Verbittering
en wraak na
liefdesbreuk
Een louterende ervaring in
Italië mondt it in bestseller
54 BOEKEN
Parodie op ouderwets moordmysterie
Lezer blijft verbijsterd achter
UITGELICHT
MICHAEL
CHABON
Zoals alle boeken van Michael Cha-
<bon is ook de novelle De laatste oplos
sing (die hij al schreef in 2004, maar
die nu pas in het Nederlands ver
taald is) weer een parodie op een li
terair genre. In dit geval een ouder
wets Brits moordmysterie.
Chabon gaat met de standaard ingre
diënten daarvan aan de haal en
creëert een geheel eigen, nieuw gen
re. De moord wordt weliswaar opge
lost, maar de ontsluiering van het
belangrijkste mysterie ('wat zingt
de roodstaartpapegaai?') laat Cha
bon aan zijn lezer over. De papegaai
noemt het 'Het treinlied'.
Voor de lezer wordt iets duidelijk.
Dat laatste geldt echter niet voor de
in het boek optredende personen.
Hoofdpersoon is een 89-jarige,
naamloze speurder. Sherlock Hol
mes? Zijn leeftijd stemt overeen en
ook zijn immense roem als speur
der. Vanwege die roem doet een
plattelandsrechercheur een beroep
op hem als een man is vermoord die
de papegaai van een Joodse jongen
probeerde te stelen. Er zijn heel wat
mensen die het op dat beest voor
zien hebben. Dit vanwege de myste
rieuze cijferreeksen die het telkens
reciteert. Nummers van geheime
Zwitserse bankrekeningen mis
schien. Of codes van de nazi's? On
der deze ogenschijnlijk lichtvoetige
whodunnit gaat een dieper verhaal
schuil. Chabon geeft dat gestalte in
een buitengewoon mooie stijl. (SdJ)
Een raadselachtige mengeling van
satire, boertige klucht en histori
sche roman. Dat is Jevgeni, het twee
de, geheel zelfstandige deel in de tri
logie Het vloekhout van de Vlaamse
Johan de Boose. De auteur volgt in
deze trilogie een stuk hout dat af
komstig zou zijn van het kruis waar
aan Jezus Christus genageld werd.
Terwijl het eerste deel Gaius zich af
speelde in de eerste eeuw na Chris
tus, maakt De Boose in dit tweede
deel een sprong naar het eind van
de veertiende eeuw. Net als in Gaius
heerst alom de overtuiging dat het
einde der tijden nabij is. Twee mon
niken, levensgenieter Jevgeni en de
plichtsgetrouwe Bogomil, zijn hun
geboortegrond Rusland ontvlucht
voor de Tataarse horden. Zij arrive
ren in het klooster van Ehinham in
het huidige Vlaanderen. Daar doen
zij de abt het verhaal van hun jaren
lange omzwervingen.
De Boose vertelt in bloemrijke taal
vol prachtige metaforen en door
spekt met historische feiten, maar
ook met verwijzingen naar de toe
komst. Zo blijkt de Hogerhand,
waar de abt regelmatig om raad
gaat, in het bezit van boeken van
Kafka, Sartre en andere denkers van
ver na 1390. Tussendoor vliegen de
lezer scabreuze passages om de
oren vol kots, poep en schandknaap
jes. De Boose toont zich een
jongleur met literaire genres en laat
de lezer verbijsterd achter. (SdJ)
Als ik door het raam kijk, zie ik
de liefde op haar mooist. Mijn
konijn Zwervertje knuffelt van
achter de tralies zijn pas opge
doken wilde vriendin. Vergeten zijn de
tunnel, de konijnenloungebank, de pe
terselie. Als ik vervolgens verder lees in
Privédomein van Ingrid Hoogervorst,
krijg ik de liefde op haar lelijkst te zien.
De nasleep, verbittering en wraak. Dat
zijn de niet zo edele drijfveren achter
dit boek. Een terugblik op het stuk gelo
pen huwelijk van haar en een andere au
teur. Ze verzwijgt zijn naam, maar laat
die schijnheilig genoeg
toch vallen in de noten.
Het gaat om Atte Jongs
tra en natuurlijk wordt
hij voor 100 procent
schuldig verklaard. 'Mijn
man heeft de grimmig
heid van een Russische
dictator', beweert ze.
Hoogervorst heeft haar
aanklacht trouwens goed
Ingrid op orde. Hij is begonnen,
Hoogervorst zo kan ze bewijzen, de
Privédomein riskante grens tussen pri-
Prometheus, vé en literatuur te over-
17,95 euro. schrijden door een ro
man aan hun prille hu
welijksgeluk te wijden.
Wat haar de vrijheid
geeft, enzovoorts. Ze
zwaait ook steeds met een hooghartig
klinkend mailtje van zijn hand. Pas hele
maal aan het eind wordt duidelijk dat in
feite zij de woorden 'ga weg' heeft ge
sproken.
Twee schrijvers in één huis, het heeft
vaak verschrikkelijke gevolgen. Bij Jongs
tra en Hoogervorst waren de rollen een
tijdlang duidelijk: hij de deftige letter
kundige van NRC Handelsblad, zij de
mevrouw van stukjes in De Telegraaf.
Maar toen kreeg ook zij ambities. Hij
leefde zijn jaloezie uit op haar romans.
Die ging hij niet gewoon lezen, maar
pakte meteen een rode pen: 'Kras! Kras!
De punt sneed in de tekst.' Je voelt als le
zer de pijn van die wrede rode strepen
en daarom voel je met Hoogervorst mee.
Ze overtuigt je ook met het fraaie op el
kaar aansluitende begin en slot. En dank
zij of ondanks haar woede schrijft ze
soms memorabele zinnen: 'Liefde be
gint in het lichaam, is de muziek van
het lichaam.' Maar na al die narigheid,
betrapte ik me erop te verlangen naar
een ander boek. Bijvoorbeeld over de zui
vere liefde volgens Zwervertje.
Met Schitterende ruïnes
schreef de Amerikaan Jess
Walter een ouderwetse
bestseller. „Maar eerst was
het een mislukking."
Vader Walter, een eenvou
dige arbeider bij een alu-
miniumfabriek in
Springdale, in de Ameri
kaanse staat Washing
ton, wilde wel betalen
voor de studie van zijn
zoon Jess. Maar hij verbond er twee
voorwaarden aan.
Jess moest minstens achten halen en
niemand zwanger maken. Aan de
toon waarop Jess Walter (48) dit ver
telt, is te horen dat het anders is gelo
pen. „Het werden zesjes en mijn
vriendin raakte zwanger. Op mijn 19e
was ik vader." Daar ging zijn droom
om schrijver te worden, vreesde hij.
Jess Walter werd journalist. Hij wist
het te schoppen tot finalist voor de Pu
litzer Prize, categorie non-fictie. Het
zou, in zijn beleving, nog gekker wor
den. Inmiddels was hij gescheiden. In
New York werd hij verliefd op een Ita
liaanse vrouw en zij op hem.
„Uiteraard wilde ze me Italië laten
zien en aan haar ouders voorstellen.
Ik werd verliefd op Italië. Het eten, de
romantiek en pleinen van 500 jaar
oud. Als toen de selfie al in de mode
was geweest, had ik er wel duizend ge
maakt." Het stel nam de trein naar
Cinque Terre, aan de kust onder La
Spezia. „Ik was 30. Het regende, het
was februari. We waren de enigen die
uitstapten. Maar in de ochtend was er
de zon. Ik gooi de houten blinden
open en daar was de Ligurische zee."
Elk ander woord is overbodig voor de
ze louterende ervaring die, zo bleek
in 2012, in een prachtige roman zou
uitmonden: Schitterende ruïnes. Jess
Walter heeft er, met veel tussenstops,
vijftien jaar aan gewerkt. En ook echt
met pauzes. Tussendoor publiceerde
hij de ene roman na de andere. Met
wisselend succes.
Schitterende ruïnes echter werd een
bestseller van jewelste. Wekenlang
nummer 1 op de bestsellerlijst van
The New York Times. „Voor mij was
het of ik een schoonheidswedstrijd
had gewonnen waarvoor ik me niet
had ingeschreven."
Miljoenen zijn er van verkocht, Jess
Walter wordt in 28 talen vertaald.
Schitterende ruines is een geweldige col
lageroman, waarin twee verhalen bij
elkaar komen. Het ene begint in Cin
que Terre, waar in 1962 een Ameri
kaanse actrice een kamer huurt in een
piepklein hotel in een kustdorp dat
op geen kaart te vinden is. Ze komt
uit Rome, waar de film Cleopatra
wordt opgenomen, met Liz Taylor en
Richard Burton. In het dorpje, Porto
Vergogna - de naam is bij wijze van
spreken groter dan het vlekje zelf -
weet de jonge Pasquale niet wat hem
overkomt als hij haar ziet.
Het andere verhaal speelt in deze tijd
en heeft Hollywood als decor. Een
oudere Italiaanse heer meldt zich in
Los Angeles. Hij is op zoek naar een
oude liefde uit 1962.
Jess Walter heeft de verhalen, heen en
weer springend in de tijd, in een
waaier aan stijlen opgeschreven. Er zit
een toneelstuk in, een hoofdstuk van
een roman die in hetzelfde hotelletje
is geschreven. Ook lezen we een
hoofdstuk uit de voor publicatie afge
wezen memoires van een filmprodu
cent. Een heerlijk mengsel. Of, zoals
Jess Walter het uitdrukt: „Alsof je
langs een vuilnisbelt loopt."
Het heeft zo moeten zijn, met zo'n
blik kijkt hij terug op de gefaseerde
totstandkoming van zijn roman. „De
evolutie van het boek vertelt bijna de
geschiedenis van het boek zelf. Ik
moest volwassener worden. De 31-jari-
ge die met het boek is begonnen, is
een andere man dan de 46-jarige die
het afrondde en de 48-jarige die er nu
over spreekt."
Gaandeweg is er veel van zijn eigen le
ven in geslopen. „Moeder die over
leed. Een kind het huis uit. Twee ande
re kinderen die geboren werden. Mijn
leven was zo gevuld met het leven
zelf. Dit boekreflecteert mijn leven",
zegt hij. Zijn zelfvertrouwen is enorm
gegroeid. „Ik ben minder bang voor
de tijd. Ik weet dat ik straks meer
weet dan nu."
met medewerking van Sonja de Jong
O* iAAl'kif OWOSStNG
Michael
Chabon
De laatste
oplossing
Vert. Gerda
Baardman
Anthos,
12,95 euro.
Johan de
Boose
Jevgeni
De Bezige Bij,
19,99 euro.
door Mario Molegraaf
door Tbeo Hakkert
Jess Walter: De 31-jarige die met dit boek is begonnen, is een andere man dan de 46-jarige die het
afrondde en de 48-jarige die er nu over spreekt" foto Hannah Assouline
Jess Walter
Schitterende
ruïnes
Vert. Nicolette
Hoekmeijer
Marmer,
19,95 euro.
