Zijn ouders waren blind. Misschien daarom dat
gitaarbouwer Sjak Zwier zo goed zijn weg
kan vinden in de donkere onderwaterwereld.
32 ZEELAND
SJAK ZWIER, GITAARBOUWER
Zijn eerste duik was in het Veer-
se Meer.
„Erwtensoep dus. En dan ook
nog eens op een plek waar je
gelijk de modder indook, waar
je helemaal niks zag", zegt Sjak
Zwier. Voor veel mensen zou
dat een beangstigende ervaring zijn. Zo niet
voor de toen vijftienjarige Zwier, van jongsaf
aan gefascineerd door de onderwaterfilms van
Jacques Cousteau. Op vakantie aan het IJssel-
meer - 'Volgens mij kon ik nog niet eens
zwemmen' - ging hij aan de haal met de
zwemvliezen en snorkel van een ander kind.
„Die eerste duik, in het Veerse Meer, was net
zo mooi als ik me voorgesteld had. Ik had echt
het gevoel dat ik in een andere wereld stapte.
Een fascinerende, nieuwe wereld. Alles is an
ders onder water. Als je het goed doet, als dui
ker, ben je helemaal gewichtloos. Dingen voe
len anders, geluiden leggen door het water lan
gere afstanden af. En dan dat soms volstrekte
duister waarin je alleen op de tast je weg kunt
vinden."
Lijkt me eerder beangstigend.
„Ik had daar geen enkele moeite mee. Mis
schien wel omdat allebei mijn ouders blind
waren. Mijn moeder is zo geboren, mijn vader
werd het op zijn zestiende, door een mislukte
operatie. In de eerste klas van de lagere school
vertelde de juf tegen de klas dat mijn moeder
blind was. Ik zei: blind? Nee hoor. Ze kan niet
zien. Dat is iets anders. Blind, dat stond voor
mij gelijk aan gehandicapt, en dat was ze niet.
Ik heb jarenlang volgehouden dat het voor
mijn opvoeding helemaal geen verschil ge
maakt heeft. Nu ik ouder ben, weet ik dat het
wél zo was. Maar alleen in positieve zin. Ik
ben opmerkzamer, me bewuster van andere
zintuigen: horen, ruiken, voelen. Als je vroe
ger op de Langeviele liep, lagen er nogal wat
kelderluiken in de stoep. Vier stappen voorbij
kelderluik nummer zoveel was de breiwinkel.
En de groentenboer róók je."
„Aan het eind van de lagere school kregen
mijn ouders te horen dat lbo het hoogste was
wat erin zat Ik had problemen met spelling.
Mijn ouders overhoorden me wel, maar mijn
spelling konden ze niet controleren." La
chend: „En als ik moest voorlezen wat ik ge
schreven had, klonk het altijd wel fatsoenlijk
en aannemelijk, maar het klopte niet altijd
met wat er stond! Gelukkig had ik aanleg voor
techniek. Het werd dus de lts."
Maar het duiken bleef trekken...
„In Schotland was een opleiding waar ik met
lbo terecht kon. Die kostte een dikke 30.000
gulden. Daar was thuis geen geld voor. Toen
dacht ik: dan probeer ik het via het leger. Hoe
wel ik van 1959 ben en daarom vrijgesteld was
van dienstplicht. Ik zag het leger eigenlijk he
lemaal niet zitten. Die overdreven regeltjes,
dat hiërarchische. Iemand afblaffen om hem
discipline bij te brengen: daar word je toch al
leen maar opstandig van? En vooral: het zinlo
ze. Oorlogvoeren, geweld, daar los je niets
mee op. Maar ik ben ook pragmatisch. Het
was de enige manier om mijn duikerspapie
ren te halen. Dus ik werd beroeps."
Een mooi plan.
Maar het mislukte. Nog binnen mijn proef
tijd ontdekte ik dat het leger mij zo ingedeeld
had dat een duikopleiding uitgesloten was.
Mijn vader zei: prima, maar je gaat het leger
pas uit als je een baan hebt. Dikke stress. Ik
heb direct een krant gekocht om te kijken of
er ergens een vacature was. En ja: in Bergen
op Zoom, bij General Electric. Ik ben gaan sol
liciteren en moest op gesprek met de bedrijfs
psycholoog. Strikt genomen was ik geschikt
voor de baan, maar die psycholoog had me
door. Hij zei: volgens mij is dit niet je droom
baan. Dat moest ik schoorvoetend toegeven.
Ik werd liever duiker. Hij pakte een briefje,
schreef er een adres op en schoof het naar me
toe. 'Ga hier maar eens naartoe', zei hij. 'Dit
duikbedrijf heeft net een grote klus in Enge
land gekregen en ze zoeken leerlingduikers.'
Ik heb gelijk gebeld, kon die zondag nog langs
komen en werd aangenomen. Op mijn negen
tiende had ik mijn droombaan. Ik heb ge
werkt bij Vriens, Van den Akker, bij Noord-
hoek, bij Lloyds. Ik heb alles gedaan, alle certi
ficaten gehaald die je maar kon halen. Ik kan
met onderwaterrobots werken, ben opgeleid
als paramedicus, heb inspectiewerk gedaan,
als berger gewerkt, ik ben supervisor geweest.
Ik was een goeie."
Welke ervaring zal je altijd bijblijven?
„Dat is mijn eerste keer dat ik als leerlingdui
ker het water inging. Voor de kust was een
boot omgeslagen. Vier mensen waren vermist.
Je wist dus wat je tegen kon komen. De voor
man zei: dat durf je niet. Maar ik ging het wa
ter in. Het was midden op de Westerschelde,
in de vaargeul. Er stond een sterke stroming
en het was pikdonker onder water. Om me
heen tastend greep ik recht in een gezicht, he
lemaal opgezwollen. Hij lag al drie dagen in
het water. Achteraf bleek dat die man niet kon
zwemmen. Hij had zich vastgeklemd aan de
mast. Ik dacht: ik bind mijn seinlijn maar om
hem heen en zwem zonder terug, dan komt
de marine hem wel ophalen. Mooi niet! Ik
moest terug, met een ervaren collega. Trekken
en sjorren tot hij los kwam. We hebben zijn
armen moeten breken. Een heel heftige erva
ring. Direct ook de ergste die ik heb meege
maakt, in mijn tijd als duiker."
Waarom ben je ermee gestopt?
„Mijn gehoorgang raakte vernauwd door het
Ik weet nu:
ik ben toch
te veel een
family man
om op
toernee te
gaan met
Metallica
koude water, de onderwaterdruk tastte mijn
netvlies aan. Ik was begin dertig, had vijftien
jaar gedoken en vond het wel goed zo."
Maar toen.
„Als ik offshore werkte, had ik vaak mijn gi
taar bij me. Ik leste bij Henny van Ochten,
waar ook Paskal Jakobsen van Blof bij zat. Op
een keer was mijn gitaar stuk. Jij hebt talènt,
merkte Henny op toen hij zag hoe ik hem ge
repareerd had. Ook voor anderen knutselde ik
aan gitaren. Zeeland had toen een grote mu-
ziekscene. Ik ga gitaren bouwen, zei ik tegen
mijn eerste vrouw. Ze trok het behang van de
muren en wees: daar komt je werkbank."
Een frisse start.
„Ja, maar met mijn huwelijk ging het niet
goed. Uren achtereen zat ik te werken aan in
dat atelier aan de Nederstraat in Middelburg,
waar ik toen woonde. Niet lang nadat ik op de
gitaren overgestapt was, kwamen we erachter
dat we uit elkaar gegroeid waren. Zij was mijn
jeugdliefde; Diana was dertien toen we elkaar
leerden kennen. Toen ik 25 was werd ik voor
het eerst vader. Kjeld is nu dertig. In 1987
werd Nikki geboren, onze dochter. Eind jaren
negentig zijn we in goede verstandhouding
uit elkaar gegaan. Het huis in Middelburg is
verkocht, op de Nieuwendijk in Vlissingen be
gon ik opnieuw."
In 1998 brak Blof door. En jij.
„Blof en ik zijn tegelijk groot geworden. Zij
profiteerden van mijn bouwkunst en ik van
hun bekendheid. Stond ik opeens achter de
schermen bij De Vrienden van Amstel Live!
Paskal nam mij gewoon mee. Alle bekende gi
taristen van Nederland komen daar. Je fixt
eens links en rechts iets, en opeens ben je gi-
taartech. Dat is voor muzikanten wat voor een
Formule i-rijder de monteur is. Alleen: die
hebben tien monteurs klaarstaan om banden
te verwisselen en de motor te onderhouden,
maar muzikanten hebben maar één gitaar-
tech. En dat is dan hun grote zekerheid, de
man op wie ze terugvallen als er iets is met
hun instrument. Toen ik middenin mijn schei
ding zat, ben ik nog benaderd door Metallica,
net voor een grote wereldtoernee. Ik heb dat
serieus overwogen. Maar gelukkig niet ge
daan. Was niets voor mij geweest."
„In 1999 leerde ik mijn huidige partner ken
nen. Met Naomi heb ik in 2002 nog een twee
ling gekregen: Zowie en Djoszuwa. De kans
dat dat zou gebeuren was nihil, zei de uroloog
waar ik naartoe ging om een eerdere sterilisa
tie ongedaan te laten maken. Ik weet nu: ik
ben toch te veel een family man om zoiets te
doen als op toernee gaan met Metallica."
Valt er nog iets te dromen?
Misschien ga ik nog eens een jaar of vijf naar
New York. Kijken of ik daar iets op kan bou-
Nog niet alle dromen
zijn uitgekomen
door Ondine van der Vleuten
Sjak Zwier zag
op 3 oktober
1959 het levens
licht in Middel
burg. Zijn tech
nische aanleg
bracht hem
naar de lts. Op
zijn negentien
de had hij het
geluk van zijn
hobby zijn be
roep te kunnen
maken en be
gon een vijftien
jarige carrière
als duiker. Toen
Zwier 33 was,
stortte hij zich
op het bouwen
van gitaren.
Zijn ster als 'gi-
taartech: rees
samen met die
van Blof. Zwier
trouwde twee
keer en kreeg
vier kinderen
waaronder een
tweeling. Zijn
winkel op de
Nieuwendijk in
Vlissingen is
een begrip in
Zeeland en
daarbuiten.
