1700-1850 1850-2000
1747: Inval van de Fransen in
Staats-Vlaanderen, Zeeland stelt een
Oranje prins aan tot stadhouder en
verbindt zich daarmee (opnieuw)
aan het Huis van Oranje, begin van
de economische en demografische
neergang van Zierikzee als eerste van
de drie grote Zeeuwse steden. De
Zeeuwse landbouw begint aan een
opbloei.
1795: Totstandkoming Bataafse Repu
bliek. Deze heeft grote gevolgen voor
de stedelijke handelseconomie en het
politiek bestuur van Zeeland. Aan de
scheepvaart over de Schelde worden
geen beperkingen meer gesteld, Zee
land verliest de daarmee verbonden
economische voordelen. Bovendien
wordt de VOC - welvaartsbron voor
Middelburg - genationaliseerd en la
ter opgeheven. Onder meer als ge
volg daarvan treedt economisch ver
val van Middelburg en Vlissingen in
en vertrekt een groot deel van de be
volking uit die steden. Het politiek
bestuur wordt een volksvertegen
woordiging.
Het platteland is voor het eerst (voor
korte tijd) in het provinciaal bestuur
vertegenwoordigd. Katholieken krij
gen meer rechten en vrijheden.
In de daaropvolgende periode wor
den belangrijke maatschappelijke her
vormingen doorgezet, onder meer
wat betreft onderwijs en belasting
stelsel.
1798: Zeeland verliest zijn soevereini
teit; de intrede in de eenheidsstaat,
waarin alle provincies zijn onderwor
pen aan het centrale landelijk gezag,
is een feit.
1809/1810: Invasie van de Engelsen
op Walcheren in 1809 zou leiden tot
ingrijpen Napoleon en inlijving van
de Zeeuwse eilanden bij het Franse
keizerrijk. Staats-Vlaanderen was dat
al sinds 1796.
De bevolking komt onder grote druk
te staan, maar er worden ook belang
rijke hervormingen op het terrein
van administratie, bestuur en recht
spraak doorgevoerd, die ook na de
Franse tijd hun betekenis hebben ge
houden.
1814: Zeeland gaat deel uitmaken van
het Koninkrijk der (Verenigde) Ne
derlanden, Zeeuws-Vlaanderen
wordt aan het grondgebied van Zee
land toegevoegd, daarmee krijgt de
provincie zijn huidige vorm.
1868-1873: Aanleg spoorlijn Bergen
op Zoom - Vlissingen en kanalen
door Zuid-Beveland en Walcheren,
afdamming Kreekrak en Sloe. Mid
den-Zeeland krijgt behoorlijke ver
bindingen met Duitsland, wat ook de
handel met Engeland stimuleert en
de koixist van vroege 'badgasten' en
kunstenaars naar de kust.
1911: Franse industriëlen besluiten in
Sluiskil een cokesfabriek te vestigen,
een belangrijke stap in de opbouw
van het industriële complex in de
Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone. Deze
ontwikkeling werd mogelijk gemaakt
door de aanleg van het Kanaal van
Gent naar Terneuzen in de vroege ne
gentiende eeuw.
1944: Zeeland wordt zwaar getroffen
als oorlogsgebied. De wederopbouw
die volgt, maakt dat de werkloosheid
door mechanisatie in de landbouw
niet zo hoog is als in andere platte
landsregio's met weinig industrie. Te
gelijkertijd betekent de nieuwbouw
een vorm van modernisering voor de
getroffen regio's.
1953: De Watersnoodramp leidt
tot een herbouwimpuls en tot het
Deltaplan. De noord-zuid verbindin
gen worden door de dammen sterk
verbeterd, wat aan alle sectoren ten
goede komt. Noord-Zeeland is niet
meer geïsoleerd. Ook de Zeelandbrug
(1965), een initiatief van het provin
ciebestuur, draagt daaraan bij.
1959: De regering wijst Terneuzen,
Goes, Zierikzee en Sint-Maartensdijk
aan als ontwikkelingskernen waar in
dustrievestiging op premies kan reke
nen. Vooral Terneuzen wordt met de
komst van DOW (1965) een succes.
Tegelijk ontwikkelt het Sloe zich tot
een zeehaven- en industriegebied.
De in 2003 in gebruik genomen Wes-
terschelderunnel verbindt de Kanaal
zone en het Sloegebied. Tegelijk met
de ingebruikname van de tunnel wor
den de autoveerdiensten over de Wes-
terschelde opgeheven. Met een leng
te van 6,6 kilometer is de Wester-
scheldetunnel in Nederland de lang
ste voor wegverkeer.
WOENSDAG 26 MAART 2014 ZICHT OP ZEELAND 5
in twintig jaartallen
Delfspade gebruikt bij
de meekrapteelt.
Stemkastje uit Goes,
eind achttiende eeuw.
Porseleinen bord met
kaart van Zeeland, 1822. Hierop is
goed te zien dat het voormalige
Staats-Vlaanderen nu deel uitmaakt
van de provincie.
De cokesfabriek in Sluiskil begon in
1913 op initiatief van Lotharingse ij
zer- en staalfabrikanten. In 2000
werd de fabriek gesloten. De foto is
gemaakt in 2013, toen de laatste res
tanten van de fabriek werden ge
sloopt.
Affiche van de Stichting Hulpactie
Scheldemonden die in 1946 geld
inzamelde voor het herstel
van West-Zeeuws-Vlaanderen en
Walcheren.
Evacuatie tijdens de watersnood van
1953 in de omgeving van Stavenisse.
Foto Ed van Wijk/Nederlands
Fotomuseum
