REIZEN 21
WAAR EN WAT
raak. We stappen af en staan oog in oog
met werk van Rietveld: de pui van een kle
dingwinkel. Die is zeer kenmerkend voor
zijn stijl, al valt dat bij het gros van het win
kelend publiek niet op. De plaatsing van de
vitrines is uniek en geeft de etalage een
extra dimensie.
In de binnenstad passeren we nog meer
Rietveld-strakheid. Bijvoorbeeld het pand
van een schoenenwinkel en de garage an
nex woning van een privé-chauffeur. Strak
ke flats, maar ook een door Rietveld ont
worpen grafmonument en zijn oude werk
plaats liggen op de route.
Soms raken we het spoor even bijster,
want fietsen en de route lezen is geen mak
kelijke combinatie. Even later staan we
voor Rietvelds geboortehuis. Inmiddels
zijn we al behoorlijk Rietveld-minded en
zien dat dat huis - met zijn negentien-
de-eeuwse, burgerlijke vormen - flink uit
de toon valt bij zijn latere, eigen werk.
Gerrit Rietveld woonde zijn hele leven in
Utrecht. Aanvankelijk richtte hij zich op
het ontwerpen van meubelen, maar dank
zij Truus Schröder-Schrader - een dame
van stand - kreeg hij de kans zich ook als
architect te manifesteren. We parkeren de
fietsen voor het kleurrijke, strakke pand -
het staat op de Werelderfgoedlijst - dat de
naam Rietveld-Schröderhuis draagt. Hier
krijgt de ruimtelijke visie van Rietveld
vorm. Om dat gevoel van ruimte aan den
lijve te ondervinden, kun je op afspraak
binnenkijken. Jaarlijks doen zo'n 15.000
mensen dat, onder wie ook bezoekers uit
het buitenland.
Dat laatste is niet zo vreemd, want Riet
veld was (en is) ook in het buitenland een
bekende ontwerper. In Nederland kreeg hij
pas op latere leeftijd erkenning. Tijdens
zijn werkzame leven werd hij niet altijd
voor vol aangezien. In tegenstelling tot zijn
collega-architecten, zoals Cornelis van Ees
teren en Hendrik Petrus Berlage, had hij
immers geen opleiding gevolgd aan de
Technische Universiteit. Zijn strakke vorm
geving en voortvarende ideeën over design
stonden bovendien nogal haaks op de heer
sende opvattingen in die tijd.
Dat verschil wordt zichtbaar als we bij de
laatste twee plekken van de route aanko
men. In de Robert Schumannstraat, gele
gen in een typische jarendertigwijk, vallen
vier witte huizen op. Ze zijn in de stijl van
het Nieuwe Bouwen en lijken daardoor
veel nieuwer dan de wijk zelf. Maar de
schijn bedriegt. Deze moderne woningen
uit de koker van Rietveld zijn zelfs ouder
dan de omringende huizen. Kijk, dat
dwingt toch respect af. In dat opzicht is het
dus niet zo vreemd dat steeds meer Neder
landers waardering voor zijn werk hebben
gekregen. En tot die groep fans behoren
wij na deze fietstocht zeker ook.
Hoe kun je in de stad Utrecht
beter kennismaken met het
werk van wijlen Urechte-
naar Gerrit Rietveld dan op
de fiets? Vanuit die gedach
te is in de Domstad een
fietsroute in elkaar gesleu
teld, die in een handzaam boekje wordt be
schreven. Op 23 plekken in de stad is Riet
veld nog steeds springlevend.
Met 20 kilometer voor de boeg gaan we
van start. De route voert door de binnen
stad en de buitenwijken van Utrecht. Het
centrum staat vol met prachtige huizen en
gebouwen in art deco en art nouveau. Op
deze zonnige dag laten we die bouwstijlen
echter links liggen. De strakke vormgeving
en de primaire kleuren van Rietveld, dat is
vandaag het thema.
Voor we op de pedalen gaan staan, maken
we in het Centraal Museum kennis met de
vermaarde ontwerper en architect. Het mu
seum heeft veel te bieden. Zoals Rietveld
stoelen; échte, waar je niet op mag zitten.
Op de duplicaten mag dat wel. Onlangs
heeft het museum nog een zeer bijzonder
ontwerp van een Rietveld-stoel aange
schaft bij het internationaal veilinghuis So
theby's. Deze kratstoel kostte niet minder
dan 80.000 euro en stond volgens overleve
ring gewoon bij iemand in de kamer. We
durven het niet te vragen, maar ook op de
ze stoel mag je vast en zeker niet zitten.
Daarom kiezen we snel voor het kleine,
smalle, zwarte zadel van de fiets. Voor het
museum staan ze al voor ons klaar.
In het boekje is het al te zien als we al bla
derend voor het museum staan: Rietvelds
creaties zijn strak, zeker voor die tijd, begin
twintigste eeuw. Bij een bepaalde groep
mensen sloeg deze vormtaal enorm aan.
Daardoor zijn er veel plekken in de stad
waar de meester sporen heeft nagelaten.
Al na een paar kilometer trappen is het
Utrecht eert zijn we
reldberoemde onder
daan - meubelmaker
en architect Gerrit
Rietveld (1888-1964)
- met een fietstocht
langs talloze markan
te Rietveld-plekken.
Wij fietsen mee.
De ronde van Rietveld
ZATERDAG 24 MEI 2014
I De Rietveld-huizen aan de Robert Schumannstraat lijken nieuw, maar zijn ouder dan de rest. Rietveld-inrichting van optiek in Utrecht.
Het 72 pagina's tellende boekje waarin de
Rietveld-route wordt beschreven, kost
9,95 euro en is uitgegeven door Matrijs
in Utrecht: www.matrijs.com.
Wie na de 20 kilometer lange fietstocht
door de plaats Utrecht nog geen genoeg
heeft van de vormtaal van Gerrit Rietveld,
kan de Rietveld-route door de provincie
Utrecht volgen. In onder andere De Bilt,
Den Dolder, Ede-Bennekom en Amersfoort
is zijn werk te bewonderen.
Pui van een kledingzaak: Rietveld-creatie.
Rietveld-Schröderhuis (ook bovenste foto); binnenkijken op afspraak, foto's Max de Krijger en PR
door Max de Krijger
