Schuren verdwijnen uit landschap
CU Kapelle haalt lokale partij door slijk na inbraak in
30 SCHOUWEN-DUIVELAND
De grote boerenschuur Even Buiten in
Kats wordt een woonhuis. Steeds
meer boerenschuren verdwijnen.
Oost-Souburg
KATS - Een schuur is voor de aard
appel als een schrijn voor een reli
kwie: de bergplaats voor een klei
nood dat mettertijd verschrom
pelt. „Eigenlijk is de schrijn be
langrijker dan wat er in ligt", rede
neert Han ter Keurs, kunstenaar
te Kats.
Hij komt tot die bespiegeling
door een verandering in Kats: de
grote schuur aan het begin van de
dorpskom - waar die vroeger net
buiten lag, vandaar de naam
'Even Buiten' - wordt omge
bouwd tot woonhuis voor een
Kamperlandse familie. En daar
mee komt er een einde aan een
traditie in Kats: niet langer kan er
worden gefeest in de voormalige
landbouwschuur van Cees en
Adri Schippers aan de Noordlan-
geweg.
Voor de opslag van aardappel, ui
en biet dient de schuur al acht of
negen jaar niet meer. Cees nam
de schuur in gebruik in 1961, als
jongste boer van Nederland, op
zijn achttiende.
De jonge Kamperlander nam het
bedrijf over van zijn oom, die het
in 1937 in handen kreeg van zijn
voorganger. De schuur 'Even Bui
ten' werd een decennium eerder
gebouwd: op een gevelsteen staat
10-03-1926 als begindatum van de
bouw. Het rechterdeel van de
schuur blijft bij de verbouwing
nog ongewijzigd. De schuur
krijgt een gepotdekselde gevel en
mendeuren.
Op 1 april begint de transformatie
van schuur naar woonhuis, dus is
er vrijdag 28 en zaterdag 29 maart
een laatste keer feest in en om de
schuur.
De nostalgie zal overheersen. Niet
alleen naar de dagen dat Schip
pers zijn schuur ruimhartig ter be
schikking stelde, mits de oogst er
uit was, maar ook naar het ver
dwijnende agrarische Noord-Be
veland en het boerenleven van
vroeger. De vierkante schuur met
het grote erf van vlakke betonpla
ten was tientallen jaren een gast
vrije plek voor evenementen die
onderdak moesten worden ge
bracht. Vooral in de jaren dat er
nog geen dorpshuis was.
„Denk aan het Oranjebal in 1984,
dat was legendarisch, nu ja, dat is
het in de loop van tijd geworden",
haalt dorpsraadvoorzitter Rinus
Breure herinneringen op. En de
culturele weekeinden met kunst
installaties, vult Han ter Keurs
aan. Er stonden tribunes op het
erf voor de gedichten van Van
Schagen. Er werd geparkeerd bij
begrafenissen en de Bibliobus
stond er droog op het erf.
Onno de Graaf en Han ter Keurs
werken nog aan een installatie
rond de aardappel als relikwie,
vertelt de laatste: „Een aardappel
is niks. Het gaat om wat er om
heen zit." „Ik ben benieuwd",
zegt Rinus Breure. „Als prozaïsch
akkerbouwer."
AARDAPPELSCHUURFEEST IN KATS
KATS - Even waren de Katsenaren
bang dat schuur 'Even Buiten' he
lemaal zou verdwijnen, om plaats
te maken voor een bouwblok je
met vier of vijf non-descripte wo
ninkjes. Maar de lange, hoge dak-
nok blijft het silhouet van het
dorp markeren.
Vroeger waren schuren bepalend
voor de aanblik van de dorpen op
Noord-Beveland, maar door de te
loorgang van veel kleine akker
bouwbedrijven en de opkomst
van de grootschalige landbouw
verdwijnt de typische en veelzijdi
ge boerenschuur ras uit beeld.
Rond Kats verloren zeker vijftien
schuren hun oorspronkelijke be
stemming. Twee staan er nog in
de dorpskern: die van Ter Keurs
dient als atelier, maar mag na ver
koop tot recreatief gastenverblijf
verbouwd worden. De andere
schuur is bergplaats voor auto's
en dergelijke. Veel van de overige
schuren zijn onherkenbaar ver
bouwd, vaker zijn ze gewoon ver
dwenen.
„Behalve dan in Colijnsplaat, dat
is echt nog een schurendorp."
Maar vaak laat het onderhoud ern
stig te wensen over, stelt Rinus
Breure. „Dat onderhoud wordt on
derschat. Het is zwaar en vergt
echt heel veel", weet Ter Keurs
uit ervaring.
„Vroeger werd de schuur beter on
derhouden dan het woonhuis.
Dat was je bedrijfsvoering", weet
Breure. Niet gek dat veel boeren
geen houten maar stalen gebinten
kozen. „Al is de trend van die gro
te groene dozen weer voorbij",
stelt Breure. Herbestemmen van
de schuren blijkt vaak een lastige
zaak. Vaak laten schuureigenaren
de tand des tijds het werk maar
doen en vervallen schuren tot ruï
nes.
Doodzonde, vindt de Katse dorps
raad. „Dat zal het landschap de ko
mende jaren danig aantasten",
denkt Breure. Vooral voor de be
drijven die oude schuren zelf niet
meer overeind kunnen houden,
zou er een beheerfonds moeten
komen. „Maar, door wie?"
In de provincie Zeeland houdt de
Stichting Cultureel Erfgoed Zee
land via haar meldpunt bij wat er
met boeren schuren en hoeves ge
beurd.
Volgens de Christenunie ligt de
opstelling van Gemeentebelang
bij raadsvergaderingen in de afge
lopen raadsperiode én de wijze
waarop de partij campagne voert
aan dat besluit ten grondslag.
„Terugkijken leert ons dat Ge
meentebelang Kapelle nooit con
structief heeft meegedacht in
moeilijke dossiers, nooit anders
dan afkeurend, zonder blijk te ge
ven van kennis van zaken en ook
nooit met verbetervoorstellen", al
dus CU-lijsttrekker Pierre Krui-
zinga.
De proefballonnen en het hande
len van Gemeentebelang maken
van de lokale politiek volgens de
CU een 'karikatuur'. „Wat onze
fractie betreft is dit te betitelen
als goedkoop, onzorgvuldig en
vóóral slecht voor onze inwo
ners." De Christenunie beticht
Gemeentebelang verder van leu
gens. „Die versterken het beeld
van een niet-capabele en onbe
trouwbare, mogelijke, coalitiepart
ner." De CU verwacht 'geen verbe
tering' tijdens de komende raads
periode, 'gezien het verkiezings
programma en de samenstelling
van de kieslijst van Gemeentebe
lang.'
Lijsttrekker Peter Ganseman van
Gemeentebelang reageert laco
niek. „Wat moet ik ermee? Het is
een gefrustreerd partijtje, laat ze
eerst maar eens een zetel halen",
zegt hij. Volgens Ganseman is be
kend dat beide partijen elkaar
niet liggen. „Die uitlatingen ko
men voor hun rekening, het is
farizeeërgedrag."
Kruizinga gaat in een weblog op
de website van de Christenunie
nog wat dieper in op de kwestie
en haalt Gemeentebelang nog die
per door het slijk. Hij vergelijkt
de lokale partij met een 'selfie';
een foto die iemand van zichzelf
maakt met een telefoon en die ver
volgens ergens publiceert. „Ie ziet
wel een kop, uitvergroot, opgebla
zen en dichtbij maar je weet niet
wat er achter zit", aldus Kruizin
ga in zijn weblog. De raadsfracties
zijn er nog niet over uit of er een
onafhankelijke informateur wordt
aangesteld voor de collegevor
ming of dat de grootse partij het
voortouw neemt. „We lopen niet
weg als er verantwoordelijkheid
genomen moet worden, maar als
dat met Gemeentebelang is, doen
we niet mee", aldus Kruizinga.
OOST-SOUBURG - Een 16-jarige in
woner van Middelburg en twee
inwoner van Oost-Souburg van 17
en 18 jaar oud zijn zondagavond
aangehouden. Zij worden ver
dacht van een inbraak in een wo
ning aan de Lunet in Oost-Sou
burg. Rond elf hoorde buurtbewo
ners glasgerinkel. Agenten zagen
twee personen hard wegrennen
in de richting van de Vesting. Zij
konden na een korte achtervol
ging worden gearresteerd. In een
brandgang werd de derde, 18-jari-
ge verdachte aangehouden. In de
woning aan de Lunet was ingebro
ken. Een raam was opengebroken
en de woning was doorzocht.
Laatste feest in de dorpsschuur
door Claudia Sondervan
Vrijdag 28 maart is er traditionele
wasserij te zien met lange lijnen
boerengoed en een opstelling van
oude landbouwmachines.
Het aardappelteeltbedrijf wordt
hulde gebracht in film, kunst,
schoolplaten en in verhalen en ont
boezemingen van de 'Lijdende He
renboeren'.
's Zaterdags is er bovendien de
Fantastische Aardappelwedstrijd:
wie wil, kan een klein aardappelge
recht bereiden en om 13.00 uur in
leveren ter beoordeling van een
deskundige jury.
Beide dagen is het aardappelcafé
open en zaterdag staat er vanaf
16.00 uur de Frietwagen.
Beide dagen van 13.00 tot 17.00
uur.
Rinus Breure, Adri en Cees Schippers en Han ter Keurs bij 'dorpsschuur' Even Buiten: nog één feestje voor de ver
bouwing. foto Marcelle Davidse
door Luc Oggel
KAPELLE - Daags voor de gemeente
raadsverkiezingen komt de Chris
tenunie in Kapelle met een opmer
kelijke verklaring. De partij kondig
de gisteren aan bij eventuele coali
tieonderhandelingen niet in zee te
zullen gaan met de lokale partij Ge
meentebelang.
