BUITEN 3
De Engelsen zijn laconiek, en laten graag veel
bij het oude. Ze komen niet snel in actie.
Dat is ze een paar maal bijna noodlottig ge
worden. In 1914 begonnen ze aan een oorlog met
Duitsland, terwijl hun leger nog in slaperige 19e-
eeuwse staat verkeerde. Heel veel Engelse militai
ren zijn toen gesneuveld, hoe dapper de 'gewone
Tommies' ook waren. In 1940 was het nog erger.
Toen ze Duitsland weer de oorlog verklaarden, was
hun leger verwaarloosd en verouderd. Eerloos
wordt in 1940 een groot Engels leger door een veel
kleinere Duitse legermacht met veel modernere
wapens, bij Duinkerken de zee in gedreven.
Wat waterbeheersing in de Britse regio's betreft, is
het eigenlijk net zo. Al vele eeuwen kampt men
met wateroverlast in een aantal regio's. Vooral in
vlakke streken die een beetje komvormig in het
omringende heuvelland liggen. Die lopen bij regen
altijd weer vol. Ook de afgelopen weken gebeurde
dat weer volop. In Somerset vooral bij King's Sedge-
moor, onder Bath. Rond Londen bij de beneden
loop van de rivier de Thames. Bij de Fens, ten noor
den van Cambridge en ten westen van Norwich
rond de rivier de Yare. 400 jaar gelden waren dat
ook exact de gebieden waar het altijd fout ging. Ko
ning Jacobus van Engeland had veel goeds gehoord
over Nederland, dat voor een deel zelfs onder de
zeespiegel lag, en er steeds beter in slaagde met be
dijking, windmolens, pompen en andere kunstwer
ken de zee te bedwingen en vruchtbare polders te
maken. Eén van de beroemdste waterbouwers uit
die tijd kwam van het eiland Tholen, uit de smal-
stad Sint Maartensdijk. Het was Cornelis Vermuy-
den (Vermue op z'n Zeeuws), telg uit een regen
ten- en herenboerengeslacht. Koning Jacobus
vroeg hem naar Engeland te komen en hem van ad
vies te dienen. Waarschijnlijk was de koning om
trent de capaciteiten van Vermuyden getipt door
de Nederlandse ambassadeur Jonkheer Tüyll van
Serooskerken, afkomstig uit het Thoolse Stavenis-
se. Met een vorstelijke beloning in het vooruitzicht
ging Cornelis naar Engeland. Daar maakte hij plan
nen en blauwdrukken voor betere afwatering. Zeer
tot genoegen van de koning. Het ging in eerste in
stantie om een moerasgebied van 30.000 hectare -
de Hatfield Chase bij Cambridge - en om 25.000
hectare moeras en moerasbos van de koning zelf in
Somerset bij Bristol. Enorme projecten dus, zeker
als je bedenkt dat al het werk met de hand gebeu
ren moest. (Ter vergelijking: het eiland Walcheren
beslaat 22.000 hectare) 's Konings eigen moeras-
land in Somerset was een laag gebied ten zuiden
van de Mendip Hills. Daar liep het 's winters ge
woon vol en onder water. De riviertjes die er wa
ren liepen vast, omdat bij de kust oude en hoge
zandwallen waren. Die moesten dus doorstoken
worden. Daarna werden wateringen en kanalen ge
graven van 30 kilometer lang en 20 meter breed.
Met de hand, door onwillig Engels werkvolk dat
dol op z'n moeras was, vanwege het waterwild. Na
veel hindernissen en tegenwerking werd het werk
toch voltooid en kon men beginnen bij Cam
bridge, daarna bij de Thames, en toen kwam het
grootste werk bij Norwich. Vermuyden was inmid
dels Brits onderdaan geworden, in de adelstand ver
heven, en werd uiteindelijk begraven in Westmin
ster - de ereplaats voor beroemde Britten. Helaas,
in de loop der eeuwen is het onderhoud aan al die
'Zeeuwse' waterwerken minimaal geweest, dus
loopt vandaag de dag alles weer vol en onder.
WOENSDAG 12 MAART 2014
door Gerard Smallegange
Reuzenhoek vanuit de
lucht
luchtfoto Skypictures
Peter Beije en Joke van der Molen
De meeste inwoners van Reuzenhoek wonen onder aan de dijk.
