Alsof iemand op de
rand van je bed zit
L
Ze geeft zich bloot. De selfies van Heieen
van Royen - ja, óók zonder kleren - staan in
een boek en hangen in een museum. „Dit
ben ik."
66
Dom gansje op
de campus
DIZZIE 11
IJsland rond met
Arnaldur Indriöason
Eerwraak als thema in
thriller Linda Jansma
Van Pizza delta Vita tot
De moord op mijn vader
Ze is niet alleen vrouw. „Niet
alleen seks. Niet alleen som
ber of positief." Heieen van
Royen. Hier in het Letter
kundig Museum in Den
Haag zoekt ze naar woor
den. Te midden van de fo
to's die ze van zichzelf nam, nu ze nog
toonbaar is. „Vanaf nu wordt het allemaal
minder." Zucht. Ze is 49. „Ik ben een optel
som van alles. Wat ik heb meegemaakt,
heeft me gevormd."
Dat wil ze laten zien. En gek zeg. Hier in
het museum lijkt het net of de foto's die ze
van haar naakte lichaam maakte, niet over
haar gaan. „Een week geleden werd ik 's
nachts nog wel eens wakker. 'Wat heb ik
gedaan!' Nu voelt het vertrouwd. Ik ben
hier al vaak geweest."
Een groot deel van de selfies nam Heieen
van Royen zonder dat ze wist dat ze er iets
mee ging doen. Ze postte ze op Twitter en
Facebook. Niet eens allemaal. „Op een gege
ven moment zei een vriendin, FifI Visser:
'Hier moet je iets mee doen'." En nu ligt er
het boek en is er de tentoonstelling.
In een prestigieus museum. De plek doet
ertoe, knikt ze. „We wilden het serieus aan
pakken. Het is geen grap, namelijk. Ik ben
schrijver, dus het Letterkundig Museum;
prachtig." Lacht. „Grappig om hier als
schrijver dan met foto's te exposeren."
Bloot. In lingerie. Huilend. Op bed, na de
daad. Met bebloede tampon. Vaak nogal ex
pliciet. De reacties konden niet uitblijven.
Ze haalt haar schouders op. „Mensen oorde
len snel. Als ze eenmaal een beeld van je
hebben, stellen ze dat niet bij, is mijn erva
ring. Ik heb er zelf niet zo veel last van,
maar mijn vriendin Fifi bijvoorbeeld, had
steeds het gevoel dat ze zich moest verdedi
gen." 'Doe jij een project met haar?!' Dan
zei ze maar: 'Ga zelf kijken! Oordeel niet
voor je het hebt gezien!"
Zelf voelt Heieen van Royen niet de behoef
te zich te verdedigen. Ze laat zich niet ver
leiden om te reageren op de vaak - op z'n
zachts gezegd - nogal onfrisse reacties. „Dit
is wat ik maak. Ik maak wat ik ben. Dit ben
ik. En volgens mij", nu wel een veront
schuldigende lach, „doe ik niets slechts.
Het is een manier om me uit te drukken.
Juist in de tijd van Facebook en Twitter
waarin iedereen zich alleen maar van z'n
beste kant laat zien. Nou, het leven is niet
alleen maar schone schijn en mooie plaat
jes. Ik vind het goed om dat te laten zien."
Oké. Maar ze laat wél alleen haar fraaie bui
tenkant zien. Heieen van Royen hoort het
aan en schudt haar hoofd. „Je ziet ook de
emotie. Ik heb mezelf gefotografeerd in
mijn donkere tijden. In lichte." Troostrijk,
vindt ze die foto's. „Omdat je ziet dat alles
ijdelheid is." Ze bedoelt het in de betekenis
'vergankelijk'. „Alles komt en gaat. Ik heb
moeilijke periodes gehad. En kijk, nu zit ik
hier. Heb ik", gebaart ze om zich heen, „dit
gemaakt. Het levert ook wat op. Als ik dit
leven niet had geleid, had ik dit niet kun
nen maken."
Die gedachte relativeert, vindt ze. „Het
helpt wanneer je weet dat je niet voor al
tijd somber zal blijven. Dat ooit alles weer
beter wordt. Emoties kunnen zó heftig zijn
en zó echt lijken, maar is het voorbij en
kijk je terug, denk je: wat was het nu eigen
lijk? Dat geldt ook voor liefde. Je kunt zo
veel van iemand houden maar als het ge
voel over is, kun het niet meer terughalen.
Hoe kan dat?"
Fascinerend, vindt ze. „Ook een beetje be
angstigend. Als alles voorbij gaat, wat is
dan echt? Wie ben ik echt?" In die zoek
tocht bood haar lichaam het meeste hou
vast. „Het lichaam. Het fysiek", ze roept
het bijna. „Dat is echt. Dat is tastbaar. Dat
weet ik echt zeker!"
Echt? Ze laat ook zien hoe ze botox in haar
gezicht krijgt gespoten. „Dat is wel echt! Ik
pas de werkelijkheid aan, maar daarna", ze
wrijft over haar wangen, „is dit de werke
lijkheid. Je grijpt in. Klopt. Maar geldt dat
niet wanneer je je haar verft? Of je ogen op
maakt?"
De reacties op haar selfies; in het museum
is er een muur mee gevuld. In het boek
zijn ze niet opgenomen. Waarom niet? „Zo
lelijk", klinkt het eenvoudig. „Gewoon
echt heel vies. Voor een boek vind ik het te
veel eer. In een museum kan het wel."
Er schiet haar iets te binnen. „De mannen
die de foto's hebben opgehangen, en dus
met mijn blote lichaam liepen te sjouwen,
zeiden later dat ze de muur het meest
schokkend vonden. Niet de foto's, maar het
commentaar erop."
Zelf krijgt ze de reacties hooguit uit de
tweede hand. „Veel mensen, die mij nog
nooit hebben ontmoet, hebben een hekel
aan mij. Vinden me vies, raar. Heel ab
stract omdat nooit iemand ooit op mij af
komt en het recht in mijn gezicht zegt."
„Maf', vindt ze de reacties op Twitter en
Facebook. „Ik heb zelf nooit de behoefte
om iemand via social media af te zeiken.
Als ik iets niet interessant vind, negeer ik
het gewoon."
Ze is - ook nu - het commentaar voor. „Ik
ben geen potloodventer. Loop niet naakt
door het park. Jij mag mij ziek vinden.
Echt. Het mag! Maar ik denk dat het reuze
meevalt met Heieen van Royen."
Jij mag mij
ziek vinden.
Echt Het
mag! Maar
ik denk dat
het reuze
meevalt
met Heieen
van Royen
<**-»>-
N V1HAU1 VMlll
Schrijft dat nou anders, als je weet
dat je het moet voorlezen?
„Ja. En dat is te zien aan de vorm.
Ik laat Mila, een fotografe, terug
kijken op een periode in haar le
ven toen ze 30 was. Maar ik heb
niet de stem van iemand van 30.
Na heel veel tobben bedacht ik
dat ik het zou vertellen als een
oudere vrouw die terugkijkt op
haar leven. Dat had de bonus dat
het daardoor aan diepte won, om
dat ze er op reflecteert. Mila zit er
niet tot over haar oren in,
maar kijkt terug en geeft
commentaar. Als ik het
als kort verhaal had opge
schreven, had ik daar niet
aan gedacht. Terwijl het
echt mooier is gewor
den."
Het luisterhoek zet de orale
traditie voort.
„Ik maak al heel lang luis
terhoeken en dat doe ik
precies vanuit die overwe
ging. Het vertellen van
verhalen is altijd een so
ciale en orale bezigheid
geweest. Dat hebben we
tweehonderdduizend jaar
rond het kampvuur zitten
doen.
„Lezen is eigenlijk een
heel rare, solistische bezigheid.
De mate van intimiteit bij een
luisterhoek vind ik heel groot. Ie
mand zit op de rand van je bed en
leest je voor. Het appelleert aan
iets in ons. Het zit in ons evolutio
naire systeem dat verhalen aan
ons worden verteld. Lezen en
schrijven kunnen we nog maar
heel kort. Op de klok van de evo
lutie stelt het niks voor."
Komt het ooit in boekvorm?
„Ik vind het eigenlijk wel leuk als
het alleen een luisterhoek zou blij
ven. Het heeft iets bevrijdends
dat een van mijn telgen op deze
manier door de wereld rondstapt.
Ik weet niet of het op mijn biblio
grafie hoort."
Het is door allerlei grimmi
ge gebeurtenissen wel een
echte Renate Dorrestein.
„Het is onmiskenbaar van
mij, ja. Het heeft mijn
handschrift. Het is als de
kleur van je ogen, daar zit
je mee opgescheept. Dat
geldt ook voor thematiek
en eigen stijl. Het zijn
geen dingen die ik kies."
Hiermee is je writer's block
voorbij?
„Ik ben stadsschrijver van
Almere en wat ik niet had
verwacht: het gaat fantas
tisch. Genieten! Ik schrijf
aan een roman. Na twee
nare jaren van niks, gaat
het als vanouds."
De jonge Claire van Laerhoven
(Cleo) studeert een seizoen aan
een Canadese universiteit. Wat
leuk en gezellig begint eindigt in
een nachtmerrie. Al snel worden
twee leraressen dood aangetrof
fen. Dat er een verband moet zijn
is meteen duidelijk, maar hoe,
wat, wie en waarom?
Cleo gaat op onderzoek uit. Ter
wijl haar vader in Nederland, een
bekend jurist, haar nog waar
schuwde zich zeker in het buiten
land ver van politiezaken te hou
den. Maar nee. Ze werkt zich dan
ook voortdurend in de nesten en
wordt zelfs door de politie even
verdacht van betrokkenheid bij
de moorden.
De campus is de tweede thriller
van de jonge Brabantse schrijfster
Nathalie Pagie. Vorig jaar debu
teerde zij met De toneelclub. Pagie
schrijft over jonge mensen en
stemt haar stijl daarop af. Dat kan
verfrissend zijn, al zijn de teksten
vrij obligaat doorspekt met Wow!
en Shit!
Helaas is haar schrijfstijl dikwijls
bijna te simpel, en roept deze
meer associaties op met die van
een kort verhaal in een meiden
blad dan met een volwassen boek.
Halloweenfeestjes en kantine
maaltijden worden uitgebreider
beschreven dan de achtergronden
van de moordslachtoffers.
Het verhaal kabbelt tweehonderd
pagina's voort zonder dat er veel
opwindends gebeurt. Pas op het
einde wordt het echt spannend.
Cleo is - alweer - zo dom om een
weekeinde met een Deense stu
dent de bergen in te trekken.
Daar ontspint zich een
kat-en-muisspel dat je in één ruk
uitleest. Hiermee bewijst Pagie
dat ze absoluut wel spannend kan
schrijven. Maar waarom dan niet
van begin tot eind?
MAANDAG 19 MEI 2014
BLOC
Nachtstad, zo luidt de titel van het nieuwe
spannende boek van Arnaldur
Indriöason. Marjon Kok sprak met hem
op IJsland. Binnenkort komt het inter
view in de krant, nu schreef ze alvast een
blog. Het staat, met foto's, op Dizzie.nl.
RECENSIE
Vorig jaar waren er vijfhonderd meldin
gen van eerwraak. Doelwit, de nieuwe
thriller van Linda Jansma, is gebaseerd op
een waar gebeurd verhaal. Alice Plekken-
pol bespreekt de thriller op www.diz-
zie.nl en prijst de heftige opknoping.
BESPREKINGEN
Dagelijks zetten leden nieuwe recensies
op www.dizzie.nl. Lees besprekingen van
Robert Benninga: Is het een tegenslag of
juist een kans?, Carina Bergfeldt: De moord
op mijn vader, Ineke Fritz: Pizza della Vita
en Pierre Lemaitre: Tot ziens daarboven.
WEEK VAN HET LUISTERBOEK
door Marjon Kok
nje zelf
IK CAMPUS
De campus
Nathalie Pagie
253 blz., 15 euro
Uitgeverij Boekerij
I Recenseer
dit boek op
Dizzie.nl
door Theo Hakkert
Vandaag begint de Week van het
Luisterhoek. Renate Dorrestein
(60) schreef Liever horen we onszelf
en sprak het luisterhoek zelf in.
Liever horen we
onszelf
Renate
Dorrestein
Gratis bij aankoop
van 9,95 euro aan
(luister)boeken tij
dens de Week van
het Luisterhoek en
cadeau voor (nieu
we) bibliotheekle
den.
THRILLER
door Alice Plekkenpol
