Binnen nu en een halfjaar sluit tbs-kliniek
Oldenkotte in Rekken definitief haar
deuren. De leegloop is in volle gang.
10 VERDIEPING
TBS-KLINIEK OLDENKOTTE
Misschien zou ie
dere kliniek wel
een keer moeten
sluiten. Tijdelijk
dan, hè. Met bij
voorbeeld na
een jaar een
doorstart. Het dwingt je alle vastgelegde be-
handeltrajecten opnieuw onder de loep te
nemen, iets wat in de tbs-wereld nu een
maal niet tot de standaard procedures be
hoort aan het einde van ieder jaar."
Het is een opmerkelijk pleidooi uit de
mond van de directeur van een tbs-instel
ling die, net als zijn personeel, tot het
laatst gevochten heeft tegen de ondergang.
Nu John Nijhuis als afscheid nemend
hoofd van Oldenkotte langzaam maar ze
ker de onvermijdelijke eindstreep in zicht
krijgt - officiële sluiting per 1 januari 2015
- kan hij niet anders concluderen dan dat
zo'n sluiting op sommige vlakken ook de
ogen opent.
Voor het eerst moest voor alle 130 patiën
ten in één keer bekeken worden hoe ver ze
in hun behandeling waren en of er een
nieuwe stap gezet kon worden. Nijhuis:
„Tbs-behandeling is een doorlopend pro
ces van de lange adem. Daardoor word je
niet altijd geprikkeld om bij iedere patiënt
te kijken: hoe kunnen we hem of haar zo
snel mogelijk weer resocialiseren en een
nieuwe stap in dat proces zetten? Die prik
kel was'er nu wel."
Oldenkotte is de eerste tbs-kliniek in Ne
derland die op korte termijn helemaal
dichtgaat, als gevolg van het veel bediscus
sieerde masterplan voor het gevangenis-
en tbs-wezen van staatssecretaris Fred Tee-
ven van Veiligheid en Justitie. Dat het doek
valt voor de instelling, die vorig jaar nog
haar 85-jarig bestaan vierde, heeft grote on
rust binnen de Achterhoekse kliniek ver
oorzaakt.
Veel medewerkers zijn vertrokken. Van de
patiënten is zeker de helft al weg uit Olden
kotte. Sommige buitenvleugels van de kli
niek zijn dan ook compleet verlaten. Al
leen tv-toestellen in de verduisterde gan
gen met oplichtende lampjes bij iedere
deurpost herinneren aan de tientallen
tbs-gestelden die hier tot voor kort hun da
gen doorbrachten.
De moeilijkste patiënten - de 'handenbin
ders' zoals de kliniek die noemt - zijn als
eerste overgeplaatst. Dat had mede te ma
ken met het vertrek van personeel en de
veiligheid van overige tbs-patiënten. Een
behoorlijk aantal patiënten is ook via trans-
muraal verlof, proefverlof of een voorwaar
delijk einde van de tbs uitgestroomd. „Het
is zeker zo dat op het moment dat je weet
dat je gaat sluiten, je het hoe dan ook zó
probeert te doen, dat er op z'n minst geen
vertraging optreedt", schetst de directeur.
„Daardoor kan het voor sommigen ineens
sneller gaan. Het tempo is opgevoerd als
dat verantwoord was. Aan de andere kant
leidt een overstap bij andere patiënten hoe
dan ook tot vertraging. Overplaatsing naar
een nieuwe plek, met nieuwe begeleiding
betekent toch vaak dat patiënten weer een
stapje terug maken. Daarom hebben we
vooral geprobeerd onnodige extra vertra
ging te voorkomen."
Betekent het dat tbs'ers zomaar zijn vrijge
laten? Nee, bezweert Nijhuis, bewust als
hij is van de samenleving die alleen in ter
men van risico's en gevaar naar tbs kijkt.
„Wat blijft, is dat bij iedere patiënt eerst
een risicotaxatie gemaakt moet worden.
Kan iemand de vrijheden aan? Het verlof
adviescollege, het onafhankelijke orgaan
dat ieder verlofVerzoek voor tbs'ers toetst
en waaraan wij dus ook ieder verzoek heb
ben voorgelegd, is daarin richtinggevend.
Ik sluit niet uit dat dat adviescollege ook ge
voelig is voor het perspectief dat een kli
niek dichtgaat en een patiënt in een nieu
we kliniek maanden, zo niet veel langer
vertraging kan oplopen. Het gedrag van de
patiënt zelf speelt trouwens ook nog een
rol. Als hij of zij hier nog verlof wil krijgen,
moet men goed meewerken en bijvoor
beeld niet betrapt worden op drugsbezit.
We zien dat de patiënten zelf ook gemoti
veerd zijn om een nieuwe stap te maken."
Wat betreft de gemiddelde behandelduur,
zijn cijfers van vóór de definitieve bekend
making van de sluiting van Oldenkotte
moeilijk te vergelijken met de periode er
na, omdat het overplaatsen van patiënten
naar andere klinieken invloed heeft. Uit
het jaarverslag van Oldenkotte over 2013
blijkt dat de gemiddelde behandelduur
voor 'uitstromers' - tbs'ers die de laatste fa
se van hun behandeling ingaan en de kli
niek helemaal verlaten middels proefverlof
dan wel voorwaardelijk einde van de tbs -
gedaald is van bijna acht jaar in 2009 naar
zeven jaar in 2013. Volgens de kliniek is die
verkorte behandelduur met name het ge
volg van al eerder ingezet beleid om de be-
Het tempo van
de behandelingen
is opgevoerd als
dat verantwoord
was
door Niki van der Naald
Directeur John Nijhuis
