Het vuur onder de woekerpolissen laait weer op. Het regent
claims en rechtszaken. Met de staat als grootste woekeraar.
Deel 1 van een 3-delige serie.
10 VERDIEPING
De strijd rond woekerpo
lissen is weer volop los
gebarsten. De ene na de
andere stichting met
claimende advocaten
klopt aan bij verzeke
raars voor duizenden eu
ro's schadevergoeding. De eerste uitspra
ken van rechters zijn hoopvol voor de hou
ders van de 3,3 miljoen nog actieve woeker
polissen.
Verzekeraars die de polissen verkocht heb
ben, moeten klanten wier polis 'onder wa
ter' staat, dit jaar benaderen en hen een op
lossing aanbieden. Dat eist toezichthouder
Autoriteit Financiële Markten (AFM).
In de eerste drie maanden van dit jaar zijn
de schrijnende gevallen al benaderd. Daar
bij gaat het om polissen waarin veel te wei
nig wordt opgebouwd om straks de hypo
theek mee af te kunnen lossen of om het
pensioen te betalen. Voor het eind van dit
jaar moet 80 procent van de kwetsbare
klanten zijn benaderd. Bij hen is het gat
tussen opbouw en opbrengst minder dra
matisch. In april spoorde AFM de verzeke
raars aan niet alleen brieven te schrijven,
maar hun klanten vooral ook te bellen.
Ook De Nederlandsche Bank zit de verzeke
raars achter de vodden.
De verzekeraars die woekerpolissen heb
ben verkocht, willen niet zeggen hoeveel
schrijnende gevallen zij in hun bestand
hebben. Ze verwijzen naar het rapport dat
AFM daarover na de zomer uitbrengt. „Wij
hebben in elk geval de indruk dat het aan
tal niet opbouwende polissen sterk is gere
duceerd", zegt Theodor Kockelkoren, direc
tielid van AFM. Maar verzekeraars - SNS
Reaal en ASR hebben dat publiekelijk ge
meld - stuiten ook op mensen die hun
woekerpolis bewust in de la laten liggen,
brieven over de polis niet openmaken en
adviezen om hun situatie te verbeteren in
de wind slaan. „Zorgwekkend", vindt
Kockelkoren. „Je hoeft je polis niet voort te
zetten, je kunt er ook gewoon mee stop
pen. In veel gevallen ben je daar zelfs beter
mee af." Sommige polissen 'lopen leeg'.
Dat kan gebeuren bij polissen met een hef
boomeffect: hoe lager het rendement van
de beleggingen, hoe hoger de overlijdens-
risicopremie die aan de polis is gekoppeld.
Dat veel polishouders de tikkende tijdbom
onberoerd laten, snapt Kockelkoren wel.
„Zeker als je daarover wordt gebeld of een
brief krijgt van dezelfde mensen die jou de
polis verkocht hebben. Dat is geen feest
der herkenning."
Woekerpolissen zijn de veenbrand onder
honderdduizenden huishoudens. Tussen
1992 en 2012 verkochten verzekeraars in to
taal 7,2 miljoen verzekeringen waarvan de
opbrengst afhankelijk is van beleggingen.
Bij 30 procent is de opbrengst bedoeld om
straks de hypotheek mee af te lossen. In
meer dan de helft gaat het om opbouw van
pensioenvermogen, aldus het Centrum
voor de Verzekeringsstatistiek. Nadat TROS
Radar in 2006 de woekerpolis op de korrel
Je hoeft je polis
niet voort te
zetten, je kunt
er ook gewoon
mee stoppen
nam en de AFM in 2008 constateerde dat
een groot deel van de premie, zonder dat
de klant het wist, opging aan kosten en
dus niet werd belegd, volgde in 2009 een
omstreden akkoord over compensatie van
te veel betaalde kosten.
De ene polishouder kreeg vorig jaar wel
compensatie van zijn verzekeraar, de ande
re niet. De slotsom: iedereen voelde zich
bekocht. Niemand begreep hoe de compen
satie was berekend of waarom er niets
werd uitbetaald. „Ik werd afgescheept met
vijf tientjes", zegt Huub de Haan uit Oss
(42) die in 1998 een beleggingspolis voor
pensioenopbouw kocht bij Nationale Ne
derlanden. Toen hij daarover klaagde, bood
Nationale Nederlanden hem 9000 euro, als
hij zijn mond maar hield.
Waarmee De Haan wil zeggen dat de twee
stichtingen, Woekerpolisclaim en Verlies-
polis, die in 2009 het compensatieakkoord
voor een totaal van 3 miljard euro sloten,
hun werk slecht hebben gedaan. „Dat was
gewoon handjeklap met de verzekeraars.
Van elke verzekeraar waarmee ze het op
een akkoordje hebben gegooid, streken ze
350.000 euro op. Ze zeiden dat 99 procent
van de leden instemden met het akkoord.
Dat klopt voor geen meter, dat kan elke en
quêteur je vertellen. Ik heb de gegevens op
gevraagd, maar die kreeg ik niet, want het
was geen openbare stemming."
Aangevuurd door de schrale kostencom-
pensatie en de hoge rendementsbeloften
hebben tientallen advocaten zich opge
warmd voor de tweede ronde rondom woe
kerpolissen. Dit keer gaat het om big mo
ney: 20 tot 30 miljard euro, schat Arnoud
Boot, hoogleraar financiële markten in Am
sterdam. Nu draait het om genoegdoening
voor verzwegen 'eerste kosten' en onwaar
achtige rendementsbeloften.
Boot zegt dat 'overheid en toezichthouders
zich tegen de consument gekeerd hebben
om de woekerpolisclaim zo klein mogelijk
te houden'. Hij snapt waarom. „Want bij
vergoeding van de werkelijke schade zijn
ze failliet. Gelukkig blijkt de rechtbank
nog recht in de leer en laat de rechter de
consument niet in de steek."
Pikant detail: inmiddels is de Nederlandse
staat de grootste houder van woekerpolis
sen. Van de 7,2 miljoen polissen zijn er
ruim 2 miljoen van ASR en SNS Reaal. Bei
de bedrijven zijn staatseigendom. Minister
Dijsselbloem wil ASR en verzekeraar Reaal
snel verkopen. Maar de interesse bij kopers
in een bedrijf dat tot de nok vol zit met
woekerpolissen, is gering. Ook bij Nationa
le Nederlanden, dat op het punt staat naar
de beurs te gaan, hangen de woekerpolis
sen als een steen om de nek.
Woekerpolis
begint aan
tweede ronde
door Chris van Alem
illustratie Censuur
Theodor Kockelkoren, AFM
