Strengheid kost
Henk stemmen
Onze zuiderburen krijgen een flinke vinger in de pap
ZEELAND 25
Op Schouwen-Duiveland eet helft
stemmentellers op niveau eetcafé.
Andere helft eet als in restaurant.
zierikzee - Laat ze het in Bru
maar niet horen. Daar moest het
kiescomité het gisteravond doen
met een sateetje van varkenshaas
met friet en een ijsje toe.
„Misschien vind ik dat ook wel
lekker," glimlacht stembureau
voorzitter Jack Asselbergs, terwijl
hij in het Zierikzeese Stadhuismu
seum zijn vork prikt in een salade
van paling, Hollandse garnalen en
gerookte zalm.
De bemanningen van de 28 Schou-
wen-Duivelandse stembureaus
hadden gisteren een lange dag.
Om zeven uur 's ochtends begon
nen; moesten ze gisteravond na
sluiting van het bureau nog tot ze
ker 22.00 uur stemmen tellen.
Een paar goede maaltijden zijn
dan belangrijk en een welkome af
wisseling. „In de helft van de
stembureaus zorgen de beheer
ders voor het eten", legt Cora Kos
ter van de gemeentelijke afdeling
Burgerzaken uit. „In de andere
veertien doet Brasserie Maritime
de catering." Bureau Stadhuismu
seum wordt door Maritime ver
zorgd. „Heerlijk, gevarieerd en
het was nog warm ook," besluit
Asselbergs na het stoofpotje van
maïskip en de bavarois. „Zo krijg
ik het thuis niet. Maar vroeger kre
gen we hier palingbrood en een
borrel. Dat aperitiefje mis ik toch
wel."
Bij de lunch in het Durpsuus van
Bruinisse klinkt een ander geluid.
„Sober en doelmatig," oordeelt
raadsgriffier Teun van Oosten-
brugge - met een kwinkslag naar
het gemeentebeleid - over zijn to
sti ham-kaas.
In stembureau Ouwerkerk durft
dorpshuisbeheerder Johan van
Dongen de vergelijking met Bras
serie Maritime best aan. Het me
nu van deze doorgewinterde hore-
ca-man biedt vooraf: garnalen én
paté op een bedje van gekarame-
liseerde komkommer, daarna ka
beljauw én schnitzel met groente
en frites en als dessert chocolade
mousse. 's Morgens vlak na de
opening van het stembureau
heeft Van Dongen de kabeljauw
al voorbereid in een laagje witte
wijn. „Dan marineert het goed."
Het diner is - hoe belangrijk ook -
toch maar een deel van de cate
ring tijdens zo'n lange dag op het
stembureau. Ook voor de lunch
heeft de dorpshuisbeheerder zijn
best gedaan: uiensoep, broodjes
met diverse soorten beleg en vers
fruit. Daaraan vooraf gingen al
koffie met cake en frisdrank met
monchou-rolletjes.
„Het is hier altijd heel goed ver
zorgd", zegt Stoffel Hillebrand.
Hij kan het weten, want hij zit al
47 jaar op het stembureau in Ou
werkerk. „Ik was 28 toen ik ermee
begon en nu dus 75. Nog nooit
een verkiezing overgeslagen. Niet
alleen voor de catering hoor, maar
gewoon omdat ik het heel gezel
lig vind: een beetje kletsen met
mensen en je ziet hier natuurlijk
ook allemaal bekenden."
Brasserie Maritime had gisteren
vier auto's op de weg en negen
man aan het werk. De cateraar
krijgt 39 euro per couvert. De
dorpshuisbeheerders ontvangen
ook een dergelijk bedrag.
Tijd om er heel veel mee bezig te
zijn heeft Hoogerland deze woens
dag niet. Van 's ochtends vroeg
tot laat in de avond zit hij in het
dorpshuis in zijn woonplaats. Te
turven. Te praten. Grapjes te ma
ken. „Kiest u het leukste hokje
maar uit, mevrouw."
Als de voorspellingen uitkomen,
dat de lokale partijen winnen en
de PvdA klappen krijgt, dan zou
je kunnen stellen dat Hoogerland
een goede keus heeft gemaakt om
een eigen partij op te richten, na
de breuk met de PvdA eind vorig
jaar. „In het begin had ik pijn in
mijn hart. Het socialisme zit nog
van binnen en is niet opeens ver
dwenen. Ik dacht: wat heb ik nu
eigenlijk gedaan? Maar nu heb ik
er niet echt last meer van."
In Wilhelminadorp ligt de op
komst bij gemeenteraadsverkie
zingen rond de zestig procent, re
delijk hoog dus. De stembureaule
den hoeven dan ook geen duimen
te draaien, elke paar minuten
komt er wel iemand binnen.
Soms ontstaat zelfs even een rij.
„De pieken liggen 's ochtends, be
gin en eind van de middag", zegt
Hoogerland. Wat opvalt: veel
ouderen, weinig jongeren. Om
twaalf uur 's middags zijn er al
320 mensen geweest, ruim een
derde van het verwachte aantal
van 750 a 800. Toch gaan redelijk
wat stemmen verloren. Wat veel
voorkomt, is dat mensen vanuit
met name het Goese Meer die ge
machtigd zijn om een stem voor
iemand anders uit te brengen,
geen kopie van het identiteitsbe
wijs van die persoon bij zich heb
ben. De stembureauleden zijn on
verbiddelijk. Een man die dat aan
de hand heeft met maar liefst
twee machtigingen, reageert gepi
keerd. „Dat zijn dan twee stem
men minder voor jou, Henk."
„Vroeger was het niet zo streng,
je kende de mensen toch wel",
zegt Hoogerland. „Maar het bleek
toch te fraudegevoelig."
Woensdagochtend, rond elf uur
bij zorgcentrum La Redoute in
Sas van Gent. Vijftien tot twintig
Belgen hebben inmiddels hun
stem uitgebracht, vertelt bureau
voorzitter Frank van Hulle. De
zuiderburen lijken trouwe stem
mers, zegt hij. „Zij zijn misschien
wel meer gewend dan Nederlan
ders om te gaan stemmen omdat
België een stemplicht kent."
In Clinge hebben in alle vroegte
al heel wat Belgische kiezers hun
stem uitgebracht, voordat ze naar
hun werk gingen. Op het stembu
reau hebben ze de indruk dat er
onder de Belgische ingezetenen
van de gemeente een grotere op
komst is dan onder de Nederland
se burgers. Aan de andere kant
van Zeeuws- Vlaanderen, in Cad-
zand, heeft raadslid Rinus de Lij-
ser dezelfde indruk. Hij bemant
het stembureau in zijn woon
plaats. „Belgen zijn het gewend te
stemmen, dus die komen wel."
En ze krijgen steeds meer in
vloed, zegt Bram Basting een
dorp verderop. De voorzitter van
de dorpsraad Retranchement zit
er in het stembureau. „Doordat
tweede woningen nu zijn toege
staan, neemt het aantal Belgen
hier fors toe. En ik merk dat ze ko
men stemmen. Prima natuurlijk,
want daarmee tonen ze betrok
kenheid. Maar het zou best kun
nen dat we hier over een aantal
jaar meer Belgische stemmers heb
ben dan Nederlandse. Dat bete
kent dat ze een flinke vinger in de
pap krijgen. Als ik hier Belgen zie
stemmen die ik als dorpsraadvoor
zitter echt nog nooit heb gezien,
vraag ik me wel af: wat hebben
die voor ideeën over de leefbaar
heid van ons dorp?"
In de Hulster wijk Grote Kreek
staat Lenny Cant net op het punt
de deur uit te gaan met zijn stern-
pas in de hand. Hij mag voor het
eerst in Nederland stemmen.
Cant is benieuwd hoe het werkt.
stembureaus
Henk Hoogerland (links) gisteren als stembureaulid in Wilhelminadorp.
foto Johan van der Heijden
door Ali Pankow
en Ton van den Nouweland
door Luc Oggel
WILHELMINADORP - Henk Hooger-
land (70) uit Wilhelminadorp mag
met recht een doorgewinterd stem
bureaulid worden genoemd. Al
sinds 1972 vervult hij die functie.
Ook als lokale politicus heeft hij
vanaf die tijd ervaring met gemeen
teraadsverkiezingen. Maar gisteren
waren ze voor hem extra bijzon
der: voor het eerst stond hij niet
als PvdA'er op de lijst, maar als
nummer 1 van zijn eigen Partij
voor Goes.
Stadhuismuseum: Voorgerechten van vis en een carpac- Leden van het stembureau Ouwerkerk, Stoffel Hille-
cio van bietjes met geitenkaas voor de vegetariër. brand en Truus Vijverberg, aan de gevarieerde lunch.
door onze regioredactie
SAS VAN GENT - Duizenden Belgen
doen in Zeeuws- Vlaanderen mee
aan verkiezingen en hebben samen
dus veel invloed.
„Ik begrijp dat er geen gordijntjes
aan de stemhokjes hangen. Dat is Karei en Fiorina van den Branden vervullen hun plicht, zoals ze het zelf
in België wel zo." noemen, in het Malpertuus in Clinge. foto Camile Schelstraete
