In de Sovjet-tijd
verhuisden veel
Russen naar de
verste uithoeken
van het rijk. luist
die Russen dienen
nu als excuus voor
president Poetin om
in te grijpen in de
buurlanden.
10 VERDIEPING
EXPANSIEDRIFT RUSLAND
Ze zullen het misschien niet
snel beamen, maar Russen
zijn net Amerikanen. Ze
zijn avontuurlijk, hebben
vaak nogal losse familieban
den, ze vestigen zich tot in
de verste uithoeken van het
eigen land en ze passen zich maar weinig
aan hun omgeving aan - gewend als ze zijn
om de lakens uit te delen.
In de Sovjet-tijd werden etnische Russen
door de machthebbers regelmatig ingezet
als ideologische kolonialisten, in de altijd
onrustige Kaukasus bijvoorbeeld en in de
opstandige Baltische republieken. Gezags
getrouwe Russen infiltreerden onder recal
citrante volkeren om mogelijke oppositie
in de kiem te smoren.
Ook werden Russische vaklieden naar de
minder ontwikkelde gebieden gestuurd.
En overal kwam je afstammelingen tegen
van Russische kampgevangenen en militai
ren.
De gevolgen van die demografische ge
schiedenis zijn nog altijd zeer zichtbaar.
Overal waar je komt in de voormalige Sov
jet-Unie, van de noordse Baltische landen
tot diep in Centraal-Azië, stuit je op Rus
sen. In Oezbekistan leven er zo'n 1,5 mil
joen, in Kazachstan zijn het er meer dan
3,5 miljoen: ruim een vijfde van de totale
bevolking. Het hoogste aantal Russen leeft
in Oekraïne: meer dan 8 miljoen.
In totaal bleven er na de ineenstorting van
de USSR naar schatting 25 miljoen etni
sche Russen achter in de voormalige Sov
jet-republieken. Burgers die ineens hun
land kwijt waren.
Vladimir Poetin, de Russische president,
verwees in 2005 expliciet naar hen, toen hij
in een beroemd geworden rede opmerkte
dat in zijn ogen het uiteenvallen van de
Sovjet-Unie 'de grootste geopolitieke cata
strofe van de 20e eeuw is'. Poetin: „Tiental
len van onze medeburgers en medepatriot
ten bevonden zich buiten Russisch grond
gebied."
Al heel snel, rond 1992, maakte het Krem
lin twee zaken duidelijk. Het 'nabije buiten
land' (waarmee de veertien voormalige
Sovjet-republieken buiten Rusland wor
den bedoeld) is Ruslands achtertuin. Het
Kremlin heeft daar strategische belangen
en het Westen heeft er niets te zoeken. Ver
der verdienen etnische Russen in dat na
bije buitenland de bescherming van moe
der Rusland.
Tot nog toe kwam van dat laatste maar wei
nig terecht. Toen notabene in Rusland zelf
een van de Noord-Kaukasische regio's
- Tsjetsjenië - zich afscheidde en Moskou
Overal
wonen
Russen
door onze correspondent Wierd Duk
beeld De Persdienst
