Partij
Jokowi is
het grootst
66 Waarom zouden
we nog gaan
stemmen als we
er niets voor
terugkrijgen
66 Max Havelaar had
ook geconcludeerd
dat Jokowi de zorg
van bevolking als
eerste plicht ziet
8 BUITENLAND
INDONESIË
Stemmen voor
een rijstmaaltijd
of volgens de
wijze lessen van
Max Havelaar.
REPORTACE
JAKARTA/CISEEL - Het stemlokaal
in de wijk Ciputat is net een
veemarkt waar de partij wint die
het hoogste bedrag biedt. Partij
medewerkers scharrelen er met
stapels envelopjes rond. Iedereen
weet wat ze te bieden hebben.
Met geld proberen ze op het laat
ste moment nog zo veel mogelijk
stemmen van kiezers te kopen.
De Indonesiërs die vanochtend
naar het stemlokaal zijn gekomen
weten dat. Buiten op de 'markt'
kijken ze wat de politieke partijen
en hun kandidaten hen nog meer
te bieden hebben.
Er staan dozen met Indo Mie, zak
jes kant-en-klare Indonesische
pasta, kleding en sluiers voor de
vrouwen. Niemand trekt zich wat
aan van het verbod op stemmen-
koperij, waar vier jaar gevangenis
straf en een fikse geldboete op
staat. „Waarom zouden we nog
gaan stemmen als we er niets
voor terugkrijgen", zegt Taufik.
Hij verwoordt het standpunt van
de meerderheid van de Indone
siërs. Als vanouds verwacht hij
een envelopje aan te treffen in
zijn stembiljet.
Voordat Mariah samen met haar
man en twee grote kinderen haar
stem uitbrengt, onderhandelt ze
eerst met de partijen over het be
drag dat ze bieden. „Zo tussen de
15.000 en 50.000 roepias (tussen
de 1 en 5 euro)", vertelt ze triom
fantelijk. Dat is al weer 5.000 roe
pias meer dan vijfjaar geleden.
Met 15.000 roepias kan ze een
royale rijstmaaltijd met kip en
groente eten bij de warung, het
straatrestaurant.
De Indonesische organisatie Cor
ruption Watch (ICW) probeerde
voorafgaand aan de verkiezingen
de Indonesiërs in televisiefilm
pjes uit te leggen dat volgens de
spelregels van eerlijke verkiezin
gen je geen cadeautjes of geld van
partijen mag aannemen. Maar die
boodschap is, tot grote frustratie
van de ICW-onderzoekers, niet
overgekomen. Gezien de astrono
mische bedragen die de partijen
aan hun verkiezingscampagnes
uitgaven, met aan kop de zestien
miljoen dollar van Prabowo's Ge-
rindra partij, lijkt de stemmenko-
perij juist verder te zijn toegeno
men.
Bij het stemlokaal in Ciputat be
grijpen de kiezers ook niet zo
goed waar Corruption Watch
zich eigenlijk zo druk om maakt.
Politici stelen zelf voor miljarden
dollars. Mariah heeft net een doos
mie gekregen. „Van de partij van
Wiranto (de voormalige opperbe
velhebber onder president Soehar-
to)", zegt ze lachend. Ze vindt dat
er geen sprake is van fraude, want
ze gaat toch niet op hem stem
men.
Als Mariah het stemlokaal uit
komt, vertelt ze dat het Gerindra,
de Beweging Groot Indonesië,
van de gepensioneerde generaal
en ex-schoonzoon van Soeharto
Prabowo Subianto is geworden.
Eerder deze week beweerde ze
nog te kiezen voor de Strijdende
Democratische Partij, de PDI-P,
van Jokowi, de populaire gouver
neur Joko Widodo van Jakarta. „Ie
dereen in dit stemlokaal heeft op
Prabowo gestemd. Dan moet ik
dat toch ook", verontschuldigt zij
zich.
Ze laat de inhoud van haar enve
lopje zien: 50.000 roepias, het
hoogste bedrag. Maar wil ze ook
werkelijk dat ex-generaal Pra
bowo president wordt? Als com
mandant schond hij onder het re
gime van Soeharto op grote
schaal de mensenrechten. Op
9 juli, als Indonesië een nieuwe
president kiest, dan stemt ze op
Jokowi, weet ze nu echt heel ze
ker.
Jokowi is anders dan andere politi
ci. Hij geeft veel Indonesiërs het
gevoel dat ze met hem wel iets te
kiezen hebben. Hij heeft in tegen
stelling tot veel andere politici
een 'schoon' imago. Ook staat hij
erom bekend dat hij bij de 'gewo
ne' mensen komt kijken en een
praatje met ze maakt, wat in Indo
nesië erg bijzonder is. Maar wat
doet Mariah als Prabowo straks
weer met een zak geld komt? Ze
haalt haar schouders op en loopt
lachend weg.
Hoe anders verloopt de stemming
in het dorpje Ciseel dat op twee
uur lopen in de bergen van de
West-Javaanse provincie Banten
ligt verstopt. Het smalle, modderi
ge bergpad erheen voert langs die
pe ravijnen, over steile heuvels en
bruggetjes die op instorten staan.
Vreemdelingen komen niet in dit
geïsoleerde dorp. Behalve tijdens
verkiezingstijd. Dan zien de bewo
ners, tot grote hilariteit, de zwe
tende en puffende partijkandida
ten hun dorpje binnenstrompe-
len met partijvlaggen, stickers en
T-shirtjes. Voor het dorpshoofd is
er altijd een speciale hadiah, een
zakje met geld. Nadat hij zijn dui
ten had geteld, drong hij jaren
lang het hele dorp zijn stemad
vies op.
Maar vandaag, voor het eerst in
de geschiedenis, luisteren de in
woners niet meer naar hem.
De nieuwe docent Ubai Muchtar
(33) van het dorpsschooltje heeft
de inwoners de ethische kant van
politiek uitgelegd. Als lesmate
riaal gebruikte hij Max Havelaar
van Multatuli. Het is het pseudo
niem van de koloniale, Nederland
se ambtenaar Eduard Douwes
Dekker die 150 jaar geleden de
strijd aanbond tegen de corruptie
in dit gebied. Ubai Muchtar heeft
de dorpsbewoners uitgelegd dat
je zou moeten stemmen op de
kandidaat, die je volgens Max Ha
velaar zal beschermen tegen de
hebzucht van de heersende regen
ten.
De grootste verliezer in Ciseel is
in ieder geval nu al de corrupte
gouverneur Ratu (koningin) Atut
van de Golkar partij, de politieke
machine van de voormalige presi
dent Soeharto. Ratu Atut roofde
met haar familie de budgetten
van onderwijs en gezondheids
zorg in de provincie Banten leeg.
In Ciseel moeten zwangere vrou
wen en zieke kinderen, net als tij
dens de koloniale periode, nog
steeds met draagdoeken over het
glibberige bergpad gedragen wor
den. Het dorp stemt op de partij
van Jokowi. Een man die zich
vooral bekommert om de armen
in de samenleving. „Max Havelaar
zou ook terecht hebben geconclu
deerd dat deze Jokowi de vaderlij
ke zorg van de bevolking als zijn
eerste plicht ziet", aldus docent
Ubai Muchtar.
JAKARTA - De partij PDI-P van de
razend populaire presidentskandi
daat Joko Widodo is volgens de
eerste resultaten met ruim 19 pro
cent van de stemmen het grootst
geworden.
Toch is die overwinning minder
groot dan gedacht. Het was de ver
wachting dat de PDI-P meer zou
profiteren van de populariteit van
Jokowi, zoals gouverneur van Ja
karta Widodo in de volksmond
heet. Hij beloofde de kiezers een
meer 'op mensen' gericht rege
ringsbeleid in een land waar nog
steeds meer dan honderd miljoen
mensen minder dan 1,50 euro per
dag verdienen.
De regerende Democratische Par
tij van president Susilo Susilo
Bambang Yudhoyono bleef fors
achter, met 7,7 procent van de
stemmen.
In totaal mochten zo'n 187 mil
joen Indonesiërs gisteren hun
stem uitbrengen. Ze stemden niet
alleen voor het 560 zetels tellende
nationale parlement, maar ook
voor 19.000 zetels in de regionale
parlementen.
De uitkomst van deze verkiezin
gen is ook bepalend voor wie er
straks mogen meedoen aan de
veel belangrijkere presidentsver
kiezingen in juli.
Stembiljet
Medewerkers van een stembureau in Semarang op Java zijn begonnen met het tellen van een deel van de 187 miljoen stemmen, foto Bayu Pamungkas/HH
door onze correspondent
Wilma van der Maten
Kiezer Taufik in Jakarta
Onderwijzer Ubai Muchtar
