molenaar X
Q-koorts
vooral
verspreid
door mest
'Houtkap Amazone zinloos, maar levert wel veel geld op'
Opening scootmobiel seizoen
6 BINNENLAND
Wegens
succes
verlengd
Dat leert onderzoek door Alterra,
het kennisinstituut van de Wage-
ningen Universiteit, samen met de
GGD Zuid-Limburg en de Univer
siteit Maastricht. De onderzoekers
maakten een 'ruimtelijke analyse'
van alle 4000 landelijk gemelde
ziektegevallen uit de jaren 2007
tot 2010.
De ziektecijfers zijn gelegd naast
besmettingsmeldingen van bedrij
ven en data over mesttransporten.
„Zo krijg je een beeld van waar en
wanneer mensen waarschijnlijk
besmet raakten", aldus Volker
Hackert van GGD Zuid-Limburg.
Hij is verrast over de onderzoeksre
sultaten. „Ook wij hebben steeds
aangenomen dat mensen die in de
buurt van besmette boerderijen
wonen de grootste kans liepen
ziek te worden. Uit het onderzoek
blijkt dat het aantal zieken vlakbij
akkers waarop besmette mest
werd uitgereden, groter is dan
rond besmette bedrijven. Rond
weilanden waar geen besmette
mest is uitgereden, lag het aantal
Qjkoortszieken juist lager. In de di
recte omgeving van een besmet
bedrijf mét eigen grond werden
meer ziektegevallen geteld dan
rond boerderijen zonder eigen per
celen." De GGD-arts kan geen con
crete percentages noemen, maar
het gaat om 'significante verschil
len'. Sinds in 2010 preventieve vac
cinatie van geiten werd verplicht,
is Nederland Qjkoortsvrij.
Hij opent de deur van zijn om
heinde huis aan de rand van Ma-
naus op blote voeten en gaat voor
naar zijn minimalistisch ingerich
te woning.
De 67-jarige Van Roosmalen is
sinds 1986 werkzaam in de groot
ste stad in de Braziliaanse Amazo
ne. Rond de eeuwwisseling was
hij een van de meest vooraan
staande wetenschappers ter we
reld. In 1998 ontdekte hij, als eer
ste in honderd jaar, een nieuwe
apensoort. Er zouden er zo'n twin
tig volgen. In 2000 werd hij door
Time Magazine vanwege deze ont
dekkingen uitgeroepen tot held
van de planeet.
„Ik heb alles zelf gedaan, al het
veldwerk. Alles met eigen ogen ge
zien", zegt hij met gepaste trots.
Toen hij in 2002 een nieuwe apen
soort vernoemde naar wijlen
prins Bernhard, werd hij high pro-
file bij de Braziliaanse politici.
„Ze waren bang dat ik zou praten
over de misstanden die ik heb ge
zien", weet Van Roosmalen.
Een jaar later werd hij van zijn
bed gelicht door de Braziliaanse
milieupolitie Ibama en daarna de
monstratief tot een celstraf veroor
deeld, formeel omdat hij apen in
huis had die hij officieel niet
mocht hebben. „De toenmalige
politieke partij wilde gewoon
stemmen binnenhalen. Dat werk
te, want ze wonnen de verkiezin
gen." Uiteindelijk werd hij in ho
ger beroep vrijgesproken, maar
Van Roosmalen ontvluchtte Brazi
lië na doodsbedreigingen. „Ston
den er ineens twee man met ge
trokken pistolen voor mijn huis.
Ze probeerden binnen te komen,
iets wat niet lukte en vertrokken
uiteindelijk weer."
Inmiddels is hij een aantal jaar te
rug in de stad, maar blijft op zijn
hoede. „Alle wetenschappers dan
sen hier naar de pijpen van de
overheid, als je dat niet doet krijg
je geen toestemming voor onder
zoek. Ik deed dat niet en dat heeft
me mijn vrijheid als onderzoeker
gekost." Hele rivierbeddingen zijn
'naar de kloten' geholpen door de
overheid, stelt Van Roosmalen,
die tijdens zijn tochten alle rivie
ren in het Amazone-gebied heeft
bevaren. „Lopen ze bij een goud
mijn rond met hogedrukspuiten
en kwik om het goud uit de
grond te halen. Binnen de kortste
tijd is dan het hele gebied vernie
tigd."
Maar ook illegale bomenkap, zag
hij, wordt gestimuleerd door de
overheid. Niet iets om je mee te
profileren. Zogeheten madereros
werd oogluikend toegestaan om
'selectief bomen te kappen. Uiter
aard in ruil voor steekpenningen.
En door selectief te kappen ver
dwenen bomen uit het zicht van
de internationale satellietcontrole.
„Er zijn genoeg alternatieven voor
het hout uit de Amazone, de hout
kap wordt door de politiek en
machtige bedrijven in stand ge
houden omdat het veel geld ople
vert", zegt Van Roosmalen hoofd
schuddend. Aanvankelijk was hij
'nog zo naïef om van het goede
van de mens uit te gaan, maar in
middels weet hij dat iedereen ten
koste van een ander wil profite
ren.
Ineens gaan de hemelsluizen
open. De vele planten en bomen
rondom het huis vangen de grote
tropische druppels op. Het zorgt
voor een enorm lawaai. De ogen
van Van Roosmalen glinsteren. In
deze tuin ademt evolutie nog een
beetje. Ik heb de geluiden van het
oerwoud om me heen nodig, zegt
hij. De in Tilburg geboren bioloog
woont samen met zijn ruim der
tig jaar jongere Braziliaanse
vrouw Vivian. Hij verlaat Brazilië
niet meer. „Ik ben bezig om alles
wat ik heb ontdekt op te schrijven
en te publiceren, dat is mijn nala
tenschap." Publicaties komen
voor eigen rekening. Beoordeling
door collega's, peerreview, is niet
mogelijk. „In de wetenschappelij
ke wereld, en vooral in de Verenig
de Staten, heb ik nog steeds een
stempel op me door die biopirate-
rij-affaire."
Alle discussie rond de ontbossing
ten spijt, ziet Van Roosmalen in
de toekomst een ander, groter, pro
bleem voor de Amazone. „Op rela
tief korte termijn barst een strijd
los rond het drinkwater hier." On
geveer 12 procent van de beperkte
voorraad vers water in de wereld
bevindt zich in Brazilië, waarvan
driekwart in de Amazone.
V/o(Lop ouJxe. by de oiA^k^A>kc£ybe scootvA-ohleJleve specioJL^t
en
mobiel vanaf 399,-
16 modellen Vaste
opvouwbare scootmobielen Altijd en overal
Ja f stuur mij de gratis brochure over scootmobielen
Naam Dhr Mevr O
Telefoon
E-mail J- wki<?_M3._pzc
Zonder postzegel naar: Molenaar, Antw. nr. 506, 8070 VB Nunspeet
door Serge Sekhuis
HEERLEN - Anders dan tot nu toe
werd aangenomen, zijn mensen die
de afgelopen jaren besmet raakten
met Q-koorts vooral ziek gewor
den door uitgereden mest. Het ge
beurde opvallend minder vaak
door verwaaiing van de bacterie uit
stallen van geitenboerderijen.
INTERVIEW
MARC VAN ROOSMALEN
door onze correspondent
Jan Willem Zeldenrust
MANAUS - „Die hele bomenkap is
zinloos. Niemand op deze wereld
heeft hout uit de Amazone nodig."
Was getekend: Marc van Roosma
len, wetenschapper.
Marc van Roosmalen op de plaats
waar hij zich thuisvoelt: de Amazo
ne. foto Jan Willem Zeldenrust
Opvouwbaar - Smart Opvouwbaar - Avantgarde 2
Altijd en overal mobiel Past in iedere kofferbak
/Voor binnen en buiten Ook in de trein en vliegtuig
J_oer;_
Adres
Postcode
Plaats
Vast - Roadmaster 3-wiel
Er op uit zonder moe te worden
Voor binnen en buiten
Vast - Royal 20
Super comfortabel geveerd!
Ergonomisch gevormde stoel
Gratis brochure? Bel 0800 - 27 40 400
Uitgebreide catalogus met alles wat u wilt weten
over scootmobielen en alle modellen. Of vraag
hem aan op: www.molenaar.nl
