'Overheid
niet voor
iedereen
bereikbaar*
Idee voor dierenrecht in Grondwet
Kwaliteit moet leidend zijn, niet de kosten van de zorg
6 BINNENLAND
1C O 'aar Kon'n'<r'i'<
Hartstikke handig, al die over
heidssites van tegenwoordig. Wie
een vergunning of uitkering wil
aanvragen hoeft de deur niet
meer uit: kwestie van een formu
lier invullen op internet.
Maar wat als je er online niet uit
komt? De Nationale Ombudsman
neemt het in zijn jaarverslag op
voor burgers die verdwalen in een
woud van webformulieren en er
maar niet in slagen hun probleem
aan een 'echt' mens voor te leg
gen. Hun aantal stijgt en dat is
zorgelijk, meent waarnemend om
budsman Frank van Dooren. „Er
dreigt een tweedeling te ontstaan
tussen burgers die wel in staat te
zijn te communiceren met de
overheid en degenen die dat niet
kunnen. Er moet meer persoon
lijk contact komen en meer maat
werk in bijzondere gevallen."
Dit geluid van de Ombudsman is
niet nieuw: ook in voorgaande ja
ren gaf hij af op de 'onmenselijke'
overheid. Maar de kracht van een
boodschap zit 'm in de herhaling.
Afgelopen jaar waren het onder
meer deurwaarders die burgers
tot wanhoop dreven. Zij weiger
den de beslagvrije voet te verrui
men, waardoor er te weinig geld
overbleef om van te leven. 'Begin
maar een procedure', was het aan
vankelijke antwoord van de deur
waarders. Pas na tussenkomst van
de Ombudsman kwam er schot
in de zaak.
Ook de fraudeaanpak van de over
heid slaat door, meent de Om
budsman: één verkeerd ingevuld
formulier en de boete ligt al in de
bus. 'Een vergissing is geen frau
de', is zijn conclusie.
Een verkeerd ingevuld
webformulier is
geen fraude
Tijdens het symposium 'Grond
wet: ballast of baken?' mogen de
vijf finalisten van de Grond
wetstrijd morgen in Den Haag
ideeën presenteren, die in hun
ogen een goede aanvulling van de
Grondwet, die dit jaar 200 jaar be
staat, zouden zijn. Van den Berg
is blij dat er niet alleen juristen
hebben meegedaan. „Ook men
sen die er niet in geoefend zijn,
hebben gelukkig de moed gehad
om voorstellen in te sturen."
Het valt Van den Berg op dat ver
uit de meesten van de ruim hon
derd deelnemers zich hebben ge
richt op de grondrechten van bur
gers. Ook finalisten Frank de Win
ter en Corné Boerman, beiden
masterstudent bestuurskunde
aan de Radboud Universiteit in
Nijmegen. Zij willen een wette
lijk grondrecht voor klokkenlui
ders. „Momenteel is het slecht ge
regeld voor die groep", vindt Boer
man. „Wij zeggen met dit grond
recht: wij waarderen wat jullie
doen en willen jullie bescher
ming bieden." De Winter en Boer
man willen vastleggen dat ieder
een het recht heeft een misstand
openbaar te maken voor zover het
publieke belang ermee is gediend.
„Een misstand kan bijvoorbeeld
het overtreden van een wettelijk
voorschrift zijn. Al wil dat niet
zeggen dat bij elke overtreding
van dat voorschrift ons artikel in
beeld komt", vertelt Boerman.
„Zo is het bijvoorbeeld een wette
lijk voorschrift dat iedere werkne
mer recht heeft op een pauze.
Maar als iemand een keer een pau
ze moet overslaan, mag je dat niet
aan de grote klok hangen. Het
moet wel proportioneel zijn."
Het is moeilijk om precies aan te
geven waar die grens ligt, maar de
regels in de Grondwet zijn nu een
maal vaag geformuleerd, bena
drukt Boerman. „Neem het recht
op vrijheid van meningsuiting.
Waar houdt dat op?"
Het tweede punt in het artikel
van de twee studenten is dat er
eerst een interne procedure moet
worden gestart. „Je moet de zaak
eerst in je eigen bedrijf proberen
aan te kaarten. Dat is de koninklij
ke weg. Deze voorwaarde vervalt
alleen in gevallen dat tevoren vast
staat, dat het zinloos is. En tot slot
vervalt het grondrecht voor klok
kenluiders als de vrijheid van de
staat en/of zijn inwoners in ge
vaar is. Dat kan het geval zijn bij
bepaalde defensiegeheimen."
De vier andere voorstellen die de
finale hebben gehaald, gaan over
het invoeren van een burgereed
voor alle Nederlanders die leidt
tot actief burgerschap, over het in
voeren van een grondrecht voor
dieren, over het invoeren van de
soevereiniteit van het volk en
over een aanpassing van de proce
dure voor een herzieningen van
de Grondwet.
De laatste algemene herziening
van de nu jarige grondwet dateert
van 1983. Van den Berg: „Toen is
de Grondwet heel erg versoberd,
waardoor allerlei dingen er niet
expliciet in staan, zoals de begrip
pen 'democratie' en 'rechtsstaat'.
Ook over de scheiding van kerk
en staat kom je niets tegen. Nieu
we Nederlanders geven we de
Grondwet. Leuk, maar de inlei
ding die daarbij nodig is, is langer
dan de Grondwet zelf, dus dan
heb je er weinig aan."
Niettemin, zegt Van den Berg, is
het een heel belangrijk werk. „Al
is het wel meer een beginselver
klaring dan een document dat dui
delijk maakt wat de waarden van
ons land zijn. Het mag van mij al
lemaal wel iets concreter."
Dat zijn twee belangrijke conclu
sies uit het gisteren gepresenteer
de rapport 'Evaluatie Zorgstelsel'
van drie onderzoekers van de
Erasmus Universiteit Rotterdam
(EUR). Het rapport verschijnt
acht jaar na de invoering van het
huidige zorgstelsel.
Belangrijkste probleem in de hele
zorgsector vormen de kosten. In
de huisartsen-, apothekers- en zie
kenhuiszorg zijn die inmiddels re
delijk onder controle, maar voor
de geestelijke gezondheidszorg en
de langdurige zorg voor ouderen
en chronisch zieken geldt dat nog
lang niet. Een 'reparatie' is nodig
om het stelsel overeind te hou
den, aldus de onderzoekers. Want
op zich deugt het Nederlandse
systeem. Uit internationale verge
lijkingen blijkt steevast dat ons
zorgstelsel een der beste, zo niet
het allerbeste, van de wereld is.
Nu per 1 januari een groot deel
van de zorg voor thuiswonende
ouderen vanuit de AWBZ naar de
Zorgverzekeringswet gaat, moet
voorkomen worden dat zorgverze
keraars geconfronteerd worden
met miljoenenverliezen. Dan
komt de kwaliteit van zorg pas
echt in gevaar. Voorzitter Pieter
Hasekamp van Zorgverzekeraars
Nederland bepleitte daarom giste
ren op een congres in Den Haag
dat de overheveling voor de zorg
verzekeraars risicoloos moet verlo
pen. Het gaat dan om 4 miljard eu
ro, die als bruidsschat vanuit de
AWBZ mee moet worden gege
ven aan de verzekeraars.
Die zorgverzekeraars kijken so
wieso te veel naar de kostenkant
en te weinig naar de kwaliteit,
vinden de EUR-rapporteurs. Dat
moet veranderen en een systeem
om de kwaliteit te meten is daar
bij onontbeerlijk. Naast zorgverze
keraars en zorgverleners, moeten
ook de overheid en patiëntenver
tegenwoordigers een rol krijgen.
Nu met ziekenhuizen afspraken
zijn gemaakt over het aantal be
handelingen dat jaarlijks wordt
vergoed ('volume van de zorg'),
worden de kosten steeds beter be
heersbaar. Al zal dat mogelijk tot
wachtlijsten leiden, zei ook be
stuurder Ab Klink van zorgverze
keraar VGZ gisteren. Daardoor ko
men patiënten in de kou te staan.
Voorkomen moet worden dat de
kwaliteit van zorg bij het beheers-
baar maken van de kosten het
kind van de rekening wordt.
Wat is er tegen om zorgverleners
te belonen voor een topprestatie?
Het Nederlandse systeem werkt
zo (nog) niet. Hier geldt nu nog
een standaardbehandeling als
voorwaarde voor vergoeding. Als
je elders beter wordt behandeld,
staat daar in principe hetzelfde be
drag tegenover. Er is veel voor te
zeggen voor de beste behandeling
een toptarief te bieden en dat als
norm te hanteren. De dokter die
minder goed presteert, krijgt min
der vergoed. Dat daagt zorgverle
ners uit het beste uit zichzelf te
halen. Bovendien zijn dan de posi
tie van de patiënt en de kwaliteit
van zorg leidend, en niet langer
de prijs.
door Laurens Kok
Eén van de ideeën uit de Grondwetstrijd is een grondrecht voor klokkenluiders, zoals Ad Bos (midden) van de bouwfraude, foto Marco Okhuizen/HH
DEN HAAG - De Nationale Ombuds
man slaat alarm. Lang niet elke bur
ger slaagt er nog in te communice
ren met de overheid. De digitale
kloof groeit.
Nationale Ombudsman
door Dick Hofland
DEN HAAG - Joop van den Berg
noemt de Grondwet wel eens spot
tend een juristenbreiwerkje. „Om
dat het alleen interessant is voor
vakmensen", zegt de oud-senator
en PvdA-ideoloog, tevens bedenker
van het begrip 'Haagse kaasstolp'.
Dezer dagen is hij voorzitter van
de jury die de inzendingen heeft
beoordeeld voor de Grondwet-
Strijd.
200 jaar Grondwet en
worden samen ge
vierd. Dit weekend
vooral in Den Haag.
Q De laatste algemene
Q 4 herziening van de
Grondwet dateert van
1983. Toen is de wet
heel erg versoberd.
door Patilus Smits
ROTTERDAM - De gezondheidszorg
moet transparanter. Voor de behan
delingen in ziekenhuizen is snel
een systeem nodig om de resulta
ten van ingrepen af te kunnen zet
ten tegen de kosten. En om oude
ren langer thuis te kunnen laten
wonen, moet een adequaat finan
cieringsmodel worden ontwikkeld.
Wat is er tegen om zorgver
leners te belonen voor een
topprestatie? Het systeem
hier werkt zo (nog) niet
