Nederlanders weten weinig van de
Eerste Wereldoorlog. Een theater
voorstelling moet dat veranderen.
Met een verhaal over een paard te
midden van menselijke waanzin.
theater
Zet een dier op het to
neel en de acteurs
kunnen wel inpak
ken. Het publiek
kijkt alleen nog naar
het dier. Dat is niet
anders in War horse.
Paarden spelen in deze theaterproduc
tie de hoofdrol. De acteurs tonen diep
respect voor de edele dieren. Sinds de
wereldpremière in 2007 overrompel
de het Britse theaterstuk het publiek
in tal van landen. Nu is Nederland
aan de beurt.
De paarden zijn weliswaar poppen,
maar na een paar minuten lijken het
levende wezens te zijn. Kijk hoe ze
hun oren spitsen, hoe ze hun staarten
zwaaien en vooral hoe ze ademen'. Ze
leven. Of zoals acteur Bas Keijzer tus
sen de repetities door zegt: „Dit zijn
geen Disney-paarden, die doen alsof
ze mensen zijn. Ze gedragen zich als
dieren. Daarom moet je als acteur al
tijd blijven kijken naar wat ze doen.
Net als echte paarden reageren ze ook
in de voorstelling onvoorspelbaar."
War horse vertelt over het Engelse
paard Joey dat tijdens de Eerste We
reldoorlog naar het front in Frankrijk
een hit en maakte het boek inmiddels
tot een internationale bestseller.
Hissen de repetities in Amsterdam
drentelen de paarden Joey en Top-
thorn afwachtend rond, net als de an
dere acteurs. Er wordt gewerkt aan de
lichtinstellingen en op een projectie
scherm in de vorm van een reusach
tige snipper papier wordt een video
projectie getest: het regent in Frank
rijk. Opeens verandert het licht: de
zon beschijnt het Engelse platteland.
De ouders van Albert lezen een brief
van hun zoon. Hij is aan het front in
Frankrijk, maar ze hoeven zich geen
zorgen te maken.
Elk paard wordt gespeeld door drie
poppenspelers, anoniem en vrijwel
onzichtbaar. Ze zijn opgeleid door de
Zuid-Afrikaanse Handspring Puppet
Company, die volgens oude Afrikaan
se poppenspeltradities ook deze hand
gemaakte paarden heeft ontwikkeld.
Eén speler bedient het hoofd, één
doet het achterste en de man in het
midden maakt dat het paard een hart
heeft.
Dennis de Groot was leraar, ruiter in
De Efteling en acteur in de musical
Zorro. Nu is hij de adem van het Brit
se officierspaard Topthorn. „Adem is
de basis. Zo neem je het publiek mee
wordt verscheept en over hoe de plat
telandsjongen Albert hem daar als
frontsoldaat hoopt terug te vinden.
De Nederlandse versie staat vanaf 30
mei in Theater Carré.
De acteurs zijn onder de indruk. Be
wonderend noemen ze War horse een
'ode aan de verbeelding, groots door
het minimum aan middelen, de
kracht van de suggestie'. Annick Boer:
„Als ik op het toneel sta met alleen
een stok in mijn handen, dan weet je:
die vrouw staat in een stal." Jochum
ten Haaf, die de rol van de Duitse offi
cier Friedrich Müller speelt, kijkt af
en toe even vanuit de zaal. „Dan over
komt me soms iets wat ik nooit eer
der meemaakte: dan moet ik janken,
zo mooi is het."
War horse is ontleend aan een jeugd
boek uit 1982 van de Brit Michael Mor-
purgo. Het boek flopte min of meer,
maar de door het Engelse National
Theatre ontwikkelde theaterversie is
Zelfs de
paarden
zij n bang
door Hans Visser
Hoe realistisch is het verhaal van de paarden uit War horse? Tijdens de Eerste We
reldoorlog verschenen er slechts primitieve tanks op het strijdtoneel, waardoor
de generaals bleven geloven in de cavalerie.
Oorlogsverslagen vertellen dat paarden net zo bang waren als de soldaten: ze gH-
den het vaak uit Hun gemiddelde levensduur aan het front was vijf weken. Drie
kwart van de legerpaarden werd ingezet voor transport Ook zij waren niet veilig.
Door uitputting, honger, ziekte en gifgas kwamen 6 tot 8 miljoen paarden om.
Bijna 10 miljoen militairen sneuvelden.
Het duurde tot de Tweede Wereldoorlog voordat de cavaleriepaarden plaats
maakten voor tanks.
