I 1 I I Jan Paul van Hoven was de grootste boer van Neder land. Vorige maand werd hij na achttien jaar uitge zwaaid als directeur van de Wilhelminapolder. 36 ZEELAND JAN PAUL VAN HOVEN apelle, een wit huis met wat je best een oprijlaan mag noe men. Het is geen buitenweer, eerlijk gezegd, de weergoden hebben de sluizen open ge zet. Maar je hoeft er niet al te veel fantasie voor te hebben: Jan Paul van Hoven woont in een oase. Hij re lativeert meteen: „Je zou het niet zeggen, en mijn vrouw wil het al helemaal niet horen, maar je zit hier midden in de industrie. Naar die kant, daar heb je Coroos Conserven, dat is echt vlakbij." Wat niet wegneemt: een tuin van 12.000 vierkante meter, dan ga je richting landgoed. Achter op het grasveld hebben ko nijnen hun eigen speelveld. En de mollen zijn behoorlijk actief, heeft hij geconstateerd. We hadden afgesproken: even het stof van alle officiële poespas laten neerdalen, en dan als het voorjaar zich aandient hebben we het er nog eens over. Achttien jaar directeur van de Koninklijke Maatschap Wilhelminapolder, 1870 hectare, dat is een dienstverband waar mee je sporen in het Zeeuwse slik achterlaat. Van Hoven heeft dat ook letterlijk gedaan. Bij zijn afscheid werd het landartproject van Mi chael Beutler onthuld - grote betonnen bollen in het landschap van de Wilhelminapolder. Om de hoogteverschillen te accentueren. De oud-directeur heeft wel wat met kunst. Het Zeeland Nazomer Festival was al een paar keer met voorstellingen te gast op zijn boeren bedrijf. In de eigen woning zijn geschilderde en gebeeldhouwde werken sfeerbepalend. „Het domein van mijn vrouw Jeanine", houdt hij de boot af. We kijken naar twee kleurige houten sculpturen, die bij de overgang van zit kamer naar keuken staan. Afkomstig uit Frank rijk, hij herinnert zich een werkplaats vol draadnagels waarmee de verschillende onder delen met elkaar werden verbonden. Boven de keukentafel hangt een lamp van Ingo Mau- rer, waaraan een woud met briefjes is beves tigd: „Allemaal persoonlijke boodschappen van mensen die hier ooit geweest zijn." Jan Paul wijst op de uit segmenten samengestelde keukentafel. Hij kiest zijn positie afhankelijk van het zonlicht: 's ochtends zit hij meer rich ting kamer, 's avonds geeft hij de voorkeur aan de raamkant. Boer, boerderij, Wilhelminapolder. Waar komt de agrarische insteek in het leven van de grootste boer van Nederland vandaan? „Mijn opa van vaderskant was boer in Ouden dijk bij Woudrichem. Ze waren in dat gezin met drie jongens en nog een dochter. Mijn va der was van 1912, hij groeide op in de crisis tijd. Geen toekomst op de boerderij, dus ging hij bij de overheid werken. Bij de Dienst Voed selvoorziening van het Ministerie van Land bouw. Dienst Voedselvoorziening... proefje dat dat een heel andere tijd was? Begin jaren vijftig was de voedselvoorziening op orde en moest hij wat anders gaan doen. Toen ging hij als landbouwkundige bij de Centrale Suiker Maatschappij werken. Niet voltijd, hij wilde voor een deel zelfstandige blijven. De familie Van Styrum bood hem die mogelijkheid. Wil je voor onze boerderij zorgen, vroegen ze hem. Met die familie ga je terug naar begin 19e eeuw, de Franse tijd met Lodewijk Napo leon, toen ook de Wilhelminapolder werd ge sticht. Jan van Styrum was in die tijd baljuw van Haarlem en prefect van Nantes. Een ver mogend man, hij kocht in de Biesbosch de pol der Jannezand. Die bleef in de familie, mijn va der is daar rentmeester geworden." Zelf heb je pakweg 40 jaar in de agrarische sector gezeten. 'Ik heb me best wel ingespannen', zei je laatst. Speelde het rentmeesterschap van je vader een rol? „Dat is zo gegaan^ Ik ben de middelste van vijf kinderen - twee oudere zussen, een jongere broer en een jongere zus. Na de MULO ben ik aan de Hogere Landbouwschool begonnen. Daar bleek ik een deficiëntie voor rekenen te hebben, een tekort dat ik niet zomaar kon bij spijkeren. Pas waren we nog in Frankrijk, dan praat ik zo een heel eind weg. Maar zo goed als ik in talen ben, zo weinig inzicht heb ik in getallen. Vervolgens heb ik de Middelbare Landbouwschool gedaan in Dordrecht. Op m'n slofjes. Vanuit Breda ging ik elke dag met de trein, op m'n gemak. In die tijd heb ik mijn liefde voor treinreizen ontwikkeld. Nu nog, als ik ergens naartoe moet pak ik bij voorkeur de trein. Tijdens mijn militaire dienst dacht ik wel even bij de commando's te gaan. Met mijn 1,90 meter ging dat niet door, bij de com mando's hebben ze kleine, taaie mannekes no dig. Ik was te fors. Achteraf gezien was dat maar goed, die jongens weten wat afzien is. Ik ben chauffeur-gewondenverzorger geworden. Via relaties kon ik daarna aan het werk op een landbouwbedrijf in Engeland, in de buurt van Norwich. Ik was 22 jaar en één met het werk volk. Koeien melken, aardappels rooien, als werkman was je behoorlijk op jezelf aangewe zen. Eind 1974 kwam ik terug naar Nederland. Op 1 januari 1975 kon ik bij mijn vader in de Biesbosch aan het werk." Verliefd op de landbouw. Was dat de enige liefde? „Ik kwam Jeanine tegen. Eind 1976 zijn we ge trouwd. We hebben twee geadopteerde kinde ren uit Sri Lanka. Als het niet lukt om in ver wachting te raken, en je hebt een gedreven vrouw.Afgelopen oud en nieuw zijn we met de kinderen naar Sri Lanka geweest, om ze het land van herkomst te laten kennen. Ons oudste kind Jeroen hebben we 27 jaar ge leden geadopteerd. Toen we hem gingen opha len, reisden we door een ontwikkelingsland. In 1990 gingen we weer, toen hebben we Sop hie meegenomen. Mijn zoon wilde uiteinde lijk toch wel zijn echte moeder zien. Dat is af- Eigenlijk is het te zot voor woorden dat er prijsslagen woeden over de producten van de boer gelopen december gelukt. Mijn dochter vindt dat niet nodig. Zij zegt: pap, jij bent mijn va der, mam, jij bent mijn moeder. Haar moeder hebben we ook niet kunnen traceren. Je moet niet vergeten, dat er door de tsunami in 2004 zo'n 50.000 mensen verdronken zijn. Velen van hen zijn gewoon kwijt. Grote kans dat haar moeder één van hen is, wie zal het zeg gen. Voor ons is het land een tropische vakan tiebestemming, die relatief dichtbij is. Je staat er ook van te kijken, hoe snel de ontwikkelin gen in zo'n land gaan. Ze slaan daar fases over. En de tegenstellingen zijn groot: iedereen heeft een mobieltje, maar de straten staan ook nog vol met stalletjes. Ik hoor wel eens men sen zeggen: hé, die hebben twee bruine kinde ren. Er is hier in huis nooit discussie geweest over wie de vader en de moeder zijn. Het be langrijkst is dat je open bent, dat je goed weet wat je aan elkaar hebt." War bracht de Biesbosch? „Mijn vader had het goed voorzien voor zijn twee zonen. Mijn jongere broer is beheerder geworden van andere gronden dan Jannezand. Ik ben wel op Jannezand aan de slag gegaan. Eerst als bedrijfsleider. Toen bleek dat de fami lie het zag zitten met die zoon van Van Ho ven, ben ik in 1981 directeur geworden van de NV Polder Jannezand. Ik was 30 jaar, er werk ten daar toen een man of zeventien. Net zo veel als nu bij de Wilhelminapolder. In de Biesbosch ging het om 450 hectare akker bouw en vleesveehouderij. Dat was een be hoorlijke toko. In de loop van de jaren nam het personeelsbestand af. Uiteindelijk was ik directeur, bedrijfsleider, voorman en tractor- chauffeur tegelijk. De jaren '80 waren drama tisch slecht voor de landbouw. Maatschappe lijk gezien leek het net of er geen boeren meer nodig waren. Ik was volop bestuurlijk actief, in de ZLM en in het waterschap en in de ge meenteraad. Dat is belangrijk geweest voor mijn ontwikkeling, ik leerde omgaan met aan deelhouders en maatschappelijke instellingen. Met je ballen voor zo'n club aandeelhouders staan, dat was voor mij een mooie leerschool." „Er bestond een club van zo'n acht grote land bouwbedrijven in Nederland, de Grolab. De toenmalige directeur Sam Duvekot van de Wilhelminapolder was daar voorzitter van. Zo kom je met elkaar in contact. Toen hij bij de Wilhelminapolder wegging werd ik door een headhunter benaderd, of ik hem niet wilde op volgen. Ik hoefde niet zonodig. Maar je raakt aan de praat, het hele najaar van 1995 hebben we gebabbeld. December van dat jaar ben ik door de maten tot directeur benoemd, op 1 maart 1996 ben ik er aan het werk gegaan." „Om daar te werken, moet je boerenroots heb ben. Maar aan de andere kant is het als direc teur moeilijk om boer te blijven. Ik ben boer gebleven, dat durf ik wel te zeggen. Er zijn in mijn achttien jaar in de Wilhelminapolder De Wilhelminapolder was een jongensdroom door Jan van Damme Jan Paul van Ho ven wordt in 1951 in Breda geboren. Hij is de middelste in een gezin met vijf kinderen. Na de Middelba re Land bouwschool in Dordrecht gaat hij bij de NV Polder Janne zand in de Bies bosch werken. In 1996 maakt hij de overstap naar de Wilhel minapolder, waar hij direc teur wordt. Eer der dit jaar nam hij na achttien jaar afscheid. Hij woont in Ka- pelle, is ge trouwd met Jeanine en heeft twee ge adopteerde kin deren uit Sri Lanka.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2014 | | pagina 148