Andrés Neuman
bang voor Elena
BOEKEN 47
Met Elena, in zijn roman Stil
le sprekers, creëerde de Ar
gentijnse schrijver Andrés
Neuman een uitzonderlijke
vrouwenfiguur.
Hij schaamde zich diep
toen hij het zich reali
seerde. Nu hij erover
vertelt, is de schaamte
zo weer terug op de
wangen van Andrés
Neuman (36). „In mijn
eerste aantekeningen voor de roman
kwam geen vrouwelijk personage
voor." Bijna onvoorstelbaar. Want met
Elena, de vrouw en moeder in zijn ro
man Stille sprekers, heeft Andrés Neu
man een van de meest indrukwek
kende vrouwelijke romanfiguren van
de laatste jaren geschapen.
Elena blijft thuis achter wanneer haar
man Mario op reis gaat met hun zoon
Lito. De jongen weet niet dat zijn va
der terminaal ziek is en de reis maakt
nu het nog kan. Altijd heeft Mario zich
voorgenomen met zijn zoon op pad te
gaan, want dat is wat vaders doen.
Maar hij moet eerder dan hij had ge
wild. Aan de vrouw en moeder had
Neuman niet gedacht.
„Ik ging mee in de belachelijke manne
lijke traditie dat de man de held moest
zijn terwijl de vrouw thuis zat. Ik had
de man bedacht. Op reis met zijn zoon.
De eerste reis van de jongen, de laatste
van de vader. Iemand komt aan, ie
mand gaat weg. Toen pas besefte ik hoe
beperkt mijn blik was. Ik had de man
nen op reis gestuurd: de Odysseus-my-
the. Maar bij die mythe hoort dat Pene
lope twintig jaar op hem wacht. Ik was
de vrouw vergeten."
Met een glimlach: „Penelope heeft er
voor gezorgd dat ik toen pas aan mijn
roman kon beginnen. Zij wilde de
hoofdrol. Ik realiseerde me dat dit de ro
man van Penelope zou zijn en niet van
Odysseus."
Het bood hem mogelijkheden. „Ik kon
spelen met de rol van Penelope. Er is al
tijd geschreven dat zij Odysseus trouw
was en alle avances afwees, maar is dat
wel zo? Ik kon het tegenspreken. Mis
schien had ze wel zinderende affaires
en hoopte ze helemaal niet dat Odys
seus terug zou keren." Hij gaf haar een
naam die is afgeleid van een andere my
thologische vrouw, Helena.
Elena blijft in wanhoop en pijn achter.
Ze zoekt in boeken naar antwoorden
en troost. Ze begint een zeer rauwe,
seksuele relatie met haar huisarts.
Andrés Neuman laat Elena, Mario en Li
to om en om het verhaal uit eigen waar
neming vertellen. Maar Elena komt het
meest aan het woord. „Vanaf het mo
ment dat ik haar een stem gaf, werd ik
totaal door haar overdonderd. Ze eiste
de helft van het boek op. Ik was onder
de indruk van haar kracht."
Maar er was nog een kracht die hij her
kende: die van de fictie. „Ik zag: hierom
bedenken wij personages. Om hen de
dingen te laten zeggen die we zelf niet
durven te zeggen. Veel mensen denken
dat voor de meest intieme onderwer
pen fictie niet voldoet. Omdat het alle
maal niet waar gebeurd is."
Hij heeft recht van spreken. Neuman
heeft voor langere tijd eerst zijn vader
en daarna zijn moeder verzorgd. „Ik
schreef opeens zoveel gevoelens en
ideeën op die ik had ervaren tijdens
die periodes. Ik zag Elena openlijk din
gen zeggen - ook harde, gruwelijke -
die ik had willen zeggen, maar niet zou
durven. Terwijl ze eerder mijn tegen
pool lijkt. Ik was bang voor deze
vrouw. 'Wat zeg ze nu toch?' vroeg ik
me vaak af. Ze is krachtig. Maar ze
toont ook haar breekbaarheid. In seksu
ele zin, over haar familie, haar baan,
haar lelijkheid. Ze voelt zichzelf lelijk.
Tegelijkertijd doet de confrontatie met
een ziek lichaam haar beseffen hoe rela
tief lelijkheid is. Een beetje overge
wicht is eerder een teken van gezond
heid. Je lichaam heeft te veel van alles,
terwijl een uitgemergeld lichaam van
alles te weinig heeft. In de affaire die ze
heeft met een niet voor de hand liggen
de minnaar, herleest ze haar eigen
lichaam. Ziekte is voor haar een ver
schrikkelijke school, maar een goede."
Neuman benadrukt de verzorgende rol
van Elena. „In veel literatuur, denk aan
De dood van Ivan lljitsj van Tolstoj,
hoort het lijden exclusief bij de zieke.
De verzorgende lijdt ook, maar dat
krijgt heel weinig aandacht. Dat maakt
het rouwen bij de nabestaanden later
moeilijker. Een deel van het probleem
bij iemand verliezen is dat we het lij
den van de verzorgende ontkennen."
De Argentijn Andrés Neuman (1977) is
een van de nieuwe schrijvers van La
tijns-Amerika. Stille sprekers is de twee
de roman van zijn hand die is vertaald.
Een totaal ander boek dan het eerste,
De Eeuwreiziger. Dat leek een histori
sche roman: spelend in het Europa van
de late Romantiek, de tijd van ETA,
Hoffmann en Joseph van Eichendorff.
Aangezien Andres Neuman nog meer
romans heeft geschreven die niet zijn
vertaald, evenals verhalen en poëzie, is
de vraag welke van de romans represen
tatiefis voor zijn werk. „Ik wil geen for
mules herhalen. Schrijven is jezelf te
genspreken. Literatuur is de kunst van
het niet weten wat je gaat zeggen tot je
het opschrijft. Je schrijft om te denken.
Als de boeken van een schrijver veel op
elkaar lijken, noem ik dat geen stijl, dat
noem ik luiheid."
ZATERDAG 19 APRIL 2014
door Theo Hakkert
Andres
Neuman
Stille sprekers
Vertaling
Corrie Rasink
Athenaeum -
Polak Van
Gennep,
17,50 euro.
Andres Neuman foto Daniel Mordzinski
Vis a Vis bij
Palladio buitenmeubelen. Schouwersweg 7. 4451 HS Heinkenszand. 0113 215838. binnenuit.nl
Ontdek de nieuwe collectie Vic a Vis
van Tribu bij Wlladio buitenmeubelen
De adviseurs van Palladio kunnen u
helpen bij de juiste keuzen buiten-
meubelen, Öe stoften. Meuren en het
materiaalgebruik. Palladio helpt u me
het realiseren van een prachtig terras
De Vis a Vis lounge sofa van Tribu is ontworpen door de bijzondere designer Piergiorgio Cazzaniga. De meubelen hebben als basis een teakhouten platvorm in
de hoogste kwaliteit wat gecombineerd is met weerbestendige all-weather kussens. Een zeer uitgebreide serie modules kunnen in deze collectie gecombineerd
worden waardoor je je persoonlijke lounge sofa creërt zo groot als je wilt. Deze set van Tribu is slechts een voorbeeld, maar wil je nog meer mogelijkheden
bekijken, kom dan gerust eens een bezoekje nemen in onze showroom. Voor nog meer comfort en sfeer zijn er uiteraard rugkussens en sierkussens beschikbaar.
van 10.00 -17.00 uur
