w-:;
66
3
Soms
overkomt
me iets wat
ik nooit
eerder
meemaakte:
dan moet ik
in iets wat niet bestaat. Daarom analy
seer je hoe zo'n paard beweegt, hoe
het eet. Wij hebben samen echt een
mooie rol, want door de ogen van de
paarden zie je de oorlog: eerst in het
Engelse leger, daarna bij de Duitsers
en dan is er weer een Frans meisje dat
voor de paarden zorgt. Paarden zijn
voor een verhaal over mensen in een
oorlog ideaal, want dieren maken
geen onderscheid, ze oordelen niet."
Willem-]an Stouthart bespeelt Top-
thorns hoofd. „Je stelt je als team
dienstbaar op. Als dat lukt en de pop
gaat ademen en de belichting doet de
huid glanzen, dan ziet het publiek
iets magisch. Ik ben van origine pop
penspeler. Toen ik in Londen deze
voorstelling zag, dacht ik: 'O, als ik al
leen al de gans in het stuk zou mogen
spelen'. Nu we bezig zijn, zie je dat ie
der team zijn eigen manier van bewe
gen heeft. Zo krijgt elk paard zijn ei
gen karakter."
Dat karakter is belangrijk, vindt ook
Vincent Pelupessy, van huis uit dan
ser en nu het achterste van het paard.
„Joey is een boerenpaard. Topthorn is
van een officier. Dat verschil moet je
ook kunnen zien in hun ontwikke
ling. Zodra Joey aan het front komt,
gaat hij van schrik 'uit zijn dak'. Later
janken, zo
mooi is het
Als het
paard gaat
ademen en
het licht laat
de huid
glanzen, ziet
het publiek
iets magisch
raakt Joey aan het oorlogsgeweld ge
wend, maar dan is juist Topthorn na
al die jaren oorlogsmoe geworden.
Zijn hoofd is gaan hangen. Anders
dan bij Joey. Dan zie je ook dat Joey
zich niet meer de mindere voelt en
zich zelfs zorgzaam tegenover Top
thorn opstelt. Als mensen zich eens
een beetje als paarden konden gedra
gen."
Niet alleen Joey schrok toen hij voor
de eerste keer met het front werd ge
confronteerd. Stouthart: „Toen we
voor het eerst a)s paard op het toneel
stonden, begonnen opeens de ontplof
fingen. We schrokken ons de tering.
We hebben nu oordoppen."
Het lichaam van een theaterpaard in
War horse weegt 43 kilo en het hoofd
nog eens 7 kilo. Bij een lange repetitie
leggen de spelers Topthorn dus wel
eens even weg. Ten Haaf zit dan te ge
nieten: „Dan zie je hoe ze zonder dat
paard samen als eenheid bewegen.
Schitterend."
Op het toneel luistert Albert intussen
naar zijn vriend David. In een loop
graaf zegt de jongen te hopen op een
granaatscherf in een van zijn benen.
Net erg genoeg om naar huis te mo
gen. Hij is bang een volgende aanval
niet te overleven. Albert blijft liever
hopen op het terugvinden van Joey.
Te romantisch? Kay Greidanus, die Al-
bert speelt, legt uit: „In War horse
staan romantiek en heroïek tegenover
de smerigheid van de oorlog. Zo kan
het publiek zich moeiteloos identifice
ren. Die tegenstelling zet je vervol
gens aan het denken."
De zoon van acteur Aus Greidanus
heeft de toneelschool net achter de
rug en staat meteen al met zo'n grote
hoofdrol in een complexe productie.
„Een droom." Hij vertelt hoe Albert
uit een dorp komt dat, zoals zoveel an
dere Engelse dorpen, een groot aantal
soldaten levert en later bijna net zo
veel mannen blijkt te hebben verlo
ren. „Ik moet laten zien dat Albert
een ontwikkeling doormaakt van boe
renzoon tot overlever in die oorlog.
Hij moet alles doorstaan, ook het do
den. Zulke mannen dragen de rest
van hun leven een litteken met zich
mee."
Op het toneel verandert opnieuw het
licht: de Britten vallen aan. Ten Haaf:
„Iedereen dacht dat ook deze oorlog
een negentiende-eeuwse gentlemen's
war zou zijn, een paar weken uit en
thuis. Maar het werd de eerste grote,
vuile oorlog met gifgas, machinegewe
ren, mitrailleurs, tanks, vliegtuigen.
De machines deden hun intrede op
het slagveld en niemand kende daar
de effecten van. Een aanval leverde
soms een paar meter terreinwinst op,
of verlies. Dat ging zo vier jaar door.
Laatst las ik over vier soldaten die wei
gerden mee te doen aan weer zo'n aan
val die ze dachten niet te zullen over
leven. Ze werden gefusilleerd wegens
desertie. Toch toont War horse dat je
zelfs in moeilijke omstandigheden
nooit de hoop moet verliezen. Je moet
een dromer blijven, jezelf zijn. Daar
mee kun je overleven."
Bas Keijzer: „Je speelt tijdens de voor
stelling met in je achterhoofd de
vraag: 'Wat is hier in hemelsnaam alle
maal gebeurd?' Die oorlog is niet te be
vatten. Daarom hoop ik dat de men
sen deze voorstelling zo mooi vinden,
dat ze na afloop even niet praten. Mis
schien dat ze hooguit op straat even
mijmerend een steentje wegtrappen."
ZATERDAG 24 MEI 2014
Jochum ten Haaf
Willem-Jan
Stouthart
War horse is van 30 mei t/m 28 september
te zien in Theater Carré, Amsterdam (pre
mière 14 juni). Daarna zijn er voorstellin
gen in Rotterdam, Breda, Groningen, Apel
doorn en Heerlen. Info: www.warhorse.nl
reageren?
spectrum@depersdienst.nl
Foto boven: Een scene uit
Kleine foto links: Albert (Jeremy Irvine) in
de Engelse versie van het toneelstuk.
Zwart-witfoto: Een paard draagt munitie
door de Vlaamse modder in 1918.
foto's Brinkhoff Mogenburg, DreamWorks,
HistoryToday
