Ir'"-»'*
VERDIEPING 11
Nino Khimshiashvili zet een muntje naast het
verkeerslicht op een nagebouwd kruispunt.
Het geldstuk valt neer, want het stoplicht is
groen. Zaza Iremadze zet een knop om, het licht
springt op rood, en nu blijft het muntje rechtop staan.
Dat komt door de magneet die alleen aangaat als de
blinde, die de magneet voelt door zijn blindenstok,
moet stoppen voor het voetgangerslicht. „Als er veel
auto's en mensen op straat zijn, kunnen blinden soms
het geluid van het verkeerslicht niet horen. Met dit sys
teem is verkeerslawaai geen probleem", legt Nino de
voordelen uit. De drie zijn in overleg met de lokale
overheid om hun idee in de praktijk te brengen in hun
stad.
Angela vond inspiratie in een meisje uit haar
regio dat brandwonden opliep. Ze ontdekte
dat het nog heel moeilijk is om mensen
huid te vinden die geschikt is voor transplantatie",
vertelt de ISEF-vertegenwoordiger van Brazilië die
als vertaler optreedt. Angela voegde gelatine toe
om de poriën van de varkenshuid te verkleinen, zo
dat ze de grootte krijgen van mensenhuid. Een ge
specialiseerd laboratorium testte haar exemplaar
en het bleek too procent verenigbaar te zijn met
mensenhuid.
Maar het werk is nog niet af. Angela: „Ik wil de
huid verder ontwikkelen voor verschillende huids
kleuren, zodat het direct na de transplantatie de
juiste huidskleur heeft."
.üomujc. i£8i3vinü 9£> töe»v m£wa «uzai ob nu i££m «framuboiq ioov öbomworte lari uo ai jyisi
Nivatha Balendra staat al op het punt om een
eerste wetenschappelijke publicatie op haar
naam te schrijven. Zij ontdekte drie bacteri
ën die dol zijn op oliedeeltjes. „Ze zien het als een
voedselbron. Je kan ze daarom gebruiken om olieres
ten in bijvoorbeeld pijpen op te ruimen, maar ook bij
olierampen in zee. De huidige chemische middelen
zijn efficiënt, maar zijn zelf net zo giftig voor de
zee." Ze raakt bijna niet uitgepraat over de minuscu
le beestjes. Ze werkt buiten schooltijd aan dit onder
zoek bij het Nationaal Instituut voor Wetenschappe
lijk Onderzoek. „Ik wist tot drie jaar geleden niet dat
bacteriën zoveel potentie hebben. We denken altijd
over bacteriën als schadelijk, terwijl ze ook veel voor
delen hebben. Toen deed ik een stage bij het lab waar
ik nu werk en raakte ik erin geïnteresseerd."
Alle wetenschappelijke ontdekkingen en in
novaties beginnen met een idee. Verder is
Johanna Adojaan ook nog niet, maar ze ver-
trouwt op haar vader, een ICT-medewerker. „Uit
mijn onderzoek blijkt dat renners beïnvloed wor
den door de snelheid van de muziek. Mijn idee is
daarom een muziekspeler te maken die de snelheid
van de muziek aanpast aan je hartslag.
Als je te hard rent en je hartslag is te hoog, dan
kiest de muziekspeler een langzaam liedje zodat je
minder hard gaat rennen en je hartslag daalt. Je
hartslag wordt gemeten door sensoren in de oor
dopjes." Ze denkt dat het vooral net beginnende
renners motiveert. „Uit mijn experimenten bleek
dat vooral minder ervaren renners vaak te snel be
ginnen en dan moe worden."
Vol concentratie staart een meisje naar de
racebaan waar een speelgoedauto over
snelt. Ze heeft een koptelefoon op haar
hoofd die een sensor tegen haar voorhoofd houdt.
„Reken iets uit", suggereert bedenker Stefan Das
calu. Want hoe meer je je concentreert, hoe har
der de auto gaat. Ofwel, hoe hoger je hersengol
ven, hoe meer voltage er naar de auto wordt ge
stuurd. „Enerzijds kun je dit gebruiken om kinde
ren te leren concentreren, want het is leuk om te
doen. Anderzijds richten we ons op ADHD-pa-
tiënten", legt Stefan uit. „Volwassen ADHD-pa-
tiënten hebben vaak minder moeite zich te con
centreren dan vroeger, omdat hun hersenen zich
aanpassen. Door te oefenen met dit apparaat kun
je dat proces versnellen."
Laith Imad Al-Abdallat kan er niet tegen als ie
mand bloedt. Niet dat hij daar ziek van wordt,
maar hij wil er graag wat aan doen. „Vijfjaar
geleden had mijn broer een ongeluk. Zijn voor
hoofd bloedde, het was gruwelijk om te zien." En
zo kwam hij op zijn crème. Het is een mix van adre
naline, etamsylate, honing en honingwax. „Honing
en honingwax helpen de wond te steriliseren en de
wond sneller te helen. Honing voorkomt bovendien
dat de adrenaline het hart bereikt, want dat is ge
vaarlijk", verklaart Laith. „Adrenaline zorgt ervoor
dat het bloed minder snel stroomt en je dus minder
bloed verliest. Etamsylate versnelt het helingsproces
van de huid." Hij testte het op verschillende placen
ta's. Met de crème stopte het bloeden binnen 3 se
conden, zonder duurde dat 2 tot 3 minuten."
ZATERDAG 17 MEI 2014
Wie: Johanna Adojaan (17)
Land: Estland
Wat: Een muziekspeler voor
Wie: Stefan Dascalu (17)
Octavian Coca (17)
Land: Roemenië
Wat: Speelgoedauto
je hersenen
aansturen met
Wie: AngelaDeOliveira(17>
Wie: NinoKhimshiashvili(17)
Zaza Iremadze (18)
Besarion Kvatsikheli (18)
Land: Georgië
Wat: Een manier om blinden te laten
weten of het stoplicht rood of
groen is, met een magneet
Wie: Laith Imad Al-Abdallat (16)
Land: Jordanië
Wat: Crème die alle bloedingen
direct stopt
