MEDIA 25
Klokhuis-presentator Maurice
Lede verloor op jonge leeftijd
drie familieleden bij de
SLM-vliegramp. In zijn eerste
documentaire Wrakstukken
gaat hij in Suriname op zoek
naar de oorprong van het grote
familieverdriet.
Op 7 juni 1989 zet een vlieg
tuig van de Surinaamse
Luchtvaart Maatschappij
(SLM) te vroeg de lan
ding in. Een vleugel raakt
een boomtop en het toe
stel crasht in de jungle
vlak bij de luchthaven van Paramaribo.
Slechts 11 passagiers overleven de ramp, 176
mensen komen om. Andy Scharmin, een ta
lentvol voetballer van het Kleurrijk Elftal
dat in het vliegtuig zat, en twee tantes van
NTR-presentator Maurice Lede, behoren
tot de slachtoffers.
Lede was pas 3 jaar oud toen de ramp ge
beurde en kan zich er dus niets van herin
neren. Maar het verdriet hing altijd als een
grauwsluier over de talrijke familiefeestjes.
„Zolang ik me kan herinneren, hing er iets
in de lucht. Over de ramp werd alleen op
gedempte toon in een hoekje gesproken.
Het was een soort taboe. Maar ik zag en
voelde het wel, hoe klein ik ook was. Het
enige wat ik altijd hoorde, was: 'je neef was
een profvoetballer'. Voor mij was dat heel
speciaal omdat ik zelf voetbalde en in aller
lei selecties zat."
Zeven jaar geleden besloot Lede dat hij een
film wilde maken over de SLM-ramp. „Ik
was me er in gaan verdiepen, had er veel
over gelezen op internet. Het rare was dat
veel van mijn leeftijdgenoten een lege blik
kregen als ik erover begon. Ik besloot: dit
mag niet vergeten worden. Als het precies
25 jaar geleden is, moét die film er zijn."
Twee jaar geleden begon de klok te tikken.
Lede, die het project inmiddels als een
plicht aan zijn familie was gaan zien, be
gon bij omroepen en producenten op deu
ren te kloppen. „Iedereen vond het een
goed verhaal. Maar uiteindelijk was het tel
kens weer: helaas, je hebt niet genoeg erva
ring. Keer op keer die teleurstelling, ik
werd er helemaal chagrijnig van."
Net op het moment dat hij zijn project wil
de degraderen tot losse filmpjes op inter
net, hapte producent Bosch Film toe. „Zij
raadden me aan me volledig in mijn fami
liegeschiedenis te storten, omdat ze wisten
dat het iets met me zou doen." Lede ging
met zijn vader, broer, oom en een fonkel
nieuwe camera die hij speciaal voor het pro
ject had gekocht, naar Suriname.
Zijn eersteling is verre van gelikt. Logisch,
want het grootste gedeelte van zijn per
soonlijke documentaire filmde hij zelf.
Ook de rest deed hij erbij, geholpen door
zijn broer. „Ik heb als een gek gewerkt. Af
spraken regelen op mijn hotelkamer, vijf in
terviews op een dag, 's avonds de boel orga
niseren op mijn laptopje." Sommige delen
hebben daardoor een hoog homevideo-ge-
halte, zegt hij zelf. „Maar dat past juist heel
mooi bij het intieme onderwerp."
Voor Lede was de reis een emotionele acht
baan. Zijn vader, die op 2-jarige leeftijd
naar Nederland kwam, was 68 jaar lang
niet in Suriname geweest. „Veel van mijn
familieleden kregen vliegangst na de ramp
en niemand had echt de behoefte om naar
Suriname te gaan." Bij de landing richtte
Lede de camera op het van emoties ver
wrongen gezicht van zijn vader. „Dat was
zó heftig. Mijn vader wil altijd sterk zijn,
de rots in de branding. Ik heb hem nog
nooit zo zenuwachtig gezien, zelfs lang
voor de reis al. Hij is twee maanden bijna
ziekelijk bezig geweest met het inpakken
van zijn koffer."
Voor Lede was het filmen in Suriname een
openbaring. „Ik wist niet wat ik meemaak
te. Mensen stortten hun hart bij me uit, ik
werd bij iedereen thuis uitgenodigd. In Ne
derland was ik altijd een soort buitenstaan
der als het over de ramp ging, omdat ik zo
jong was toen het gebeurde. Voor het eerst
van mijn leven werd ik echt gezien als het
neefje van Andy, mijn jeugdheld die ik
nooit heb gekend."
Een van de meest bizarre fragmenten in de
film is het moment waarop de familie-ex
peditie in de jungle op wrakstukken van
het vliegtuig stuit. „We konden het vlieg
tuig waarin onze familieleden waren omge
komen, aanraken. Het was geen fijne plek,
maar ik denk dat we dat nodig hadden. Nu
was het echt."
Lede maakte met zijn film iets los bij de
rest van zijn familie. „Mijn neef en nicht
hebben de film al gezien. Nu willen zij ook
naar Suriname. Mijn broer, oom en vader
willen ook weer mee. De weg is voor ons
vrijgemaakt, zeiden ze. Voor het eerst
wordt er in mijn familie openlijk over de
ramp gepraat. Het heeft iets losgemaakt,
dat doet mij heel veel."
ZATERDAG 7 JUNI 2014
-
Naar de bron van
het familieverdriet
Herdenking van de SLM-vliegramp, waarbij 176
passagiers omkwamen, foto Hollandse Hoogte
door Rivka Groenier
Wrakstukken. Zaterdag 7 juni op Nederland 2,
18.35 uur.
reageren?
r media@depersdienst.nl
In zijn documentaire Wrakstukken belicht Maurice Lede de oorzaak van het grote verdriet in zijn familie. Bij de SLM-
vliegramp, op 7 juni 1989, verloor Lede zijn neefje Andy Scharmin, voetballer van het Kleurrijk Elftal, foto Lilian van Rooij
