ZülüSa
wÊmmmm
Wrikken aan
de steen
L
DIZZIE 17
signalement De Utrechtse fotograaf
Marthin van Tiel (65) vangt Zeeuws-
Vlaanderen in een bijzonder fotoboek.
Olieramp op de kust van Walcheren
Zeeuwse streekdrachten
het hele jaar door
at is het probleem als
je een regio redelijk
tot goed denkt te ken
nen. Als er dan een
fotoboek over 'jouw'
streek verschijnt -
aangevuld met tek
sten, gedichten en kunstwerken - toets
je zo'n uitgave op herkenning en thuis
gevoel. Ik doe dat met Bijzonder
Zeeuws-Vlaanderen, het nieuwe boek
van de in Utrecht gevestigde fotograaf
Martin van Thiel. Hoewel hij ver van
het clichébeeld blijft - misschien juist
omdat hij dat doet - kom ik er veel van
'mijn' Zeeuws-Vlaanderen in tegen. Ein
deloze rijen populieren langs watergan
gen en op binnendijken, een kapotgere-
den bietenakker met veel plassen, een
mennetje - geen wegeling zoals in één
van de gedichten wordt gezegd. Veel pol
der dus. Verder kust, kanaal, Saeftinghe,
enkele heiligenbeelden, het toekomstige
industriemuseum.
De Zeeuws-Vlamingen zelf zijn onder
gedoken. Alleen op pagina 65 trof ik
twee mannen in overall, die met de
hand bieten aan het oogsten zijn.
Drie jaar geleden bracht Van Thiel een
vergelijkbaar boek uit over Walcheren.
Toen kreeg hij het idee om ook
Zeeuws-Vlaanderen in beeld te vangen.
De afgelopen jaren is hij langere perio
des in het gebied geweest. „Ik wilde een
intiem boek maken. Het was wennen
voor mij. Zeeuws-Vlaanderen is veel
weidser dan Walcheren. Tientallen ma
len heb ik het gebied doorkruist. Het
land zeifis de hoofdrolspeler. Het is
moeilijk om een grens te trekken. Ant
werpen en Doel zijn er ook bij, dus ik
heb de grens een beetje verlegd. Ik kom
zelf uit Pijnacker, toen het daar nog alle
maal platteland was. Met een oom uit
Nootdorp reed ik als jongetje mee in
een vrachtwagen, als hij veevoeder naar
Zeeuws-Vlaamse boeren bracht. We na
men strobalen mee terug. Die oom is
nu 83 jaar, hij is op mijn fotoreportages
één van mijn belangrijkste gidsen ge
weest."
Het is zelden zomer op de foto's van
Van Thiel. Meestal vallen er lange scha
duwen over het land. „Dat klopt", zegt
hij. „Ik ben meer van de herst en het
voorjaar. De overgang naar de winter is
gewoon erg mooi, ik vind dat een heer
lijke tussenfase waarin je op verande
ring wacht."
De landschapsfoto's worden afgewis
seld met reproducties van kunstwerken
van Douwe Vosselman, Leni van den
Berge, Jorien Brugmans en Sandra van
der Meulen. Jan J.B. Kuipers schreef drie
verhalen over verborgen schatten bij
Zwartenhoek, Overslag en Heille. Hij le
verde ook een gedicht. De overige poë
zie komt van Thom Schrijer, André van
der Veeke, Juul Kortekaas, Roland Joor-
is, Jorien Brugmans en Corina Oostdijk.
in zee
Misschien het ontroerendste ge
dicht uit Een zandloper in zee, de
vierde bundel van Andreas Oost
hoek, gaat over een olifant. Is het
dier dood? Tandensnijder en laar
zenmaker verkneukelen
zich al, maar de dichter
bidt 'tot de onverbiddelij
ke zon/ dat ze de gieren
voor mocht zijn.' Veel
van de gedichten gaan
over 'het krakende crepe
ren' zoals de auteur het
met een even ironisch
als elegant klankspelle
tje noemt. Die klank
vindt een perfecte echo
in de typografie van de
bundel. Gaat het boek
verloren? Welnee, zeker
24 pag./ oplage njet wanneer uitgevers
tachtig door de zorgen dat je iets in han-
auteur gesigneerde krijgt wat hebberig
exemplaren/ 20,- maakt. De hebzucht
- Avalon Pers - wordt wel heel groot bij
bestellingen via: bundeltjes van de
www.avalonpers.nl Avalon Pers van Jan Keij-
ser, in al hun onnadruk
kelijke verfijning de top van de
Nederlandse drukkunst.
Het lijkt in dit geval of de letters
op deze gedichten lagen te wach
ten, en andersom. Van wachten
gesproken, Oosthoek (geb. 1942)
schrijft al bijna zijn leven lang
poëzie maar publiceert zelden. Er
waren altijd belangrijkere dingen,
volgens de wereld dan. In 1987 ver
scheen De bladen terug, in 1993 Tij
ger en lam. De eendagsvlieg krant
en de onsterfelijke zwaan poëzie
zijn totaal verschillende planeten.
Maar toen Oosthoek in 2006 af
scheid nam als hoofdredacteur
van de PZC vierde hij dat met een
derde dichtbundel, De zachte scha
de van een foto. Een soort demon
stratie, zij het een heel stille. De
personages die we bijvoorbeeld in
Een zandloper in zee tegenkomen
haten dan ook tumult.
Iemand wrikt jarenlang elke zon
dag aan een steen, 'zwaar van ziel
en zonder beweging', tot op een
dag slechts een gat rest, missie vol
tooid. Poëzie is, geloof ik, voor
Oosthoek net zoiets als wrikken
aan een steen. Poëzie over de eeu
wige dingen, jazeker, over zee,
over jaargetij en dus over het ein
de. Maar zelfs dat laatste onder
werp gaat gepaard met een glim
lach en schouderophalen: 'een te
genvallend lijf/ en altijd wat.' Om
gedichten te schrijven, zou je zeg
gen, moet je aan ongekende over
moed lijden, zo van mensheid ik
kom jullie iets heel nieuws vertel
len. Het wonder van Oosthoeks
poëzie is dat die juist bij de relati
vering gedijt. Het mooiste ge
schenk dat bijna heimelijk wordt
gegeven.
VRIJDAG 16 MEI 2014
JEUGDBOEK
www.pzc.nl/zeelandgeboekt
Bij Uitgeverij Aspekt verschijnt het derde
jeugdboek van de in Middelburg woon
achtige Jacob Starreveld: De olieramp. Met
zijn hond Woody maakt de schrijver elke
dag een wandeling langs het strand. Zijn
jeugdroman sluit bij die dagelijkse prak
tijk aan. Het verhaal: door een breuk in
een supertanker voor de Walcherse kust
stroomt er olie in zee. Vogels en zeehon
den sterven een verschrikkelijke dood.
Leerlingen van een Walcherse school ko
men in actie. Mark Verburg is de aanvoer
der. Hij weet zelfs de Tweede Kamer te
bereiken. Prijs: 18,95 euro.
VERJAARDAGSKALENDER
Een nieuwe verjaardagskalender biedt
een overzicht van wat er in Zeeland aan
streekdrachten is geweest. Streekdracht-
conservator Vincent Hofman van het His
torisch Museum de Bevelanden in Goes
selecteerde de foto's. Prijs 11,95 euro.
edMfËtö rvcktir v vW ci
POEZIE
BIJ
ZONDER
VIAANDFR M
Bijzonder
Zeeuws-Vlaanderen
Martin van Thiel
I Beeld uit het fotoboek Bijzonder Zeeuws-Vlaanderen. foto Martin van Thiel
80 blz.
20,- euro
Oplage: 200 stuks
Te bestellen via de
boekhandel of
www.martinvanthiel.nl
Het land in de hoofdrol
door Jan van Damme
D
HNZAMBtOP
INZSE
Andreas Oosthoek
door Mario Molegraaf
