PvdA-vicepremier
Lodewijk Asscher is
minister van werk in
een tijd dat veel
Nederlanders hun
baan verliezen.
Hij blijft echter
optimistisch.
„We moeten
focussen op een
combinatie van
creativiteit, handel en
slimme logistiek."
66 Je moet kijken
naar wat mensen
uniek maakt, en
hoe je dat in werk
tot uitdrukking
kan brengen
10 VERDIEPING
LODEWIJK ASSCHER
Komt het wel goed met de
drie zoons van Lodewijk
Asscher? Als zij over een
jaar of twintig de arbeids
markt op moeten, is er
voor miljoenen werkne
mers dankzij computers,
digitalisering en robots geen plek meer.
Dat, althans, is de sombere voorspelling
van Amerikaanse en Britse onderzoekers.
Veel beroepen dreigen overbodig te wor
den. Denk maar aan bankmedewerkers, of
caissières, verkopers, postbodes, magazijn
medewerkers, tomatenplukkers, buschauf
feurs, fabrieksarbeiders, laboranten of ac
countants. Er zijn zelfs al robots die inge
wikkelde chirurgische operaties uitvoeren.
Papa Asscher weet dat er veel op ons af
komt, maar hij maakt zich niet al te veel
zorgen, antwoordt hij. Hij is optimistisch.
Er ontstaan altijd weer nieuwe kansen. „In
het verleden zijn ook allerlei beroepen ver
dwenen. Er bestaat geen tingieter meer,
geen touwslager. Men vroeg zich toen ook
af hoe het toch moest als touwen uit de fa
briek kwamen. Ik vind: je moet kijken
waar de toegevoegde waarde zit, wat maakt
mensen uniek, en hoe kan je dat in werk
tot uitdrukking brengen."
Asscher vroeg onlangs aan zijn oudste
zoon (6 jaar) wat hij wilde worden. „Hij
zei: uitvinder. Ik dacht, poeh, wat valt er
nu nog uit te vinden. Maar dat is een heel
ouderwetse opvatting! Wat ga je dan uit
vinden, vroeg ik. Drinkbare zuurstof, zei
hij. Dan hoeven we in de ruimte geen
ruimtepak aan. Zijn andere plan: een boom
die in één nacht groeit, want dan is er ge
noeg te eten. Ik vond het geweldig. Je moet
bedenken hoe je een bijdrage kan leveren
aan het oplossen van de problemen van de
wereld en daar je brood mee verdienen."
Niet iedereen kan uitvinder worden.
„Nee, en er zullen beroepen verdwijnen, of
in ieder geval op ingrijpende manier veran
deren. Maar ik vind de analyse dat de mid
denklasse verdwijnt en er niets voor in de
plaats komt, te statisch. Er komen grote ver
anderingen, en bedreigingen, maar defaitis
me heeft ons nooit ergens gebracht. Je kan
twee kanten op. Er is een stroming die
zegt: het moet allemaal veel goedkoper, we
moeten de concurrentie zoeken met de la-
ge-lonen continenten, niet meer zo hech
ten aan arbeidsomstandigheden of aan het
sociale stelsel. Deze weg leidt tot wegwerp-
werk. De andere optie is zoeken naar de
echt toegevoegde waarde. Waar ligt de
kracht die ons echt onderscheidt. Dat bete
kent dat je kinderen op school meer compe
tenties moet meegeven, know-how waar ze
later op de arbeidsmarkt wat aan hebben.
Zoals flexibiliteit."
Waar ligt onze kracht?
„Wij moeten focussen op een combinatie
van creativiteit, handel en slimme logis
tiek. Nog niet zo lang geleden dachten we:
meubels hoeven we hier niet meer te ma
ken, want dat kunnen ze in China veel
goedkoper. Maar ik was laatst bij een jach-
tenbouwer die twaalfhonderd mensen in
dienst heeft met een meubelmakersoplei
ding. Die maken nu bijvoorbeeld tafels
voor een luxejacht voor een sjeik. De vraag
naar meubelmakers is nu groter dan er
mensen van de opleiding komen."
Hoe komen we daar?
„Je moet de middenklasse van straks beter
opleiden en toerusten; en tegelijkertijd de
verdringing door goedkope buitenlandse ar
beidskrachten tegengaan. Geen race naar
de bodem op loonkosten, want die ga je
verliezen. Er zijn werkgevers die - mis
schien omdat het water hun aan de lippen
staat - de bocht afsnijden: 'Doe mij maar
een paar schijn-zzp'ers uit Bulgarije'. Die
mensen worden onderbetaald en voor Ne
derlandse werkzoekers en nette bedrijven
is het niet eerlijk. Bovendien worden zo
minder belastingen en premies afgedragen
dus je helpt ook niet om het land en het
systeem zelf overeind te houden. Dat is de
reden waarom ik zo fel ben op arbeidsmi
gratie. Niet omdat ik het mensen misgun."
Maar tegelijkertijd zie je dat de overheid zelf
meedoet aan de race naar de bodem. Gemeen
ten doen mee aan zorgveilingen om thuiszorg
in hun stad zo goedkoop mogelijk in te kopen.
Met alle gevolgen van dien voor de salarissen
van medewerkers in de zorg.
„Ik vind het een verwerpelijke manier om
via een veiling te komen tot zo iets belang
rijks als zorg. En pennywise poundfoolish. Ge
meenten die dat doen, zullen van een kou
de kermis thuiskomen."
Maar het gebeurt al op vrij grote schaal.
„Er gebeuren allerlei dingen die niet goed
zijn."
door Sandra Donker en Laurens Kok
'Nooit loslaten
