(0f het nu onder de Westerschelde
is of erover, het is en blijft vervoer'
Lieven de Leeuw
De ANWB zegt dat 5 5 procent
van de Zeeuwse provinciale
wegen niet veilig genoeg is
18 ZEELAND
VERKEERSVEILIGHEID
EP
vragen over
windmolens
donderdag
Waarom meer windenergie
In 2020 moet volgens Europese af
spraken 14 procent van de Neder
landse energieproductie duur
zaam zijn. Windparken op land
en op zee zijn cruciaal om dat
doel te behalen.
Hoe zit dat op land
Op land komen tal van windmo
lenparken. Bij elkaar leveren ze
6000 megawatt (stroom voor vier
miljoen huishoudens). De helft
van die molens komt te staan in
11 grote parken verspreid over het
land. De plek ervan is bepaald
door provincies en rijk samen. De
andere windmolens komen in
kleinere parken. Provincies bepa
len waar die komen.
Waar komen ze in Zeeland op land?
In Zeeland komt er een park rond
de Krammersluizen. Windpark
Krammer wordt 35 windmolens
groot. 31 stuks komen rond de
Krammersluizen te staan; de rest
bij de aansluiting van de Philips-
dam op de Grevelingendam. Het
windpark gaat aan 70.000 huis
houdens energie leveren. Verder
is een groot windpark gepland op
Goeree-Overflakkee.
En hoe zit het op zee
In het energieakkoord is afgespro
ken dat uiterlijk in 2023 4450 me
gawatt aan windvermogen op zee
moet staan. Dat zijn vele honder
den turbines die jaarlijks onge
veer 5 miljoen huishoudens van
elektriciteit kunnen voorzien.
Waar komen windparken op zee?
De discussie spitst zich toe op de
afstand van de parken tot de kust.
Centraal in die discussie is de 12
mijlszone: 22 kilometer van de
kust. Eerder is al bepaald dat bui
ten die 'lijn' parken kunnen ko
men voor de kust van Walcheren,
IJmuiden, Hollandse Kust en ten
noorden van de Waddeneilanden.
Een consortium van Zeeuwse be
drijven wil honderden turbines
bouwen voor de Zeeuwse kust.
Komen er ook dichter bij de kust?
Het kabinet onderzoekt momen
teel of er ook windparken op en
kele kilometers afstand van de
kust mogen komen. Windparken
ver weg zijn tot 280 miljoen euro
duurder in aanleg en onderhoud.
Een mogelijke plek is vlak voor de
kust van Schouwen-Duiveland.
Kijkje op het strand van Renesse
straks tegen windmolens aan?
Die kans is klein. Doordat het ge
bied voor de Schouwse kust ecolo
gisch zeer waardevol is, is het niet
aantrekkelijk om er windmolens
te bouwen. Ook is het verzet
groot. Schouwen roept dat 'de aan
tasting van het uitzicht op zee' ge
volgen heeft voor de recreatie.
Overigens klinkt in de Haagse
wandelgangen de volgende vraag:
als er geen windpark voor Schou
wen komt, is Zeeland dan nog
aantrekkelijk voor bedrijven die
windmolens op zee bouwen? Ook
dat is de vraag, omdat de meeste
parken in het noorden liggen.
MIDDELBURG - „Het zijn natuurlijk
de normen die de ANWB han
teert. Maar op zich is het goed dat
het uitgezocht wordt," zo reageert
gedeputeerde Kees van Beveren.
op de ANWB-cijfers over de ver
keersveiligheid op de provinciale
wegen.
'De minst veilige wegen krijgen 1
ster. Dat gaat op voor 3 procent
van de Zeeuwse provinciale we
gen. Iets veiliger, met twee ster
ren, is 52 procent van de Zeeuwse
provinciale wegen. Drie sterren
krijgt 41 procent van de Zeeuwse
provinciale wegen. Nog beter met
4 sterren, gaat op voor 3 procent
van de Zeeuwse wegen van de
provincie. En optimaal met 5 ster
ren is slechts 1 procent van de we
gen in Zeeland.
Van Beveren en de ANWB stre
ven naar 3 sterren voor alle provin
ciale wegen. Dat zou 99 miljoen
euro aan investeringen kosten, of
wel 5 miljoen de komende 20 jaar.
De wegen worden dan voorzien
van geleiderails, rammelstroken
en of extra rijstroken. Met onder
meer deze maatregelen vallen er
volgens de ANWB in die 20 jaar
640 minder verkeersdoden en -ge
wonden in Zeeland. Volgens Van
Beveren is een jaarlijkse investe
ring van 5 miljoen euro momen
teel echter politiek niet haalbaar.
De ANWB heeft de Zeeuwse we
gen volgens de zogenaamde Euro-
RAP methode beoordeeld. Die is
ontwikkeld op basis van interna
tionaal onderzoek naar verkeers
veiligheid. Door het toekennen
van sterren aan de wegen geeft
EuroRAP een indicatie van de
kans op een ongeval en de ernst
van de afloop voor auto-inzitten
den.
Dan gaat het over de breedte van
de rijstrook, de afstand van de
weg tot bijvoorbeeld bomen in de
berm, al of niet gescheiden rijstro
ken. Verder spelen zaken als snel
heid en verkeersintensiteit een
rol.
De ANWB toetst op deze manier
alle Nederlandse provincies. Zee
land is de vijfde in de rij en zit tot
nu toe qua resultaat een beetje op
MIDDELBURG - Hij gaat er maar in
beperkte mate over, maar David
Luteijn, voorzitter van de raad
van commissarissen van de NV
Westerscheldetunnel, kan zich
voorstellen dat het tunnelbedrijf
een rol gaat spelen in de exploita
tie van het fietsvoetveer Vlissin-
gen-Breskens.
„Dat is eerst en vooral een zaak
voor de aandeelhouder, de provin
cie Zeeland, maar betrokkenheid
bij het fietsvoetveer staat natuur
lijk niet ver van de kerntaak van
de NV Westerscheldetunnel. Of
het nu onder de Westerschelde
door is of eroverheen, het is en
blijft vervoer."
Samenvoeging van de Wester
scheldetunnel, de Sluiskiltunnel
en het fietsvoetveer Vlissin-
gen-Breskens kan naar de mening
van Luteijn leiden tot efficien-
cy-voordelen. „Als ik de cijfers zie
over de huidige exploitatie van
het fietsvoetveer, dan is natuur
lijk duidelijk dat deze veerdienst
nooit kostendekkend kan zijn. Er
zal altijd geld bij moeten. Maar
het lijkt me wel een boeiende uit
daging om de zaak zodanig op de
rails te zetten dat de kosten voor
de provincie niet hoger worden."
De voorzitter van de raad van
commissarissen onderstreept dat
de provincie, de enig aandeelhou
der, tot nu toe het uitgangspunt
hanteert dat de meeropbrengsten
van de Westerscheldetunnel wor
den gebruikt om de goeddeels vol
tooide Sluiskiltunnel te financie
ren. Daarbij is het streven de tol-
periode zo kort mogelijk te laten
duren en de tarieven zo laag mo
gelijk te houden. „Wat de eventue
le exploitatie van het fietsvoet
veer door de NV hiervoor bete
kent, is onduidelijk. De tol voor
de tunnel en het behoud van het
fietsvoetveer liggen gevoelig. In
Zeeuws-Vlaanderen en natuurlijk
ook in Provinciale Staten."
Een enkele keer kwam
ik hem nog wel eens te1
gen in de supermarkt,
op loopafstand van zijn
rijtjeshuis in Goes-Zuid. Dan
bespraken we leunend op onze
winkelwagentjes vluchtig aller
hande zaken: het weer, proble
men binnen zijn PvdA en ande
re kwesties in de Goese poli
tiek. Hoewel hij bijna vijfen
twintig jaar geleden vertrok als
wethouder, volgde Lieven Hu-
brecht de Leeuw (1922-2014) de
gebeurtenissen in het Goese
stadskantoor nog op de voet.
De laatste keer dat ik hem écht
sprak was meer dan zeven jaar
geleden, in november 2006.
Urenlang zaten we aan tafel en
vertelde hij hoe hij als jochié
van tien al in de gaten kreeg
dat de wereld oneerlijk in el
kaar steekt. In Goes (we heb
ben het over 1932) hield de
Oranjetrein halt, een oranje
treinstel waarin attributen van
het Koninklijk Huis werden ge
toond. Toegangsprijs: 25 cent
Dat kon er thuis niet vanaf; va
der Arjaen had geen gelukkige
hand van zakendoen en moe
der Fina kon derhalve slechts
met moeite de eindjes aan el
kaar knopen. Slot van het lied
was dat Lieven op school over
zijn sommen gebogen zat, ter
wijl zijn klasgenootjes zich ver
gaapten aan het koninklijk thee
servies. Niet zo vreemd dus,
dat Lieven de Leeuw de Paas-
heuvel beklom en met De Stem
des Volks 'De Socialistenmars'
en 'Eens komt de dag' aanhief.
In 1966 werd hij voor de PvdA
raadslid in Goes en zes jaar la
ter werd hij met slechts lagere
school en een paar vakbonds
cursusjes in zijn bagage wet
houder van volkshuisvesting
en ruimtelijke ordening. De
Leeuw leverde in de jaren ze
ventig en tachtig een belangrij
ke bijdrage aan de herinrich
ting ('we hebben veel moois tot
stand gebracht") van de Goese
binnenstad en was onder meer
verantwoordelijk voor de invul
ling van de nieuwbouwwijk
Goese Polder, een woonwijk,
waar hij zelf, bekende hij die
middag in november 2006 rui
terlijk, niet graag zou willen
wonen. Vandaag wordt Lieven
de Leeuw gecremeerd en
neemt Goes definitief afscheid
van een bevlogen bestuurder
en een beminnelijk man.
Willem van Dam
Voor meer columns: www.pzc.nl/columns
De Tweede Kamer spreekt van
daag over grootschalige windmo
lenparken op land en zee. Waar
zijn ze in Zeeland gepland en
waarom?
door Jeffrey Kutterink
door René Schrier
door Ben Jansen
i De Bernhardweg naast het Sloegebied. foto Lex de Meester
Provinciale weg
