Conflict Oekraïne dreigt religieus en
66 Bij sommigen
loopt het de
spuigaten uit Die
proberen 'n slaatje
uit oorlog te slaan
6 BUITENLAND
EERSTE WERELDOORLOG
500.000 soldaten stierven rond
leper, maar 100 jaar na de Eerste
Wereldoorlog viert de regio feest.
IEPER - Er is herinneringsbier en
er zijn gecertificeerde, authen
tieke granaten. Ook chocolade in
klaproosvorm, speelkaarten met
oorlogstaferelen en stroopwafels
met op de verpakking '4 original
WOi postcards inside'. Iedere on
dernemende Belg probeert een
graantje mee te pikken van de her
denking van 'den Grooten Oor
log'. Dit jaar worden 500.000 oor
logstoeristen in de westelijke
frontstreek verwelkomd. Ze be
zoeken er de tientallen oorlogsbe
graafplaatsen, ervaren in gerecon
strueerde sites zelf hoe het
(over)leven in de loopgraven en
tunnels moet zijn geweest of
speuren naar een voorouder in na
menregisters en op grafstenen.
Naar verwachting geven ze 50 mil
joen euro uit. Aan souvenirs, slag
veldsafari's, museumbezoek, eten
en slapen. En dat moet zo door
gaan tot 2018, als de Westhoek
een eeuw zal zijn bevrijd. Kassa!
In de voormalige frontliniestad
leper, die nooit door Duitse troe
pen werd ingenomen maar wel
volledig werd verwoest en met af
gedwongen Wiedergutmachungs-
geld heropgebouwd, lijkt de voer
taal dezer dagen Engels: Visit The
British Grenadier Bookshop! Twice
Daily Battlefield Tours! Fly over the
war area of the olden days!
Massaal hebben West-Vlamingen
bed and breakfasts geopend met
toepasselijke namen als The Pop
pies of de Charming Poppy, ver
wijzend naar de klaproos, die on
danks de bommen en granaten
koppig in de velden bleef bloeien.
De bloem werd door het gedicht
In Flanders Fields, van de Canadese
militaire arts John McCrae, hét
symbool van de oorlog. T-shirts
met poppyprint, sjaaltjes met
klaprozen, paraplu's in de vorm
van een klaproos, oorbelletjes,
pennen, onderzetters, hoedjes,
theedoeken, sleutelhangers, oven
wanten. Het ligt in de winkels.
Er is Poppies Gin in een kruikje
en wijndomein Zilver Cruys in
Boezinge maakt Wipers Poppy
Wine, een prikwijn met klaproos-
smaak met de naam Wipers Brut
en de likeur Wipers Time, refere
rend aan de loopgravenkrant
Wipers Times.
„Het zijn vooral Engelsen die de
souvenirs kopen en kinderen op
schoolreis", vertelt een winkelier
bij de Menenpoort, het monu
ment dat Britten in 1927 voor de
54.896 vermiste soldaten en offi
cieren van het Britse Gemenebest
bouwden. Ze verkoopt streekpro
ducten: kazen, chocola met hop
en regionale bieren. Ze wil per se
niet met haar naam in de krant.
„Ik heb veel gedonder met colle
ga's omdat ik kritiek heb op hun
prijzen. Bij sommigen loopt het
de spuigaten uit, die proberen
echt een slaatje uit de oorlog te
slaan", zegt ze verontwaardigd.
Toch staan er ook bij haar flesjes
Remembrance Beer van brouwe
rij Eutropius uit Heule en herden
kingsbier Passchendaele 14-18 op
de schappen.
De slag om Passendale in 1917
was 'de hel in de modder'. Voor
het eerst zetten de Duitsers toen
mosterdgas in. Duizenden Brit
ten, Australiërs en Canadezen
sneuvelden of raakten gewond. In
het In Flanders Fields Museum,
in de Ieperse Lakenhalle, liggen
primitieve gasmaskers. Omdat
het Britse leger Franstalige staf
kaarten gebruikte, kennen de En
gelsen het dorp dan ook als Pas
schendaele.
De familiebrouwerij Vanhonse-
brouck brengt Passchendaele
14-18 op de markt. Als er maar
wel vóór het drinken een minuut
je aan de gevallenen wordt ge
dacht. Het staat op het etiket:
Before opening a bottle of Passchen
daele, please hold a minute of silence
to commemorate who fell on the
battlefield.
Directeur-eigenaar Xavier Van-
honsebrouck geeft toe dat het een
commerciële zet is. „Maar ik zou
niet graag van lijkenpikkerij wor
den beschuldigd", zei hij in een
Vlaamse krant. „Ons bier draagt
de boodschap van de herinnering
aan die slag."
Ook in het In Flanders Fields Mu
seum ontkomt de bezoeker niet
aan commercie. Dolf en Annelies
van Beek uit Ridderkerk hebben
er geen probleem mee. „In de he
le wereld worden souvenirs ver
kocht, tot in de kerk toe", zegt
Dolf van Beek. Hij speurt in het
museumwinkeltje. „Kijk, dit
wordt het." Een speldje van de
Commonwealth War Graves Com
mission. „Die zet ik op mijn pet."
'Drievoudige moord
was afrekening*
De drievoudige moord afgelo
pen vrijdag in het Belgische
Wezet bij Luik was hoogst
waarschijnlijk een afrekening.
Dat meldden Belgische media
gisteren op basis van uitlatin
gen van het vrouwelijke slacht
offer, kort voordat ze stierf. Be
halve de vrouw werden haar
man, die bankdirecteur was,
en haar petekind (9) doodge
schoten. Volgens de vrouw zou
de schutter hebben geroepen:
„Herken je me nu? Herinner je
je wie ik ben?" Uit onderzoek
is gebleken dat het kind doelbe
wust werd doodgeschoten. Hij
werd twee keer getroffen.
'Italië koopt helft
minder JSF's'
De Italiaanse regering zet flink
het mes in de aanschaf van
Amerikaanse F35's, de Joint
Strike Fighter (JSF). Volgens
een geheim plan van het kabi-
net-Renzi wordt de helft min
der toestellen gekocht, 45 in
plaats van 90. Dat moet een
miljardenbesparing opleveren.
Het Italiaanse kabinet vreest
dat er minder compensatieor
ders komen als Italië minder
JSF's koopt. Dan zou een grote
fabriek die speciaal voor de JSF
voor meer dan 800 miljoen eu
ro is gebouwd in het Noord-Ita
liaanse Cameri, onrendabel
kunnen worden.
Eergisteren had een Krimse televi
siezender al een verbod uitgevaar
digd op het tonen van beelden
van Dzjemilev en van de huidige
leider van de Krimtataren, Refat
Tsjoebarov.
Waarom Rusland Dzjemilev, Oek-
raïens parlementslid, niet meer
op de Krim wil zien, is niet duide
lijk. Maar waarschijnlijk heeft het
onder meer te maken met de uitla
tingen die hij afgelopen weekein
de deed. Dzjemilev zei toen dat
hij vermoedt dat de Russische ge
heime dienst FSB uit is op nieu
we deportatie van Krimtataren.
Niet zoals in 1944, toen Stalin
hen met wagons en mitrailleurs
liet afvoeren wegens collaboratie
met Duitsland, maar door hen
het leven onmogelijk te maken.
Dat laatste zou al eind dit jaar wer
kelijkheid kunnen worden, als al
le Krimbewoners zich hebben
moeten laten registreren als inwo
ner van de Russische Federatie.
Wie dat niet doet, moet - net als
nu al het geval is voor iedere bui
tenlander - het land en dus de
Krim verlaten. De meeste van de
ongeveer 300.000 Krimtataren
zijn vanwege de Russische repres
sie in het verleden tegen de her
eniging van het schiereiland met
Rusland en willen geen registra
tie.
Intussen zijn al een paar duizend
Krimtataren van het schiereiland
vertrokken. Opvallend is dat het
vooral vrouwen en kinderen zijn
De leider van Krimtataren
is tot 2019 de toegang
tot Rusland en daarmee
tot de Krim ontzegd
ÏW, sa,
t,(OCOU!B
In leper woedt
slag om centjes
door onzè correspondent
Petra janbroers
Winkelier in leper die
liever anoniem blijft
Elke avond om 8 uur blazen bugelspelers van het Ieperse vrijwillige brand
weerkorps The Last Post onder de Menenpoort, foto Philip Vanoutrive/HH
Kleine foto's: In leper wordt volop verdiend aan de Eerste Wereldoorlog
met Belgische souvenirs als chocolade en bier. foto's Petra Janbroers
WEZET
ROME
door onze correspondent
joost Bosman
MOSKOU - Het conflict in Zuid-
oost-Oekraïne lijkt steeds meer
een religieus-etnische tintje te krij
gen. Gisteren ontzegde Moskou de
voormalige leider van de Krimtata-
ren, Moestafa Dzjemilev, tot 2019
de toegang tot Rusland en daar
mee automatisch tot de Krim.
Dzjemilev was op weg van het
schiereiland naar de Oekraïense
hoofdstad Kiev.
