien Frans Driesen verhaalt over
de strijd bij Antwerpen in 1914 en
de vlucht naar Hulst. Hij komt in
een kamp in Harderwijk terecht,
en trouwt in 1916, nog tijdens zijn
internering.
George Sponselee vertelt over het
Zeeuws-Vlaamse geslacht Egger
mont. Jo Eggermont is ongetwij
feld één van de spraakmakendste.
Hij was onderwijzer in onder an
dere Heikant en Groenendijk. Hij
kreeg landelijke bekendheid met
zijn 12-delige jeugdboekenserie
over de indiaan Kleine Bever.
Ook zijn streekroman, deels in
het dialect, waren populair.
Het juninummer van het tijd
schrift Zeeland van het Koninklijk
Zeeuwsch Genootschap der We
tenschappen is in feite een stevi
ge nabrander van het vierde te
vens laatste deel van de
Geschiedenis van Zee
land. Het afsluitende
deel over de periode
1850-2000 werd eind
maart in Sas van Gent ge
presenteerd. Hoogleraar
Pim Kooij (i945)> verbon-
B*den aan de universitei-
ten van Groningen en
Wageningen, en eindre
dacteur Jan Zwemer be-
Tijdschrift van het klommen toen het
Koninklijk spreekgestoelte. Hun (be-
Zeeuwsch werkte) lezingen zijn in
Genootschap der dit tijdschrift opgeno-
Wetenschappen men. Willem van den
Jaargang 23, Broeke van het Universi-
numrner 2, ty College Roosevelt in
iun' Middelburg grijpt de vie
ring van 200 jaar Zee
land en de afronding van de
Zeeuwse geschiedschrijving aan
om nog eens te benadrukken dat
op basis van het verleden niet ge
concludeerd mag gorden dat er
geen voedingsbodem voor indus
trie zou zijn. Alleen Aad de Klerk
onttrekt zich aan het Zeeland-the
ma met een artikel over de otter
op Walcheren in de afgelopen
drie eeuwen.
VRIJDAG 13 JUNI 2014
Een Zeeuws
slavenschip
Ad Tramper
124 pagina's
k\
POLDER PEIL
De bollen van Michael Beutler in de Wil
helminapolder werden eerder dit jaar ont
huld. Het Centrum voor Beeldende
Kunst Zeeland, dat het landart-project
begeleidde, heeft ter gelegenheid van de
realisatie het boek Polder Peil Michael Beut
ler (20 euro) gepubliceerd.
Naast veel foto's van het installeren van
de bollen in het polderlandschap, biedt
het boek een interview met kunstenaar
Michael Beutler en enkele beschouwin
gen over landschapskunst in het alge
meen en het project in de Wilhelminapol
der in het bijzonder. Voor de uitgave is
de zogenaamde Japanse bindwijze toege
past, met dubbelgevouwen pagina's.
LEVENSTEKENS
In het nationaal archief in Londen wor
den duizenden brieven bewaard, afkom
stig van in beslag genomen Nederlandse
schepen. Judith Brouwer las de brieven,
die in het Rampjaar 1672 werden ge
schreven. In haar boek Levenstekens (Uitge
verij Verloren, 35 euro) vertelt ze over de
schrijfcultuur en de briefschrijvers.
TIJDSCHRIFT
I Ad Tramper foto Lex de Meester
13,50 euro
Uitgeverij Den Boer
De Ruiter
Slavenhandel redt levens
door Jan van Damme
zie ook www.pzc.nl/zeelandgeboekt
door Jan van Damme
DE VIER AMBACHTEN
