BUITEN 3
Tien hectare groot. Tien hectare klein moet je ei
genlijk zeggen. Die oppervlakte heeft het Ronde
Poldertje bij Nisse. Op Schouwen-Duiveland of in
Zeeuws-Vlaanderen noemen ze zo'n mini-poldertje:
polder-al-te-klein. Het Ronde Poldertje is ingedijkt
rond 1400 als inlagepoldertje, uitsluitend met de bedoe
ling om als extra buffer te dienen tegen het waterge
weld van de Zwakestroom. In dat poldertje lag altijd
één hoeve, althans sinds de 14e eeuw. In 1632 kwam
daar een grote nieuwe boerderij: de Pinksterhoeve, la
ter ook genoemd: 'De Mooie Staak'. Om met de laatste
naam te beginnen: vroeger, en soms ook nu nog in de
landen om ons heen, kende men de meiboom. Een
boom, versierd met eigengemaakt rozen en slingers,
waar men in de maand mei met trouwerijen e.d. om
heen danste en feestvierde. In Nisse deden ze dat als
dorpsbewoners om de enorme oude boom op het erf
van de Pinksterhoeve. De naam Mooie Staak zou een
verwijzing zijn naar die boom, die waarschijnlijk een
keer half verbrand is, en daarna als versierde 'staak'
dienst bleef doen. Over de herkomst van de oorspronke
lijke naam 'Pinksterhoeve' weten we meer. De rijke
boer Pieter Doense, die de oude hoeve afbrak en een
nieuwe kapitale hofstede liet bouwen in 1632, was niet
meegegaan met de reformatie. Hij was en bleef Rooms
Katholiek. Dat was geen enkel probleem in Nisse en
omgeving. De grootste helft van het dorp was protes
tant. Die kregen dus de oude, grote dorpskerk in ge
bruik. De kleinste helft van de dorpsbewoners die ka
tholiek bleef, werd niet vervolgd, mocht ook wel ker
ken, maar moest dat in een officieus gebouw doen. De
verhoudingen op het dorp bleven goed, en feesten - het
meifeest en trouwerijen - deed men gezamenlijk. De
protestanten waren niet zo fanatiek als elders, de beel
den van vroeger bleven gewoon in de kerk staan. Beel
denstorm en plunderingen waren er niet. De Katholie
ke erediensten vonden plaats in zgn. schuilkerken.
Toen vijftig jaar na de Reformatie de kapitale hoeve
van Doense verrees, hield men bij de bouw van het
zeer grote huis al rekening met mogelijke vieringen
van de Roomse kerkdiensten op de zolder. Toen de hoe
ve gereed was, bestelde Doense bij een beeldhouwer in
Antwerpen een beeldengroep die boven de deur van
het huis moest komen. Die beeldengroep bestond uit
de twaalf apostelen, gegroepeerd rond Maria. Waarom?
Dat heeft niemand zich ooit afgevraagd. Afgelopen win
ter werd het kerkinterieur van Nisse gerestaureerd. De
apostelbeelden - hoog in de kerk, 600 jaar oud, van ei
kenhout en een kleine meter hoog - werden afgestoft
en gerestaureerd. De beeltenis van Maria (op het kruis
punt van de dakspanten temidden van de apostelen) -
de kerk is gewijd aan Maria - werd ook opgefrist. Ik was
ook bij die restauratie betrokken en toen viel het kwart
je bij mij. Doense en zijn geloofsgenoten die uit de
kerk verbannen waren, gaven met hun nieuwe beelden
groep op de hoeve aan, dat ze zich net als vroeger weer
verzamelden bij Maria en de apostelen voor hun ere
dienst. De figuren van de beeldengroep kregen nog een
toevoeging: er dansten vlammetjes (vurige tongen) bo
ven hun hoofden. Het symbool van Pinksteren. Een
subtiele verwijzing dat de Geest van God aanwezig zou
zijn bij de trouwe aanhangers van de oude kerk. En de
lotgevallen van de 400 jaar oude hoeve? Die staat nog
-steeds in het Ronde Poldertje. Hij kreeg een nieuwe
schuur rond 1900 - die werd ook nog eens verkort enke
le decennia later. Het huis heeft een brand doorstaan
en heeft vele bewoners gekend. De beeldengroep is ver
dwenen. Alleen een piepklein Mariakopje (ooit tussen
puin op het erf teruggevonden), siert de muur boven
de deur nog op.
Het gehucht
WOENSDAG 4 JUNI 2014
door Gerard Smallegange
Spui vanuit de lucht
luchtfoto Skypictures
De toegang tot het gehucht Spui.
