Erfgoed van de Tweede Wereldoorlog in Park Toorenvliedt
BUITEN 5
Cultureel
Erfgoed
Het park Toorenvliedt ligt aan de zui
delijke rand van Middelburg. Het
heeft een rijke geschiedenis waar
aan de invloedrijke families Schorer en Hui-
zinga onlosmakelijk verbonden zijn. In de
Tweede Wereldoorlog kwam een ander
soort mensen over de drempel van dit he
renhuis. Het waren Duitse militairen en
niet gering in rang. Het ging om een gene
rale staf van een divisie. De commandant
was een generaal die het bevel voerde over
de troepen op de beide Bevelanden en Wal
cheren. Hiervoor werd in de zomer van
1942 begonnen met de bouw van bunkers.
Manschappenbunkers en commandobun
kers. Heel belangrijk was de bunker voor
de radio-, telex- en telefoon- verbindingen.
Hier was ook de bekende Enigma codeer
machine. Legendarisch, omdat de code was
gekraakt en alle berichten meegelezen kon
den worden door de Engelsen. Zo zijn ook
vele radioberichten vanuit deze bunker ver
zonden meegelezen door de Britse inlich
tingendienst. Toorenvliedt was het zenuw
centrum tussen de hogere staven in het
binnenland en de troepen aan de kust.
De bekendste generaal die op Toorenvliedt
verbleven heeft, is zonder meer Wilhelm
Daser. Heistermann von Ziehlberg ver
dient ook een vermelding; hij verloor het
leven door zijn betrokkenheid bij de aan
slag op Hitler van 20 juli 1944. Vele beken
de persoonlijkheden van het Derde Rijk be
zochten Toorenvliedt: Veldmaarschalk
Rommel, rijksminister Speer en de beruch
te SS-generaal Kammler. Vanaf september
1944 werd de Westerschelde frontgebied.
In deze periode vielen geallieerde jacht
vliegtuigen zonder enig succes met boord-
wapens, bommen en raketten het park aan.
De gevolgen hiervan zijn nog altijd als lich
te schade op de bunkers te zien. Na het
bombarderen van de zeedijken stroomde
Walcheren onder water. Toorenvliedt werd
bedreigd en op 17 oktober ontruimd. Uit
eindelijk kwam het hoofdkwartier op Dam
6/8 in Middelburg, waar Daser capituleer
de. Bij de nieuwe plannen voor het park be-
Stichting
Zeeland
paalden de bunkers het ontwerp. Deze 'le
lijke' oorlogsherinneringen moesten aan
het oog worden onttrokken. Nu accentue
ren ze juist het belang van Toorenvliedt tij
dens de Tweede Wereldoorlog. De huidige
aandacht voor het park met zijn bunkers is
geschiedkundig meer dan gerechtvaardigd.
Op zaterdag 24 mei vindt de heropening
van Park Toorenvliedt met bijbehorend
bunkercomplex plaats.
Hans Sakkers
Stichting Bunkerbehoud
de rivieren en koloniseert nieuwe
leefgebieden. Er zijn otters gesig
naleerd bij de Oude IJssel, het
Groene Hart en de Gelderse
Poort. En op een gegeven mo
ment zwemmen ze via het Zoom
meer en het Volkerak hier naar
toe."
Zodra er meer zicht is op deze
triomftocht, zullen er enige voor
bereidingen moeten worden ge
troffen: ecologische verbindings
zones om mogelijke verkeers
slachtoffers te verminderen, otter
passages zoals loopplanken, tun
nels en rasters zodat zij zich kun
nen verspreiden, en overleg met
de waterschappen, om onnodige
sterfte als gevolg van de muskus-
ratbestrijding te voorkomen:
„Dan zullen de dieren zich op ei
gen kracht kunnen vestigen",
zegt Calle. „Daar hoeft trouwens
niet eens zo heel veel meer voor
te gebeuren. Ik verwacht de eer
ste bevers binnenkort, en de ot
ters zullen over een paar jaar vol
gen."
Hij pakt zijn kijker en tuurt nog
eens behoedzaam rond, over het
verstilde water waarin de wegtrek
kende wolken spiegelen en dan
haast tastend langs de begroeide
eilandoevers aan de overkant.
„Weet je," zegt hij, „dit gebied is
zo mooi en zo uitermate geschikt.
Eigenlijk is het nu alleen nog
maar een kwestie van tijd."
WOENSDAG 21 MEI 2014
Wie vervallen of vergeten waardevol erfgoed te
genkomt, doet er goed aan dit door te geven
aan het Meldpunt Erfgoed Zeeland (MEZ),
www.meldpunterfgoedzeeland.nl
't 9
Meer informatie:
http://www.ark.eu/ark/werk-in-uitvoer
ing/missing-lynx/soorten/otters
21
