Noodklok luidt voor historische kerken
BUITEN 5
Door terugloop van het ledental van
plaatselijke kerkgemeenschappen,
zullen ze om te overleven moeten sa
menwerken om vervolgens samen te zul
len gaan, dus fuseren. Hierdoor worden de
komende tijd steeds meer historische ker
ken, vaak ook nog Rijksmonumenten, over
bodig en moeten daarom worden gesloten
voor het reguliere, kerkelijke gebruik. Daar
naast kost het open houden cq. het gebruik
van deze grote(re) kerkgebouwen eigena
ren heel veel geld, waar niet of nauwelijks
inkomsten tegenover staan. Al langere tijd
is het reguliere onderhoud van. deze mar
kante gebouwen op een lager pitje gezet.
Maar nu de inkomsten nog verder teruglo
pen en de fusies geëffectueerd worden,
moeten ze sluiten en wordt het reguliere
onderhoud geheel gestaakt. Niet alleen van
wege een gebrek aan financiële middelen
maar ook met het oog op de aanstaande en
nabije verkoop ervan. 'Je gaat toch geen on
derhoudskosten maken als de verkoop aan
staande is?' In veel gevallen laat echter een
nieuwe eigenaar heel lang op zich wach
ten, met alle nadelige gevolgen van dien,
de onderhouds- en restauratiekosten lopen
daardoor razendsnel op. Op een gegeven
moment is de schade aan deze gebouwen
zo groot, dat slechts één mogelijkheid rest,
namelijk de sloop ervan. Deze kerkgebou
wen zijn niet voor niets Rijksmonumen
ten, dit omdat wij met zijn allen vinden
dat deze gebouwen (cultuurhistorisch en
voor de identiteit van deze dorpskern en
haar bewoners) van grote waarde zijn en
voor de toekomst behouden moeten wor
den. Ook staan deze gebouwen veelal in
oudere dorpskernen, en maken ze in het ge
bruik (onder)deel uit van het dagelijks le
ven van deze plaatselijke leefgemeenschap.
Deze gebouwen anders bestemmen of nog
erger, ze slopen en vervangen door andere
(modernere) gebouwen zal van grote en
vooral negatieve invloed zijn op de leefbaar
heid en het typische van de betreffende
kernen.
Ook vormen deze grote kerken, samen met
historische molens, de specifieke bakens in
en van het Zeeuwse landschap en zijn daar
door de dorpskernen door inwoners van
Zeeland en haar vaste bezoekers van veraf
al goed te duiden.
Dit is geen specifiek Zeeuws probleem, ze
ker waar het krimp betreft van de plaatselij
ke bevolking. Hierdoor zijn op verschillen
de plaatsen in het land al initiatieven gaan
de om aan deze neerwaartse spiraal een
halt toe te roepen en waar mogelijk deze
zelfs om te buigen. Deze ontwikkeling is
ook al gaande in Zeeland, zo loopt het pro
ject 'Kerk, Krimp en Kans' binnen de ge
meente Sluis, waar de SCEZ uitvoering aan
geeft. Ook is een aantal grote kerken al 'her
bestemd', zoals de Grote Kerk in Zierikzee
en de Westerkerk in Goes. Zaak is dat wij
met zijn allen als gemeenschap (burgers én
overheden samen met vrijwilligers en pro
fessionelen) dit probleem ook gezamenlijk
moeten aanpakken en oplossen. Wel moe
ten er er rekening mee houden dat er een
aantal grote kerken letterlijk verloren zal
gaan.
Tony Veenstra
Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland
met dieren." Verhoog vult aan:
„Het onderzoek is belangrijk om
dat haaien gevoelig zijn voor over-
bevissing, vanwege hun langzame
voortplanting en het kleine aan
tal jongen. Sportvisserij Neder
land bepleit beschermende maat
regelen door het verplicht terug
zetten na de vangst. Dat juichen
wij natuurlijk toe." Zestien soor
ten haaien komen in de Noordzee
voor. Daarvan zwemmen de
hondshaai, de kathaai, de gladde
haai, de ruwe haai en gladde ge
vlekte haai ook wel eens via de ke
ring Zeeland binnen. Het onder
scheid tussen deze soorten is ech
ter niet altijd even duidelijk te
zien, vertelt Wiersma: „De honds
haai (Scyliorhinus canicula)
wordt maximaal tachtig centime
ter lang en jaagt 's nachts op vis
sen, kreeftachtigen en weekdie
ren, tot een diepte van ongeveer
85 meter. Hij is hier een typische
zomergast vanuit het warmere
zuiden." In tegenstelling tot de
hondshaai komt de anderhalve
meter lange kathaai (Scyliorhinus
ntallaris) wél voor op de Rode
Lijst. Verhoog: „Naast consumptie
werd hij vroeger veel om het eco
nomisch gebruik van zijn schuur
papieren huid gedood. Hij leeft
vooral tussen rotsen en wieren en
jaagt 's nachts op beenvissen,
schaaldieren en inktvisachtigen."
Wie deze zomer benieuwd is of
er haaien in de buurt zijn, kan
langs de Noordzeestranden lege
eikapsels zoeken. Glad, licht
bruin, met ribbels, en zo'n vijf bij
twee centimeter groot. De hoe
ken hebben stugge opgekrulde
draden, waarmee ze in groepjes
in elkaar gedraaid zijn. Wiersma:
„Als je weet waarop je moet let
ten, zie je ze ook wel 's binnen
dijks, tussen de basaltblokken."
Het zijn de sporen van een we
reld die nog lang niet iedereen
heeft leren kennen, maar waarin
de vele verleidelijke foto's en film
pjes op de websites een fascine
rend kijkje bieden: het leven on
der water.
WOENSDAG 4 JUNI 2014
Wie vervallen of vergeten waardevol erfgoed te
genkomt doet er goed aan dit door te geven
aan het Meldpunt Erfgoed Zeeland (MEZ),
www.Meldpunterfgoedzeeland.nl
Meer informatie:
www.dutchsharksociety.org
www.peterverhoog.com
Weervisser laat een zojuist
gemerkte haai vrij.
foto's Peter Verhoog
