Paspoort
afnemen
Oppakken
Eén doel heeft de vermoedelijke dader van de terro
ristische aanslag op het Joods Museum in Brussel al
bereikt: de angst voor doorgedraaide Syriëgangers zit
er goed in. Sommige jihadisten lijken hun geloofs-
oorlog inderdaad mee naar huis te nemen. Maatrege
len genoeg, maar maken ze de 'wandelende tijdbom-
metjes' daadwerkelijk onschadelijk?
10 VERDIEPING
GEVAAR SYRIEGANGERS
Geen paspoort bete
kent minder bewe
gingsvrijheid. Onder
dat mom heeft Ne
derland de afgelopen
tijd in zeker elf gevallen het pas
poort van potentiële Syriëgangers
vervallen verklaard. Nederland is
niet de enige die deze vergaande
maatregel neemt. Ook Frankrijk
en Groot-Brittannië hebben al
paspoorten afgepakt van jongeren
die zich bij extremistische groe
pen in Syrië zouden hebben wil
len aansluiten. Een stap verder
gaat het ontnemen van iemands
nationaliteit. Maar daaraan zitten
echter haken en ogen. Het Neder
landerschap kan alleen afgepakt
worden als klinkklaar is dat ie
mand zich heeft aangesloten bij
een terroristische organisatie of
een terroristisch misdrijf heeft ge
pleegd. Dat bewijs ligt er niet zo
maar. Bovendien: net als Frank
rijk en Groot-Brittannië is Neder
land gebonden aan een internatio
naal verdrag tegen 'staatloosheid'.
Alleen als iemand ook een andere
nationaliteit heeft, mag je hem of
haar het Nederlanderschap ontne
men. Een flink deel van de
Syriëgangers heeft een dubbele
nationaliteit: Nederlands-Irakees,
Nederlands-Marokkaans of Neder-
lands-Somalisch. Hen kan dus
wel een nationaliteit afgenomen
worden, maar dan houden ze dus
nog altijd een andere nationaliteit
over. Daarmee kunnen ze zich
vrij gemakkelijk blijven voortbe
wegen. Veel jihadi's vertrekken
dan ook niet vanuit hun thuis
land per vliegtuig, maar per trein
of bus via een buurland naar 1\ir-
kije. Om daar te voet de Syrische
grens over te steken. Ze komen op
dezelfde manier terug.
Van de meer dan hon
derd Nederlandse
jongeren die op ji
had naar Syrië zijn
gegaan, zijn er vol
gens de veiligheidsdiensten tus
sen de twintig en dertig terugge
keerd. Waar België en Frankrijk
vrij makkelijk overgaan tot het
aanhouden van 'terugkeerders',
lijkt Nederland de huiswaarts ge
komen Syriëgangers strafrechte
lijk gezien nog vooral met rust te
laten. De filosofie daarachter is
dat het 'standaard' arresteren
van een terugkeerder meestal
leidt tot snelle vrijlating en het
gevaar op verdere radicalisering
en 'haat tegen de staat' alleen
maar toeneemt.
Van alle terugkeerders in Neder
land is er slechts één, een 20-jari-
ge Amsterdammer, opgepakt
voor deelname aan de gewapen
de strijd in Syrië. Daarnaast zijn
in totaal drie voormalige Syrië
gangers gearresteerd voor het
plannen van roofovervallen,
justitie, bang om strafrechtelijk
nat te gaan, liet eerder aan deze
krant weten dat er wel degelijk
achter de schermen aan onder
zoeken tegen jihadisten gewerkt
wordt, maar dat het vinden van
bewijs 'zeer complex is'.
Sec naar Syrië reizen is niet straf
baar. Bovendien claimen veel ji
hadisten dat ze daar humanitaire
hulp hebben verleend. Justitie
zit op afstand en lijkt nauwelijks
zicht te hebben op wie aan
moordpartijen heeft deelgeno
men of wie zich bij terreurgroe
pen heeft aangesloten. Het OM
is ironisch genoeg vooral afhan
kelijk van hoe de jihadist daar
zelf via Facebook, dan wel ande
re uitingen, mee te koop loopt.
Hoe stoppen
we de jihadist?
door Niki van der Naald beeld Mark Reijntjens
1
2.
