Geheimen zijn heilzaam
GEZOND 19
DENKWIJZER
René Diekstra
Onze afwasmachine ging
vorige week kapot en
ik ging op internet op
zoek naar een vervan
ger. Terwijl ik bezig was, versche
nen op mijn scherm tot driemaal
toe advertenties van firma's met
aanbiedingen voor keukenin-
bouwapparatuur. Op een gegeven
moment kwam er zelfs reclame
aanzetten voor 'hét afwasmiddel
voor een schitterende vaat'. Het
kostte me een paar minuten die
weer van mijn scherm af te ve
gen. Blijkbaar zijn allerlei par
tijen voortdurend stiekem bezig
via elektronische kanalen te vis
sen naar wat onze wensen of be
hoeften zijn.
Op een symposium over reclame-
psychologie hoorde ik een mana
ger van een grote multinational
daarover opgetogen roepen: 'Bin
nenkort heeft de consument
geen geheimen meer voor ons'.
Alsof hij daarmee de ideale sa
menleving aankondigde.
In een andere context hoorde ik
eerder iets soortgelijks verkondi
gen. Tijdens een etentje zat ik bij
twee vrouwen die ik ieder afzon
derlijk eerder had ontmoet. Ze
vertelden dikke vriendinnen te
zijn. Zo dik 'dat wij geen gehei
men voor elkaar hebben'. Mijn ge
dachte - die ik wel voor me heb
gehouden - was: ik hoop voor jul
lie en voor jullie vriendschap dat
dat niet waar is. Een volwassen,
gezonde relatie kan niet zonder
geheimen. Zonder gedachten, ge
voelens en gedragingen waarover
niet wordt gesproken. Die je ge
heimhoudt, voor jezelf houdt.
Daarom is er fundamenteel iets
mis met de steeds breder gedeel
de opvatting dat levenspartners,
vrienden, kinderen en burgers
voor elkaar maximaal transpa
rant (doorzichtig) moeten zijn.
Dat ze geen geheimen voor el
kaar moeten hebben.
Is een ideale partnerrelatie,
vriendschap, gezin, bedrijf of sa
menleving er inderdaad eentje
waarin we alles van elkaar mo
gen en willen weten? En alles aan
elkaar willen laten weten?
Als je een kind hebt dat niet was
gewenst en het je jaren heeft ge
kost over die gevoelens heen te
komen, is het dan ideaal dat ge
heim een keer (als het kind in
middels puber is) aan hem of
haar te openbaren? Als jij je stok
oude moeder alleen nog maar als
last ervaart, moet je dat dan open
baren? Als je de buurman aantrek
kelijker vindt dan je huisman,
moet je dat dan rondbazuinen?
De conclusie lijkt mij duidelijk.
Mensen die geen geheimen heb
ben en mensen die gedachten, ge
voelens en gebeurtenissen nooit
voor zich kunnen houden, zijn óf
dwaas óf vijandig of gestoord. En
in ieder geval storend.
Storend in de zin dat ze door
steeds zogenaamd transparant en
open te zijn, de levens van en rela
ties met de mensen om hen heen
ondermijnen. Want de werkelijk
heid is dat de kwaliteit van de
relaties met de mensen om ons
heen, in belangrijke mate ook af
hangt van de 'dingen' die we be
sluiten niet te zeggen en lekker
geheim te houden.
Wilma Bos en Jasmijn
van Ooijen waren
ruim dertig jaar gele
den vriendinnen op
de basisschool in
Nieuwkoop (het
Groene Hart). Ze za
ten in dezelfde klas en woonden een straat
bij elkaar vandaan. Toen ze 12 waren, ging
Wilma met een grote groep schoolgenoten
naar Alphen aan de Rijn en Jasmijn fietste
met een kleiner clubje de andere kant op,
naar Uithoorn. Op hun 18e verloren de
twee elkaar zelfs helemaal uit het oog.
Tót Wilma drie jaar geleden het profiel van
haar vroegere vriendin tegenkwam op Lin-
kedln. „We hebben elkaar eerst een paar
keer gemaild en toen afgesproken", vertelt
zij. „Op zo'n moment merk je dat je in je
jeugd zo veel dingen samen hebt meege
maakt, dat je de draad weer heel snel op
pakt. Je hebt een basis samen, kent eikaars
families. Anderhalf jaar geleden, toen er
voor Jasmijn een surpriseparty werd geor
ganiseerd, heb ik ook haar ouders weer ge
zien. Dat was echt heel leuk."
Van social media kun je je afvragen of ze
voor contact zorgen of juist voor isole
ment? Volgens Sander Duivestein, trend-
watcher nieuwe media bij het Verkennings
instituut Nieuwe Technologie (VINT) zijn
beide stellingen waar. „Loop maar naar bui
ten nu. Wat zie je dan? Mensen lopen met
koptelefoontjes in hun oren en kijken nau
welijks meer om zich heen. In die zin ma
ken sociale media de wereld kleiner.
„Maar je kunt het niet ontkennen: social
media zorgen ook voor nieuwe verbindin
gen. Ik denk dat er een trend is ingezet,
waarbij technologie zorgt dat wij steeds
meer tijd overhouden ons op zaken te rich
ten waar wij aandacht aan willen besteden.
Op mijn telefoon zit een app die mij ver
telt hoe laat ik van huis moet om de trein
te halen. Ik heb een oud-collega die de tijd
die hij met dat soort zaken bespaart, onder
meer gebruikt om elk weekeinde één van
zijn Facebook-vrienden te onmoeten. In
real life dus."
Duivestein: „Nog een voorbeeld: laatst
kwam ik op Facebook een klassenfoto te
gen waarop iedereen was 'getagd' die daar
te vinden is. Heel leuk om zo te zien wat er
van iedereen is terechtgekomen: waar wer
ken mensen, wie heeft er kinderen? Naar
aanleiding van die foto is nu het idee ont
staan een reünie te organiseren. Zo'n so
ciaal medium kan zo heel mooi het verle
den met het heden verbinden."
Ontmoetingen via een sociaal medium
kunnen natuurlijk ook ongemakkelijk zijn.
Wat nu als iemand hardnekkig probeert
het contact van vroeger weer op te pakken,
terwijl je daar helemaal geen zin in hebt?
Mediapscycholoog Mischa Coster: „Door
sociale media kunnen vriendschappen of
zelfs jeugdliefdes van destijds weer op
bloeien. Maar het is natuurlijk ook goed
mogelijk dat je er achterkomt dat je eigen
lijk niets gemeenschappelijks meer hebt.
Op internet is de drempel wel heel laag als
je contact wilt leggen: een kwestie van één
berichtje of tweet."
Volgens Coster is het belangrijk te beden
ken dat je vriendschapsverzoeken ook kunt
negeren. „Ja, daar kun je een schuldgevoel
aan overhouden, maar dat is eigenlijk niet
nodig. Op internet is zo'n weigering veel
minder pijnlijk dan in het offline leven."
Het opzoeken van oude bekenden voorziet
volgens hem in een behoefte: sociale verge
lijking. „Bij het bepalen van ons geluksge
voel kijken we deels naar hoe het met ande
ren gaat. En wat is nu makkelijker dan eens
kijken hoe het oude vrienden is vergaan
door de jaren heen?"
Jasmijn van Oijen is in ieder geval blij dat
haar vriendin van vroeger nieuwsgierig
naar haar was en zich zo vrij voelde con
tact op te nemen. Van Oijen: „Het gat in de
tijd dat was ontstaan, hebben we heel snel
overbrugd. We bleken allebei net geschei
den en herkenden veel bij elkaar. We be
gonnen met praten en zijn eigenlijk niet
meer opgehouden. Het is heerlijk met el
kaar te sparren. Vroeger waren we vriendin
nen, maar niet beste vriendinnen. Nu is
het veel meer." Wilma Bos: „Het is een gek
idee, maar als Linkedln niet had bestaan,
waren wij elkaar waarschijnlijk nooit meer
tegengekomen."
Uit het oog gewaande vrienden
zijn via sociale media makkelijk
op te sporen en te benaderen
voor nieuw contact. Wilma Bos
en Jasmijn van Oijen vonden
elkaar terug via Linkedln en
pakten de draad weer op.
„Het gat in de tijd
dat was ontstaan,
hebben we heel
snel overbrugd."
DINSDAG 11 MAART 2014
René Diekstra is professor in de
psychologie.
door Johanneke Stolk illustratie Mark Reijntjens
Als je nieuwsgierig naar iemand geworden
bent, zoek dan voorzichtig contact. Laat het
dan van de ander afhangen of deze hier ook
op zit te wachten. Is dit niet het geval, dring
dan niet aan.
Reageert de persoon enthousiast, dan kun
je samen proberen uit te vinden wat er van
de oude vriendschap over is. Neem hier de
tijd voor.
Houd er rekening mee dat een vriendschap
er heel ander uit gaan zien. De context is nu
immers anders dan vroeger. Zo heb je
minder tijd omdat er intussen kinderen zijn.
reageren?
gezondheid@depersdienst.nl
Oude
vriendschap
roest niet
Wilma Bos (links) en
Jasmijn van Ooijen.
