Van de 1400 werkloze piloten zitten er velen letterlijk en
figuurlijk aan de grond. Zonder baan, maar met een toren
hoge studieschuld. Een aantal bindt de strijd aan met de
bank. „Mensen zonder baan konden 150.000 euro lenen.
actueel
10 SPECTRUM
Stel je voor, zegt advocaat
Frank Olberts, dat je bij
de bank komt en zegt: ik
ben 20 jaar en wil
150.000 euro om een
marketingadviesbureau
te beginnen. En je voegt
eraan toe dat je geen eigen geld hebt.
„En oh ja: je moet ook nog de marke-
tingopleiding volgen. Hoe groot is de
kans dat je die financiering krijgt?"
Hij geeft zelf antwoord: „Nul."
Toch is dit wat jarenlang is gebeurd
bij de opleiding tot piloot. Jonge gas
ten, vers van de middelbare school,
werden verleid piloot te worden. Een
slechte markt? Nee, je moest anticy
clisch denken. Op termijn zou het
goedkomen. Bij vliegscholen zoals
Stella Aviation op vliegveld Teuge wer
den ze lekker gemaakt. Inclusief baan
garantie en financiering.
De problemen bestaan al langer, maar
kwamen vorig jaar pas goed naar bui
ten door het boek De Vervlogen Droom
van publiciste Nienke Groenendijk. In
tussen roeren de werkloze piloten
zich steeds meer. Zestig van hen heb
ben advocaat Olberts in de arm geno
men om ABN Amro te dagvaarden.
Die bank financierde hun droom. Ook
ING en Friesland Bank zagen aanvan
kelijk wel brood in de financiering,
maar zij stopten daar enkele jaren gele
den mee. ABN Amro ging gewoon
door. Want piloten waren altijd aan
trekkelijke klanten.
Die tijden zijn veranderd. De econo
mische crisis is daar debet aan, maar
ook mondiale ontwikkelingen. Er zijn
veel meer piloten dan er vraag is. Bo
vendien zijn de salarissen door de con
currentie van prijsvechters ernstig on
der druk komen te staan. Piloten wor
den daarbij gemangeld. Om hun bre
vet te behouden, moeten ze vlieguren
maken. Dat maakt hen kwetsbaar.
Sommigen verkassen naar Azië of
Afrika om daar voor weinig geld of
zelfs tegen betaling hun verplichte
vlieguren te maken.
Olberts wil weten hoe het kan dat
van de 1400 werkloze piloten er zeker
500 nooit in staat zullen zijn hun le
ning af te betalen. Hij dagvaardde
ABN Amro voor een getuigenverhoor
op 19 maart bij de rechtbank in Am
sterdam. ABN Amro-woordvoerder
Brigitte Seegers wil niet inhoudelijk
ingaan op de kwestie omdat het on
der de rechter is. „Maar in zijn alge
meenheid zijn wij van mening dat we
het zorgvuldig hebben geregeld."
Olberts zegt die zorgvuldigheid niet
te zijn tegengekomen in de gesprek
ken met zijn cliënten. „Ze hebben
mensen zonder een baan en met
slechts een kans op een baan, 150.000
euro geleend. Het is zelfs voor vliegers
die wel een baan hebben, lastig dat be
drag terug te betalen."
Uit de gesprekken bleek hoe de pilo
ten in spe hun hoofd in een financiële
strop hebben gestoken. De opleiding
zelf kostte een ton. Omdat de oplei
ding zo intensief is, was er geen ruim
te voor een baantje ernaast. Dat bete
kende dat geen geld kon worden ver
diend voor huisvesting, levensonder
houd en het betalen van rente, laat
staan voor aflossing van de lening. In
veel gevallen is de schuld daardoor op
gelopen tot 150.000 euro per persoon.
„Ze hebben dus geld geleend om de
rente uit hoofde van een andere le
ning te kunnen terugbetalen. In som
mige gevallen is het geleende bedrag
opgelopen tot twee ton. Zelfs met een
baan als piloot is zo'n lening in de hui
dige markt moeilijk terug te betalen",
aldus Olberts.
Volgens de advocaat is er sprake van
overkreditering en heeft de bank niet
voldaan aan zijn zorgplicht. Hij kent
geen enkele cliënt die zelfs maar enig
financieel risico vermoedde. Hij heeft
geprobeerd de Autoriteit Financiële
Markten te verleiden tot een uit
spraak hierover, maar die houdt zich
afzijdig. De toezichthouder beroept
zich op geheimhouding. Nu wil Ol
berts inzicht in de afwegingen die de
bank heeft gemaakt en hoe de bank
omgaat met de problemen die zijn
ontstaan voor mensen die de lening
niet terug kunnen betalen. „Niet zel
den blijken hele families onder de fi
nanciële lasten gebukt te gaan, sommi
ge cliënten zijn de wanhoop nabij. De
meeste mensen zitten totaal aan de
grond. Dat is de morele component in
het verhaal. Als je de verhalen hoort,
lopen de tranen over je wangen."
Wat Olberts vooral steekt, is de on
wrikbaarheid van de bank om iets
voor de gedupeerde klanten te doen,
om enige coulance te tonen. De bank
is doorgegaan met het verstrekken
van financieringen terwijl bekend
was dat de markt al jaren slecht was.
„Beschamend. Nu de bubbel barst,
laat de bank een groep jonge, kwetsba
re mensen er voor opdraaien."
In een reactie laat directeur Evert-Ian
Hilgeman van Stella Aviation Aca
demy weten dat hij zich het liefst niet
in het conflict wil mengen. Hij is for
meel geen partij. Wel ergert hij zich
aan de beeldvorming. „We leiden nog
steeds mensen met succes op." Welis
waar beseft hij dat het vervelend is als
piloot geen werk te vinden en een
zware schuld te hebben, „maar overal
zit een reden achter. Dat kan van alles
zijn. De kansen op een baan zijn
goed, alleen niet in Nederland." Vol
gens Hilgeman trekt de markt vooral
in het buitenland aan en gaan de ko
mende jaren tekorten ontstaan.
door Raymond Korse
©reageren?
spectrum@depersdienst.nl foto Getty Images
